Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh giữa lòng Cuba: Biểu tượng sống mãi của tình hữu nghị son sắt, đậm tinh thần quốc tế
Nằm giữa thủ đô La Habana, tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ là một công trình kiến trúc trang nghiêm mà còn là biểu tượng trường tồn của mối quan hệ son sắt, thủy chung giữa hai dân tộc Việt Nam - Cuba.
Biểu tượng sống động giữa lòng thủ đô La Habana
Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh được khánh thành vào ngày 19/5/2003 – đúng dịp kỷ niệm 113 năm ngày sinh của Người, trong khuôn viên công viên mang tên Bác tại thủ đô La Habana.
Đây là công trình không chỉ mang ý nghĩa chính trị, văn hóa sâu sắc mà còn là biểu tượng nghệ thuật của tình hữu nghị Việt Nam - Cuba, do kiến trúc sư Joel Díaz Gutiérrez - Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Cuba - Việt Nam, thiết kế và chủ trì xây dựng.
Kiến trúc sư Joel Díaz Gutiérrez là người thiết kế và giám sát thi công tượng đài. Tượng được thực hiện dưới dạng bán thân bằng đồng, do các nghệ nhân Việt Nam đúc, là món quà tri ân từ Việt Nam trao tặng Cuba.
Nơi đặt tượng là Công viên Hồ Chí Minh, rộng khoảng 5.600m2, được đổi tên từ "Công viên Hòa Bình" - như một sự khẳng định và tôn vinh vị trí đặc biệt của Việt Nam trong lòng nhân dân Cuba.
Tọa lạc tại trục đường chính của La Habana, công viên và tượng đài trở thành một điểm đến thiêng liêng cho các đoàn đại biểu cấp cao, Việt kiều, du khách quốc tế cũng như người dân địa phương.
Tượng Bác được dựng trên nền đá cẩm thạch đỏ, diện tích đúng 54m2, tượng trưng cho 54 dân tộc anh em của Việt Nam. Ở giữa nền là ngôi sao vàng năm cánh, biểu trưng cho quốc kỳ Việt Nam, một chi tiết giản dị mà đầy kiêu hãnh.
Phần thân tượng và bệ được chế tác bằng đá cẩm thạch trắng, không cầu kỳ nhưng toát lên sự thanh cao, bình dị, đúng như cuộc đời và nhân cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Phía trên tượng là khung chóp sắt đỏ, tạo hình gợi nhắc đến chiếc nón lá Việt Nam – một biểu tượng văn hóa thân thuộc.
Trong cấu trúc kim loại ấy, ba thanh đứng đại diện cho ba tổ chức tiền thân của Đảng Cộng sản Việt Nam, thanh thứ tư là biểu tượng của Quốc tế Cộng sản - thể hiện đường lối cách mạng quốc tế nhất quán mà Người theo đuổi.
Những tán cây tre và bóng cây rợp mát phía sau tượng không chỉ tạo cảnh quan mà còn gợi nhớ đến vùng Việt Bắc - nơi Bác từng sống và chỉ đạo kháng chiến. Không gian ấy vừa gần gũi, vừa thiêng liêng - một không gian mang hơi thở của lịch sử và hồn Việt giữa đất bạn Cuba.
Nơi hội tụ tinh thần quốc tế và lòng tri ân vĩnh cửu
Tượng đài không chỉ là nơi tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh – vị lãnh tụ vĩ đại của nhân dân Việt Nam mà còn là điểm kết tinh của một mối quan hệ quốc tế đặc biệt, bền chặt qua thời gian.
Cuba - quốc gia ở bên kia địa cầu, cách Việt Nam nửa vòng trái đất là nơi hiếm hoi trên thế giới có một công trình tôn vinh lãnh tụ Việt Nam ở vị trí trang trọng như vậy.
Mỗi năm, vào dịp Quốc khánh Việt Nam hay các ngày lễ trọng đại, nơi đây lại diễn ra các lễ dâng hoa, tưởng niệm long trọng của các lãnh đạo Cuba, các đoàn Việt Nam và cộng đồng người Việt.
Tình cảm đó không phải chỉ là nghi lễ ngoại giao mà là sự tiếp nối chân thành từ tình đồng chí, đồng đội giữa Chủ tịch Hồ Chí Minh và Lãnh tụ Fidel Castro - hai người bạn lớn của cách mạng thế giới, hai linh hồn lớn của hai dân tộc.
Tượng đài không đơn thuần là một sản phẩm điêu khắc hay kiến trúc, mà là một bản giao hưởng trầm lặng của tình bạn, một lời nhắn gửi tới các thế hệ hôm nay và mai sau: Dù xa cách địa lý, dù khác biệt về văn hóa, nhưng tình đoàn kết - khi được xây dựng bằng máu, bằng niềm tin và bằng trái tim - sẽ vượt qua mọi khoảng cách.
Khắc sâu một tầm vóc lãnh tụ, tạc nên một tình bạn vĩnh hằng
Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh giữa lòng La Habana là minh chứng hùng hồn cho một tình hữu nghị được tôi luyện bằng gian khổ và lòng thủy chung. Đó là điểm hội tụ của văn hóa, lịch sử và khát vọng hòa bình. Đó cũng là nơi mà hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh - với dáng đứng ung dung, gương mặt hiền từ và ánh nhìn sâu lắng tiếp tục hiện diện trong trái tim những người yêu chuộng công lý, độc lập và lòng nhân ái.
Giữa thế giới đầy biến động hôm nay, công trình ấy vẫn đứng đó - vững chãi, giản dị - như chính con người và lý tưởng của Người. Và từ nơi ấy, tinh thần Việt Nam, bản lĩnh của một dân tộc đã đi qua chiến tranh để đến với hòa bình, vẫn được kể lại bằng một thứ ngôn ngữ không cần phiên dịch: Ngôn ngữ của tình bạn, của nhân văn và của niềm tin bất diệt...
Hướng tới kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam – Cuba (1960–2025), ngày 13/8/2025, Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam phối hợp với Mặt trận Tổ quốc và các cơ quan ban ngành đã phát động chương trình vận động ủng hộ nhân dân Cuba với chủ đề "65 năm nghĩa tình Việt Nam - Cuba".
Chương trình kéo dài trong 65 ngày, từ 13/8 đến 16/10/2025, đặt mục tiêu huy động tối thiểu 65 tỷ đồng nhằm chia sẻ khó khăn với nhân dân Cuba do ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế, thiên tai và cấm vận.
Phát biểu tại lễ phát động, Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến khẳng định đây là hành động cụ thể, giàu tính nhân văn, thể hiện tinh thần đoàn kết quốc tế thủy chung, sắt son của Việt Nam đối với một người bạn truyền thống đặc biệt.
** Bài viết tham khảo các nguồn từ: Báo Chính Phủ, VietnamPlus, VnEconomy, Vietnam News
