Việt Nam chính thức có thêm một Công viên Địa chất Toàn cầu được UNESCO vinh danh
Trong danh sách được vinh danh lần này, Việt Nam ghi dấu ấn với Công viên Địa chất Lạng Sơn. Bên cạnh đó, còn có 15 công viên địa chất khác đến từ nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.
Ngày 2/6, tại trụ sở Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên Hợp Quốc (UNESCO) ở Paris, đã diễn ra buổi lễ trao bằng công nhận cho các công viên địa chất mới được đưa vào danh sách Công viên Địa chất Toàn cầu UNESCO. Đây là lần đầu tiên UNESCO tổ chức lễ trao bằng tại chính trụ sở, kết hợp hai hình thức trực tiếp - trực tuyến.
Trong danh sách được vinh danh lần này, Việt Nam ghi dấu ấn với Công viên Địa chất Lạng Sơn. Bên cạnh đó, còn có 15 công viên địa chất khác đến từ nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ như Trung Quốc, Ecuador, Indonesia, Ý, Na Uy, Hàn Quốc, Ả Rập Xê Út, Tây Ban Nha và Vương quốc Anh cũng được UNESCO công nhận dịp này. Tính đến thời điểm hiện tại, UNESCO đã công nhận 229 Công viên Địa chất Toàn cầu.
Công viên Địa chất Lạng Sơn được thành lập năm 2021, với diện tích khoảng 4.842 km², trải dài qua các huyện, thành phố như Bắc Sơn, Chi Lăng, Hữu Lũng, Lộc Bình, Văn Quan, thành phố Lạng Sơn và một phần huyện Bình Gia, Cao Lộc. Khu vực này chiếm khoảng 58% diện tích và 78% dân số toàn tỉnh, với hơn 627.000 cư dân sinh sống.
Theo Báo Lạng Sơn, khu vực công viên được chia thành 24 hệ tầng địa chất, trong đó có 15 hệ tầng lần đầu tiên được ghi nhận tại Lạng Sơn. Những biến động địa chất diễn ra trong khoảng từ 65 - 23 triệu năm trước đã tạo nên hệ sinh thái địa chất đa dạng, phong phú và độc đáo.
Công viên gồm ba đới cấu trúc chính, nổi bật là khối đá vôi Bắc Sơn đồ sộ với chiều dài 60 km, rộng 50 km, dày khoảng 2.000 m, độ cao trung bình từ 500 - 600 m. Ngoài ra, các vùng võng chồng như sông Hiến, An Châu và các bồn địa hình thành do hoạt động đứt gãy sâu như trũng Na Dương, thành phố Lạng Sơn cũng là những yếu tố góp phần tạo nên cảnh quan đặc trưng.
Công viên có địa hình đồi núi chiếm tới 80% diện tích, được hình thành từ năm dạng địa hình tiêu biểu là kiến tạo, xâm thực, bóc mòn, tích tụ và karst (hiện tượng phong hóa đá vôi). Trong khối núi đá vôi Bắc Sơn là hệ thống hang động dày đặc và kỳ vĩ như hang Thẩm Khoách, hang Lắc, hang Dơi... Nhiều hang trong số đó là nơi lưu giữ di chỉ khảo cổ, văn hóa, lịch sử quý giá như hang Thẩm Khuyên - Thẩm Hai, hang Gió, hang Nhị - Tam Thanh...
Không chỉ nổi bật về địa chất, Công viên Địa chất Lạng Sơn còn gây ấn tượng bởi hệ thống di sản văn hóa phi vật thể đặc sắc của các cộng đồng dân tộc sinh sống nơi đây, bao gồm người Tày, Nùng, H’Mông, Dao... Đặc biệt, tín ngưỡng then đã được UNESCO công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Các loại hình nghệ thuật dân gian như hát sli, múa sư tử mèo cũng được đưa vào danh mục Di sản Văn hóa cấp quốc gia.
Một điểm nhấn quan trọng khác của Công viên Địa chất Lạng Sơn là tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ cũng được công nhận là Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Các đền, chùa gắn với tín ngưỡng này như đền Bắc Lệ (Hữu Lũng), đền Chầu Năm, đền Chầu Mười (Chi Lăng), chùa Tam Thanh (TP. Lạng Sơn) đều nằm trong vùng lõi của công viên, mở ra tiềm năng lớn cho phát triển du lịch tâm linh.
Công viên hiện có 38 điểm tham quan, chia thành 4 tuyến du lịch hấp dẫn là: Tuyến 1: "Khám phá thế giới thượng ngàn"; Tuyến 2: "Hành trình về miền thiên giới"; Tuyến 3: "Cuộc sống dân dã nơi trần thế"; Tuyến 4: "Đường đến thủy cung".
Việc Công viên Địa chất Lạng Sơn được UNESCO chính thức công nhận là Công viên Địa chất Toàn cầu không chỉ là niềm tự hào của tỉnh mà còn là cơ hội lớn để kết nối với mạng lưới các công viên địa chất toàn cầu, chia sẻ kinh nghiệm về bảo tồn và phát huy giá trị di sản. Đây cũng là bước ngoặt quan trọng, mở ra cơ hội lớn trong việc phát triển du lịch bền vững và tăng cường hợp tác quốc tế.
