Xe điện Trung Quốc ồ ạt đổ bộ Nam Mỹ, Tesla bất ngờ ‘ngoài cuộc’

Khi doanh nhân năng lượng xanh người Peru Luis Zwiebach quyết định mua xe điện vào năm 2019, anh đã bay hơn 4.000 dặm tới California chỉ để lái thử một chiếc Tesla Model 3.

Thời điểm đó, Tesla chưa có nhà nhập khẩu chính thức tại Peru, và quy trình nhập xe vô cùng phức tạp. Tuy nhiên, Zwiebach không bỏ cuộc: qua một người quen đã nhập chiếc Model 3, anh tìm mua được và đưa nó về nước.

Những khó khăn ban đầu còn kéo dài khi anh cố sạc xe ở căn nhà ven biển gần Lima. “Xe không chịu sạc vì không có hệ thống tiếp đất”, Zwiebach kể. “Cuối cùng, chúng tôi… cắm một chiếc nĩa vào đất để tạo tiếp địa, và xe bắt đầu sạc được”.

Ngày nay, việc sở hữu một chiếc xe điện ở Peru đã trở nên dễ dàng hơn rất nhiều. Dù Tesla vẫn chưa mở showroom, thị trường xe điện tại đây đang chứng kiến sự bùng nổ của các mẫu xe Trung Quốc như BYD, Geely, GWM, giá bán chỉ ở khoảng 60% so với Tesla. Bên cạnh đó, các thương hiệu truyền thống như Toyota, Kia và Hyundai cũng đã tung ra các phiên bản hybrid hoặc EV tại thị trường này.

Theo Hiệp hội ô tô Peru, trong 9 tháng đầu năm, tổng số xe mới đăng ký đạt 135.394 chiếc, trong đó có 7.256 xe điện hoặc hybrid, tăng lên 44% so với cùng kỳ năm trước.

Trung Quốc chiếm sóng thị trường Nam Mỹ

Đằng sau xu hướng này là chiến lược nghiêm túc từ các hãng xe Trung Quốc. Việc khánh thành siêu cảng Chancay, do Bắc Kinh xây dựng nằm ngay phía bắc Lima, đã rút ngắn đáng kể thời gian vận chuyển xe từ Trung Quốc sang Nam Mỹ. Cảng này giúp giảm chuyển hàng xuyên Thái Bình Dương trong bối cảnh các rào cản thương mại gia tăng tại Mỹ và châu Âu.

Tại Peru, BYD dự kiến sẽ mở đại lý thứ tư tại Lima vào cuối năm nay. Trong khi đó, Geely và Chery đã có hơn mười showroom trên cả nước. Zwiebach cho biết: “Xe điện ở đây bán rất tốt, mỗi ngày có hơn hai chiếc mới được bán ra”.

Để đáp ứng nhu cầu này, anh đã mở rộng công việc: không chỉ phát triển năng lượng tái tạo (như pin mặt trời), mà còn lắp đặt trạm sạc EV và thang máy tái tạo năng lượng cho các chủ đầu tư bất động sản, trường đại học và trung tâm thương mại. “Một chủ đầu tư nói sẽ mua penthouse nếu có trạm sạc. Chúng tôi làm ngay, giờ họ chỉ cần cắm xe như cắm điện thoại”, anh chia sẻ.

Bùng nổ tại Uruguay và Brazil

Tại Uruguay, sự hiện diện của xe Trung Quốc càng rõ rệt. Tại đại lý Stars Motors ở Punta del Este, BYD đang bán rất chạy, vượt nhiều thương hiệu châu Âu và Nhật Bản. “Người Trung Quốc ra đòn trước và mạnh mẽ,” chủ đại lý Gonzalo Elgorriaga nói.

Ở Uruguay, giá xe điện BYD khởi điểm chỉ khoảng 19.000 USD. Một đại lý khác còn cho biết: “Tôi có thể mua ba chiếc bán tải Trung Quốc với giá bằng hai chiếc thương hiệu truyền thống”.

Còn tại Brazil, các hãng Trung Quốc cũng đang đầu tư mạnh mẽ. BYD lắp ráp EV tại nhà máy cũ của Ford ở Bahia, trong khi GWM sử dụng nhà máy Mercedes-Benz cũ để sản xuất. GWM dự kiến sẽ bắt đầu xuất khẩu xe từ Brazil sang các quốc gia khác trong khu vực từ năm 2027, lợi dụng các hiệp định thương mại khu vực.

Tuy nhiên, việc nhập khẩu ồ ạt cũng dẫn đến tranh cãi: các nhóm công nghiệp và lao động Brazil cho rằng Trung Quốc lợi dụng thuế nhập khẩu EV thấp tạm thời để đẩy hàng, thay vì đầu tư bền vững tại chỗ. Do đó, mức thuế đang được tăng trở lại và dự kiến lên 35% vào giữa năm 2026.

Cảng Chancay đang trở thành “cầu nối” quan trọng cho xe Trung Quốc sang Nam Mỹ. Theo Cosco Shipping, mỗi tàu cập cảng mang theo khoảng 800–1.200 xe. Trong năm nay, dự kiến cảng sẽ tiếp nhận đến 19.000 xe từ Trung Quốc.

Cosco không chỉ dùng Chancay để phục vụ Peru, mà còn chuyển tiếp xe sang Chile, Ecuador và Colombia, biến Peru thành trung tâm phân phối xe Trung Quốc cho toàn khu vực. Chery là một trong những hãng tận dụng tốt tuyến đường này để mở rộng mạng lưới giao hàng.

Thách thức phía trước

Dù xe điện đang có tốc độ tăng trưởng nhanh, hạ tầng tại Nam Mỹ vẫn là một rào cản lớn. Theo các chuyên gia ô tô, việc di chuyển đường dài vẫn khó bởi mạng lưới trạm sạc còn thưa thớt.

Zwiebach, người từng “sạc bằng nĩa”, thừa nhận: “Chạy dọc bờ biển Peru từ Tumbes đến Tacna thật sự khó. Nhưng chi phí vận hành xe điện thấp hơn nhiều và xe gần như không cần vào gara sửa chữa thường xuyên”.

Xe điện Trung Quốc đang thâm nhập mạnh mẽ vào thị trường Nam Mỹ, tận dụng hạ tầng mới, chi phí sản xuất thấp và nhu cầu ngày càng tăng. Trong khi Tesla vẫn chưa có mặt chính thức tại Peru, các hãng Trung Quốc đã nhanh chóng chiếm ưu thế, và rất có thể sẽ tiếp tục dẫn dắt làn sóng EV tại lục địa này.

Theo Reuters