Việt Nam trước ‘sóng lớn’ xuất khẩu 2025

Theo số liệu thống kê, Việt Nam đang giữ vị trí thứ 23 về xuất khẩu và thứ 22 về nhập khẩu trên thế giới, với mức tăng trưởng trung bình hơn 13% kể từ năm 2007. Năm 2024, kim ngạch xuất nhập khẩu đã vượt mức 800 tỷ USD, trong đó xuất khẩu đóng góp một phần quan trọng. Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định rằng năm 2025 có thể sẽ không có sự đột phá lớn do tác động từ nhiều yếu tố bên ngoài.

Trong bối cảnh đó, nhiều doanh nghiệp đã chủ động tìm kiếm cơ hội tại các thị trường mới. Công ty dệt may Dony là một trong những đơn vị thành công trong việc mở rộng sang châu Phi. Đơn hàng 5 container 20 feet áo thun xuất khẩu vào thị trường này đánh dấu bước tiến quan trọng, mở ra cơ hội hợp tác lâu dài. "Chúng tôi đã phải làm việc liên tục trong 4 tháng để phát triển mẫu mã cùng đối tác. Đây là cơ hội lớn để tiếp cận thị trường mới trong thời gian tới", ông Phạm Quang Anh, CEO Dony, chia sẻ.

Các chuyên gia nhận định rằng năm 2025 có thể sẽ không có sự đột phá lớn trong xuất khẩu. Ảnh minh họa

>>Cây cà phê Việt thành 'cây ATM' hái tiền tỷ, giá đắt nhất thế giới

Bên cạnh đó, lĩnh vực logistics cũng chứng kiến những động thái đầu tư mạnh mẽ. Việt Nam SuperPort, một doanh nghiệp lớn trong ngành, đang triển khai kế hoạch nâng cấp nhà ga hàng hóa, mở rộng kho bãi và đầu tư vào dự án logistics đường sắt. Dự kiến, tuyến đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng kết nối Việt Nam với Trung Quốc sẽ được khởi công trong năm nay, giúp nâng cao năng lực vận chuyển hàng hóa xuyên biên giới.

Dù đối mặt với nhiều thách thức, một số chuyên gia vẫn lạc quan về triển vọng thương mại của Việt Nam trong năm 2025. PGS.TS Nguyễn Thường Lạng (Trường Đại học Kinh tế Quốc dân) dự báo kim ngạch xuất nhập khẩu có thể vượt mốc 1.000 tỷ USD nếu điều kiện thuận lợi.

Một trong những động lực quan trọng là việc tận dụng các hiệp định thương mại tự do (FTA). Theo ông Tim Evans, Tổng giám đốc HSBC Việt Nam, vị trí địa lý thuận lợi, nền chính trị ổn định và mạng lưới FTA rộng khắp giúp Việt Nam duy trì sức hấp dẫn với các nhà đầu tư và đối tác thương mại quốc tế. Ngoài ra, thương mại điện tử và số hóa cũng đang trở thành lực đẩy mạnh mẽ cho xuất khẩu trực tuyến.

Dù có nhiều cơ hội, các chuyên gia cảnh báo rằng xuất khẩu năm 2025 sẽ không dễ dàng. Ông Lê Anh Tuấn, Giám đốc đầu tư Dragon Capital, nhận định tổng mức thương mại hàng hóa toàn cầu dự kiến chỉ tăng trưởng 2-3%, trong khi 60% thị trường xuất khẩu chính của Việt Nam sẽ gặp khó khăn.

Dệt may tiếp tục là ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Ảnh minh họa

>>Âm thầm thành nhà cung ứng số 1 thế giới, ngành điều ‘ôm’ về kỷ lục 4,34 tỷ USD

Đáng chú ý, chính sách thương mại của Mỹ dưới thời ông Donald Trump là một ẩn số lớn. Hiện tại, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, với kim ngạch trên 110 tỷ USD. Nếu Washington thay đổi thuế quan hoặc điều chỉnh chính sách tỷ giá, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng ngay lập tức. Ngoài ra, việc Mỹ dự kiến áp thuế 60% đối với hàng hóa Trung Quốc và 10-20% với Mexico, Canada có thể tạo ra thách thức mới cho chuỗi cung ứng toàn cầu. Trong trường hợp hàng Trung Quốc bị áp thuế cao hơn, doanh nghiệp Việt có thể hưởng lợi nhưng cũng chịu áp lực cạnh tranh gay gắt hơn.

Thêm vào đó, sự tăng giá của đồng USD từ giữa năm 2021 đến nay khiến chi phí xuất khẩu sang Mỹ trở nên đắt đỏ hơn, trong khi nhu cầu tiêu dùng toàn cầu có dấu hiệu chững lại do lo ngại lạm phát.

Dệt may tiếp tục là ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, đạt kim ngạch khoảng 44 tỷ USD trong năm 2024, tăng gần 11% so với năm trước. Tuy nhiên, để duy trì lợi thế cạnh tranh, ngành này cần chuyển đổi mô hình sản xuất theo hướng xanh và số hóa.

Ông Lê Tiến Trường, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex), nhấn mạnh rằng các doanh nghiệp dệt may cần đầu tư vào công nghệ sản xuất xanh, nguyên vật liệu thân thiện với môi trường để đáp ứng tiêu chuẩn ngày càng khắt khe từ các thị trường khó tính như Mỹ và châu Âu. Dù chi phí chuyển đổi cao, việc áp dụng mô hình sản xuất bền vững sẽ giúp nâng cao giá trị sản phẩm và tăng khả năng cạnh tranh.

Để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% mà Chính phủ đề ra, xuất khẩu vẫn là một trong những động lực quan trọng. Các chuyên gia cho rằng doanh nghiệp Việt cần tiếp tục mở rộng kênh xuất khẩu trực tuyến, đổi mới mô hình kinh doanh và đẩy mạnh nghiên cứu phát triển để đáp ứng nhu cầu thị trường quốc tế.

Ở cấp độ vĩ mô, đại diện Tổng cục Thống kê khuyến nghị Việt Nam cần điều chỉnh chiến lược tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu, nâng cao năng lực sản xuất và cải thiện hạ tầng logistics. Điều này sẽ giúp tăng cường vị thế xuất khẩu và thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài.

>> Thị trường nào đang giúp Việt Nam 'hái ra tiền' trong xuất nhập khẩu?