Cùng là các dự án nghìn tỷ, đã được chấp thuận đầu tư song nhiều năm qua, cả 2 dự án nhà máy xi măng tại Ninh Bình và Thừa Thiên Huế đều trong tình trạng bỏ hoang nuôi cỏ.
Dự án nghìn tỷ "bỏ hoang" 16 năm
Dự án Nhà máy xi măng Phú Sơn nằm ngay cạnh tỉnh lộ ĐT.477, có diện tích rộng 40 ha thuộc huyện Nho Quan (Ninh Bình) do CTCP Xi măng Phú Sơn làm chủ đầu tư. Tuy nhiên, toàn bộ dự án nghìn tỷ này đã bị bỏ hoang 16 năm nay.
Hiện trên khu đất mới chỉ được phía chủ đầu tư san lấp mặt bằng, xây dựng được một phần bờ tường bao quanh, bể nước. Khu văn phòng điều hành 3 tầng mới chỉ xong phần thô và nhiều cọc nhồi bê tông dang dở. Do lâu ngày không được bảo quản, xây dựng, các hạng mục công trình dở dang đã rỉ sét, xuống cấp nặng nề.
Theo tìm hiểu từ phía người dân, vào năm 2006, khi chủ trương xây dựng nhà máy được phổ biến và triển khai, gần 200 hộ dân thuộc các thôn 1, thôn 3 và thôn 4 của xã Phú Sơn đã rất hào hứng, đồng thuận và nhanh chóng bàn giao đất đai (chủ yếu là đất trồng lúa) với tổng diện tích hơn 40 ha.
Sau khi hoàn thiện công tác giải phóng mặt bằng, năm 2007 dự án bắt đầu được bắt tay vào xây dựng. Tuy nhiên, dự án nghìn tỷ này chỉ thi công được một thời gian ngắn, về sau các hoạt động xây dựng càng ít, càng chậm và đến năm 2009 thì dừng hẳn cho đến nay.
Ông Đinh Hữu Tài - một người dân sinh sống ngay sát dự án bức xúc cho biết: "Ban đầu, khi nghe tin địa phương có dự án lớn vào đầu tư, hoạt động, ông cũng như nhiều người dân khác trong xã đã rất vui mừng và đặt nhiều kỳ vọng".
“40ha đất trồng lúa được thu hồi rồi bị bỏ hoang suốt gần 20 năm qua là một sự lãng phí vô cùng lớn. Bây giờ chúng tôi chỉ mong muốn, nếu dự án không thể tiếp tục hoạt động thì nhà nước nên thu hồi và trả lại đất sản xuất cho bà con”- ông Tài cho biết.
Được biết, ngày 16/9/2017, chủ đầu tư dự án đã có Văn bản số 22/CV-PS giải trình khó khăn, đồng thời hứa hẹn “hồi sinh” dự án đã bỏ hoang nhiều năm qua. Nội dung giải trình nêu rõ, do khó khăn về mặt tài chính dẫn đến sự đình trệ trong việc triển khai hoạt động xây dựng Xi măng Phú Sơn trong suốt thời gian dài vừa qua, gây thiệt hại nặng nề đối với CTCP Xi măng Phú Sơn.
Theo đó, CTCP Xi măng Phú Sơn đã thu xếp xong nguồn vốn bổ sung để có thể tiếp tục triển khai hoạt động xây dựng dự án Xi măng Phú Sơn trong thời gian sớm nhất dồng thời CTCP Xi măng Phú Sơn sẽ tiến hành báo cáo giải trình trực tiếp với UBND tỉnh Ninh Bình về nguyên nhân chậm tiến độ dự án, đề xuất kế hoạch thi công phần còn lại dự án và mốc thời gian hoàn thành.
CTCP Xi măng Phú Sơn sẽ hoàn tất nghĩa vụ thuế VAT hàng hóa nhập khẩu đối với cơ quan Hải quan và Thuế Ninh Bình để hoàn tất hồ sơ xin gia hạn giấy phép đầu tư theo yêu cầu của các sở, ban, ngành tỉnh Ninh Bình. Hoàn tất những thủ tục cần thiết trong hoạt động xin cấp phép khai thác mỏ nguyên liệu đá vôi và đá sét.
