Vị vua cuối cùng của Trung Hoa: Bị thái giám 'lừa' suốt 20 năm, cuối đời còn phải xếp hàng mua vé vào Cố cung
Nếu phải dùng hai từ để nói về cuộc đời của vị hoàng đế cuối cùng của Trung Hoa, thì đó chính là "thăng trầm".
Phổ Nghi – hoàng đế cuối cùng của triều đại nhà Thanh, cũng là vị quân vương cuối cùng trong lịch sử phong kiến Trung Hoa – đã đi vào sử sách với danh xưng chất chứa nhiều chua xót hơn là hào quang. Hai chữ “cuối cùng” gắn liền với ông không phải như một biểu tượng huy hoàng, mà là dấu chấm hết cho cả một thời đại.
Nửa đời đầu, ông sống trong nhung lụa, nhưng bị kiểm soát đến mức không làm chủ được chính mình. Nửa đời sau, ông trút bỏ long bào, sống như một thường dân – và lần đầu tiên cảm nhận được ý nghĩa thật sự của tự do.
Sau cuộc Cách mạng Tân Hợi năm 1911, Phổ Nghi buộc phải rời Tử Cấm Thành, sống lưu vong tại Thiên Tân. Khi Nhật Bản xâm lược Trung Quốc, ông trở thành hoàng đế bù nhìn của Mãn Châu Quốc. Sau chiến tranh, Phổ Nghi bị bắt và giam giữ thêm 5 năm, rồi tiếp tục trải qua 10 năm cải tạo dưới chính quyền mới.
Ra tù với thân phận công dân thường, Phổ Nghi bắt đầu học lại mọi điều cơ bản nhất của cuộc sống – những điều mà suốt thời thơ ấu trong cung, ông chưa từng được dạy hay tự làm.
Dù đánh mất ngai vàng, ông lại tìm thấy niềm vui giản dị trong cuộc sống đời thường. Không còn quyền lực hay cung điện, ông cảm thấy thoải mái hơn khi được tự quyết định, tự lựa chọn – điều mà ngay cả với thân phận thiên tử, ông cũng chưa từng có.
Chiếc bánh nướng và lời nói dối suốt 20 năm
Một ngày, Phổ Nghi đi dạo phố, dừng lại ở một quầy bánh nướng ven đường vì tò mò và... thèm ăn. Khi cầm chiếc bánh còn nóng hôi hổi, ông bất giác nhớ lại thời còn ở trong cung – nơi mà món ăn dân dã như thế này chưa từng xuất hiện.
Cắn một miếng, ông sững sờ vì hương vị thơm ngon bất ngờ: “Thì ra bánh nướng ngon đến vậy. Vậy mà tôi đã bị thái giám lừa suốt hơn 20 năm”.
Hóa ra, khi còn làm hoàng đế, ông từng tò mò muốn nếm thử những món ăn dân gian, nên sai người mua về. Nhưng bánh nướng, sau khi vượt qua hàng dặm đường để vào được hoàng cung, luôn nguội lạnh và mất mùi vị. Phổ Nghi tưởng đó là hương vị thật sự, và rồi chê bai ẩm thực của dân chúng là tầm thường.
Không ai dám nói thật với ông. Một lời nói dối nhỏ của kẻ hầu, kéo dài suốt hai thập kỷ.
Cố cung – nơi từng thuộc về mình
Sau khi trở thành người bình thường, Phổ Nghi từng quay lại thăm Cố cung. Lần này không phải với tư cách chủ nhân, mà là khách tham quan. Ông xếp hàng mua vé như bao người khác.
Dù Cố cung khi đó có chính sách miễn phí vé cho thân thích hoàng tộc nhà Thanh, ông vẫn kiên quyết trả tiền. Một người nhận ra ông, nửa đùa nửa thật: “Về nhà mình mà còn phải mua vé à?”
Câu nói tưởng nhẹ nhàng, nhưng lại khiến lòng Phổ Nghi nhói lên. Đứng trước Ngọ Môn, nhìn từng dãy mái ngói vàng mà một thời từng là của mình, ông chỉ còn là một người xa lạ, phải đi qua hàng rào để ngắm nhìn quá khứ.
Khi tham quan một khu trưng bày, Phổ Nghi nhìn thấy một bức chân dung được giới thiệu là hoàng đế Quang Tự. Ông lập tức yêu cầu gặp người phụ trách khu vực để phản hồi: “Bức ảnh này không phải Quang Tự”.
Người quản lý cười khẩy: “Bức này đã qua thẩm định của chuyên gia lịch sử, không thể sai.”
Sau một hồi đôi co, Phổ Nghi đành mỉm cười, nói nhỏ: “Tôi tuy chưa từng gặp Quang Tự hoàng đế, nhưng người trong ảnh… là cha tôi”.
Thì ra, người ta đã nhầm chân dung thân phụ ông – Thuần Thân vương Tái Phong – thành vị hoàng đế tiền triều. Một sự nhầm lẫn có phần bi hài, nhưng cũng phản ánh rõ nét vị thế lạc lõng của Phổ Nghi trong chính không gian mà ông từng là trung tâm quyền lực.
