Việt Nam có loại hạt từng rụng đầy gốc không ai nhặt, giờ lên kệ siêu thị giá cả triệu bạc một cân

Hạt thông, loại hạt nhỏ nhắn nằm sâu trong nón thông, đang dần trở thành một trong những đặc sản giá cao được săn lùng tại Việt Nam. Từ những rừng thông từng rụng đầy mà ít ai nhặt, nay hạt thông có mặt ở chợ, cửa hàng thực phẩm khô và trên sàn thương mại điện tử với mức giá từ vài trăm nghìn đến cả triệu đồng mỗi kilogram.

Giá bán lẻ tại Việt Nam hiện dao động vào khoảng 600.000–950.000 đồng/kg (tùy chất lượng, nguyên vỏ hay đã bóc vỏ), tương ứng với mức giá nhập khẩu và bán buôn biến động theo mùa vụ và nguồn gốc.

Nguyên nhân giá cao không chỉ nằm ở độ “hiếm” mà còn ở công đoạn chế biến tốn công. Hạt thông phải được thu hái từ nón, sau đó phơi, đập vỏ và tách nhân. Quy trình có thể mất nhiều ngày đến nhiều tuần và phụ thuộc rất lớn vào công nghệ tách vỏ để tránh làm vỡ nhân.

Thêm vào đó, nhiều giống thông cho hạt phát triển chậm, khiến nguồn cung không thể nhân nhanh để đáp ứng nhu cầu tăng cao. Thực tế thị trường toàn cầu cũng phản ánh giá trị của mặt hàng này. Ngành hàng hạt thông có quy mô hàng tỷ USD và tăng trưởng ổn định theo nhu cầu ẩm thực cao cấp.

Hạt thông cực bổ dưỡng và có giá đắt đỏ. Ảnh minh họa

Về mặt dinh dưỡng, hạt thông là “kho” năng lượng và chất béo lành mạnh. Trên 100 g, hạt thông cung cấp khoảng 670–680 kcal, với hàm lượng chất béo lớn (khoảng 60–70 g), protein khoảng 13–14 g và một số vitamin, khoáng chất thiết yếu như mangan, magie, sắt và vitamin E. Nhờ đó, hạt thông thường được dùng như thành phần tăng vị béo cho salad, pesto, bánh ngọt, socola và các món ăn cao cấp.

Nhiều nghiên cứu và bài viết y khoa, dinh dưỡng cho thấy hạt thông mang lại một số lợi ích thiết thực cho sức khỏe khi tiêu thụ điều độ. Thành phần acid béo không bão hòa cùng các vi chất như magie và chất chống oxy hóa có thể hỗ trợ kiểm soát đường huyết, cải thiện chức năng tim mạch và góp phần kiểm soát cân nặng thông qua cảm giác no tăng lên sau bữa ăn.

Một số nghiên cứu trên thực nghiệm còn rà soát tác dụng hạt thông (một số loài như Pinus gerardiana) trong giảm đường huyết và cải thiện đề kháng insulin, tuy vẫn cần thêm thử nghiệm lâm sàng quy mô lớn để khẳng định đầy đủ cho người.

Trước đây, hạt thông không được chú ý tại Việt Nam. Ảnh minh họa

Tuy lợi ích nhiều, hạt thông không phải “thần dược” và có lưu ý với người dùng. Do hàm lượng calo và chất béo cao, tiêu thụ quá mức có thể dẫn đến tăng cân; một số người còn gặp phản ứng dị ứng với hạt.

Hạt thông tươi có thể bị ôi nếu bảo quản không đúng. Người dùng nên để lạnh hoặc ngăn mát, tránh ánh sáng và nhiệt). Ngoài ra, giá trị dinh dưỡng giữa các loài thông (vùng Trung Á, Địa Trung Hải, Bắc Mỹ) có khác biệt, do đó nguồn gốc ảnh hưởng đến mùi vị và giá thành.

Người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng thực phẩm lành mạnh, hạt thông càng được “lên ngôi” trong nhà bếp hiện đại. Loại hạt này là điểm nhấn cho món salad đến nguyên liệu làm pesto, mứt hay thêm vào ngũ cốc buổi sáng.

Ở Việt Nam, tiềm năng thương mại vẫn còn mở rộng. Các khu vực trồng thông như Lâm Đồng, Nghệ An… có thể phát triển chuỗi giá trị để tăng thu nhập địa phương nếu đầu tư vào kỹ thuật thu hoạch, chế biến và thị trường tiêu thụ. Tuy nhiên, để mặt hàng này trở thành nguồn thu bền vững cần có liên kết sản xuất - chế biến - tiêu thụ, cũng như kiểm soát chất lượng để tránh tình trạng giá cao nhưng chất lượng không đồng đều.