Tỷ phú Trần Đình Long xin khai thác mỏ sắt lớn nhất Đông Nam Á trị giá 50 tỷ USD đang 'ngủ yên' gần 20 năm
Mỏ sắt này được phát hiện từ năm 1960 và được đánh giá là mỏ sắt lớn nhất Đông Nam Á với trữ lượng khoảng 544 triệu tấn.
Tại buổi làm việc mới đây với Thường trực Chính phủ, ông Trần Đình Long - Chủ tịch HĐQT CTCP Tập đoàn Hòa Phát (mã: HPG) đã đưa ra hai kiến nghị quan trọng lên Thủ tướng Chính phủ nhằm tháo gỡ khó khăn cho ngành thép trong nước.
Ông Long cho biết hiện ngành thép Việt Nam đang phải nhập khoảng 30 triệu tấn quặng mỗi năm, trong đó 95% nguồn cung đến từ các thị trường nước ngoài như Úc và Brazil.
Mặc dù Việt Nam sở hữu một số mỏ quặng lớn như Quý Xa và Thạch Khê nhưng việc khai thác vẫn chưa hiệu quả. Đặc biệt, giấy phép khai thác mỏ Quý Xa gần đây đã bị thu hồi.
Trước tình hình này, ông Long đề xuất Chính phủ sớm tổ chức đấu thầu khai thác mỏ trong quý I/2025 nhằm đảm bảo nguồn cung trong nước.
“Hòa Phát không nhất thiết phải được giao trực tiếp quyền khai thác, nhưng nếu được cấp phép, chúng tôi tự tin có thể triển khai nhanh chóng và hiệu quả. Nếu không sớm khai thác, tài nguyên sẽ bị lãng phí, trong khi ngành thép vẫn phải chi ngoại tệ để nhập khẩu quặng”, ông Long nhấn mạnh.
Ông cũng đề xuất Chính phủ xem xét và báo cáo Bộ Chính trị, Trung ương nhằm sớm đưa ra quyết định khai thác các mỏ này. Điều này không chỉ giúp ngành thép chủ động nguyên liệu mà còn tiết kiệm ngoại tệ và gia tăng nguồn thu ngân sách ổn định.
Ngoài vấn đề nguồn nguyên liệu, Hòa Phát còn đề cập đến tiềm năng đóng góp cho các dự án đầu tư công giai đoạn 2025-2030.
Theo ông Long, các dự án quy mô lớn như đường sắt cao tốc Bắc - Nam, đường sắt đô thị tại Hà Nội và TP. HCM hay các tuyến kết nối quốc tế (Hà Nội - Lào Cai - Hải Phòng - Quảng Ninh, Hà Nội - Lạng Sơn) với tổng giá trị lên tới 250 tỷ USD sẽ tạo ra cơ hội lớn cho ngành thép trong nước.
Được biết, mỏ sắt Thạch Khê, nằm trên địa bàn 5 xã ven biển của huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh, được phát hiện từ năm 1960 và được đánh giá là mỏ sắt lớn nhất Đông Nam Á với trữ lượng khoảng 544 triệu tấn, tổng giá trị lên tới 4-50 tỷ USD.
Dự án khai thác mỏ do CTCP Sắt Thạch Khê (TIC) đầu tư đã được khởi công vào tháng 9/2009 với tổng vốn 14.500 tỷ đồng, dự kiến vòng đời khai thác hơn 50 năm.
Giai đoạn 2008-2011, dự án triển khai việc bóc đất tầng phủ, đạt độ sâu -34 m so với mực nước biển và thu hồi 3.000 tấn quặng.
Tuy nhiên, dự án gặp nhiều khó khăn về huy động vốn, dẫn đến chậm tiến độ giải phóng mặt bằng, thiếu kinh phí trả cho nhà thầu tư vấn thiết kế và xây dựng khu tái định cư.
Tháng 11/2011, Chính phủ quyết định tạm dừng dự án để tái cơ cấu và thẩm định lại thiết kế kỹ thuật.
Từ đó, dự án rơi vào tình trạng đóng băng. Vào tháng 3/2021, cổng chính khu mỏ bị khóa kín, các thiết bị khai thác rỉ sét, nhiều công trình trong khu vực mỏ phủ đầy rêu mốc.
UBND tỉnh Hà Tĩnh cũng đã có báo cáo lên Trung ương đề xuất tạm dừng dự án do lo ngại công nghệ khai thác không phù hợp với đặc thù địa chất, nguy cơ tác động lớn đến môi trường và hạ tầng giao thông. Ngoài ra, phương án vận chuyển quặng sắt chưa khả thi và thị trường tiêu thụ chưa rõ ràng.
Tính đến năm 2021, trong tổng diện tích giải phóng mặt bằng 839ha, mới chỉ hoàn thành hơn 741ha tại khu vực mỏ và 89ha tại các khu tái định cư. Trong số gần 4.000 hộ dân cần di dời, mới chỉ có hơn 100 hộ chuyển đến nơi ở mới.
