Tổng thống Madagascar báo động đảo chính giữa làn sóng biểu tình kiểu Nepal
Tổng thống Madagascar tuyên bố đang có âm mưu đảo chính ở quốc gia thuộc Ấn Độ Dương này, sau khi các thành viên của đơn vị quân đội tinh nhuệ tham gia phong trào biểu tình của Gen Z đòi ông từ chức.
Văn phòng của Tổng thống Andry Rajoelina không cung cấp thông tin chi tiết về những người đứng sau âm mưu, và vẫn chưa có dấu hiệu bạo lực nào rõ ràng trên đường phố cho đến ngày 12/10, dù binh lính hiện diện dày đặc.
Đại tá Michael Randrianirina - chỉ huy đơn vị tinh nhuệ CAPSAT, phủ nhận sẽ có đảo chính, nhưng đơn vị này tuyên bố đã kiểm soát toàn bộ lực lượng vũ trang của Madagascar và bổ nhiệm tướng Demosthene Pikulas làm lãnh đạo mới của quân đội.
“Chúng tôi đáp lại lời kêu gọi của nhân dân”, ông Randrianirina phát biểu với các phóng viên.
Madagascar chấn động trong làn sóng biểu tình suốt 3 tuần qua, từ khi nổ ra phong trào biểu tình do nhóm có tên “Gen Z Madagascar” khởi xướng.
Hiện chưa rõ Tổng thống Rajoelina đang ở đâu. Văn phòng của ông cho biết, tổng thống “muốn thông báo với quốc dân và cộng đồng quốc tế rằng một âm mưu chiếm đoạt quyền lực bất hợp pháp bằng vũ lực đã được khởi động”.
Tuyên bố “lên án mạnh mẽ âm mưu gây bất ổn và kêu gọi toàn dân đoàn kết bảo vệ trật tự hiến pháp và chủ quyền quốc gia”.
CAPSAT chính là đơn vị đã đóng vai trò trung tâm trong cuộc đảo chính năm 2009, đưa ông Rajoelina lên nắm quyền lần đầu tiên trong chính phủ lâm thời.
Bước ngoặt của phong trào biểu tình xuất hiện hôm 11/10, khi các thành viên CAPSAT tham gia phong trào phản đối chính phủ và kêu gọi Tổng thống Rajoelina cùng các quan chức cấp cao từ chức.
Các thành viên của lực lượng này đã đụng độ và đấu súng với lực lượng an ninh khi họ trấn áp người biểu tình, khiến một binh sĩ thiệt mạng.
Phát biểu trước đám đông từ xe bọc thép, ông Randrianirina tuyên bố: “Tổng thống Rajoelina, Thủ tướng mới, Bộ trưởng Hiến binh và Tư lệnh lực lượng hiến binh – tất cả phải rời bỏ quyền lực. Thế thôi”.
Khi được hỏi đây có phải là đảo chính không, ông trả lời: “Tôi chưa biết”.
Madagascar, đảo quốc rộng lớn với 31 triệu dân nằm ngoài khơi phía đông châu Phi, đã nhiều lần xảy ra đảo chính và khủng hoảng chính trị kể từ khi giành độc lập từ Pháp năm 1960.
Tổng thống Rajoelina, 51 tuổi, lãnh đạo chính phủ lâm thời sau cuộc đảo chính năm 2009, buộc cựu Tổng thống Marc Ravalomanana phải lưu vong. Ông Rajoelina được bầu làm tổng thống năm 2018 và tái đắc cử năm 2023, trong cuộc bầu cử bị phe đối lập tẩy chay.
Ngay sau khi tuyên bố của Tổng thống Rajoelina được đưa ra, Đại sứ quán Mỹ tại Madagascar đã khuyến cáo công dân Mỹ “ở yên trong nhà” do tình hình “biến động mạnh và khó lường.” Liên minh châu Phi (AU) kêu gọi tất cả các bên “giữ bình tĩnh và kiềm chế”.
Làn sóng biểu tình do giới trẻ khởi xướng bùng lên từ tháng trước, xuất phát từ bất mãn vì tình trạng mất điện và thiếu nước, sau đó nhanh chóng biến thành làn sóng phản đối lớn hơn nhằm vào chính phủ và cá nhân Tổng thống Rajoelina.
Người biểu tình nêu ra hàng loạt vấn đề, bao gồm nghèo đói, chi phí sinh hoạt cao, cơ hội học đại học hạn chế, tình trạng tham nhũng và biển thủ công quỹ của quan chức chính phủ và người thân của họ.
Tổng thống Rajoelina đã cố xoa dịu dư luận bằng việc cách chức toàn bộ nội các hôm 29/9, bao gồm thủ tướng, nhưng làn sóng biểu tình vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