CTCP Xi măng Phú Sơn cũng cam kết bắt đầu tiến hành lại hoạt động xây dựng dự án Xi măng Phú Sơn từ ngày 20/11/2017. Tuy nhiên có thể thấy, cam kết là vậy nhưng đã hơn 5 năm trôi qua, dự án vẫn rơi vào tình trạng “án binh bất động”.
Theo ông Hoàng Khắc Tiệp - Chủ tịch UBND huyện Nho Quan cho biết: "Trước tình hình thực tế của dự án, qua vào buổi tiếp xúc cử tri địa phương, chúng tôi đã nhiều lần kiến nghị nếu năng lực tài chính của chủ đầu tư không đủ tiềm lực để tiếp tục triển khai dự án thì rất mong tỉnh Ninh Bình sớm thu hồi dự án, giao đất cho chủ đầu tư khác để vừa tránh lãng phí đất đai vừa tạo việc làm cho nhân dân và phát triển kinh tế - xã hội cho địa phương”.
Liên quan đến Xi măng Phú Sơn, UBND tỉnh Ninh Bình đã giao cho Sở Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan thực hiện trình tự, thủ tục thu hồi Giấy chứng nhận đầu tư, chấm dứt hoạt động đối với dự án Xi măng Phú Sơn của CTCP Xi măng Phú Sơn theo đúng quy định của pháp luật về đầu tư.
Dự án hơn 4.000 tỷ đồng chỉ để "nuôi bò
Nhà máy xi măng Nam Đông (xã Thượng Quảng, huyện Nam Đông, Thừa Thiên Huế) có vốn đầu tư hơn 4.000 tỉ đồng. Tuy nhiên hơn 10 năm nay, dự án thành nơi để chăn nuôi bò trong khi người dân ở đây lại thiếu đất sản xuất nông nghiệp.
Tháng 3-2009, dự án Nhà máy xi măng Nam Đông khởi công tại xã Thượng Quảng, huyện Nam Đông. Dự án có diện tích khoảng 40 ha, do CTCP Đầu tư Xi măng Nam Đông - Việt Song Long làm chủ đầu tư với tổng vốn lên đến 4.437 tỉ đồng.
Theo kế hoạch thì dự án sẽ hoàn thành và đưa vào hoạt động từ năm 2011. Lãnh đạo địa phương và người dân kỳ vọng dự án khi hoạt động sẽ tạo việc làm, nâng cao thu nhập, phát triển kinh tế - xã hội người dân huyện miền núi Nam Đông.
Để dự án sớm thi công, 40 hộ dân của thôn 5 tại xã Thượng Quảng đã nhanh chóng bàn giao mặt bằng. Tuy nhiên, trái ngược với niềm vui ban đầu thì dự án lại thi công chậm chạp và sau đó buộc phải dừng hoạt động trong suốt 10 năm qua.
Trong khu đất của dự án có một tòa nhà hành chính hai tầng khá hoàn thiện. Phía trước có cổng, chốt bảo vệ và hàng rào bằng bê tông, các phía còn lại được rào bằng thép gai. Bên trong dự án, người dân sử dụng để chăn nuôi trâu bò và một khu đất lớn được dùng để trồng cỏ.
Theo người dân cho biết, sau khi khởi công cách đây 13 năm, đến nay dự án cũng mới chỉ có nhà điều hành đang xuống cấp. Đất đai cỏ mọc um tùm, trong khi người dân lại thiếu đất trồng trọt, sản xuất. Người dân đã tận dụng đất trong khuôn viên dự án để trồng cỏ cho bò và những loài cây ngắn ngày khác
Theo ông Trần Quốc Phụng - Chủ tịch UBND huyện Nam Đông chia sẻ thêm:"Thời gian qua, bà con tiếc quỹ đất bỏ hoang lãng phí nên đã vào khuôn viên đất của dự án để trồng trọt. Tuy nhiên, huyện yêu cầu bà con chỉ được trồng những loài cây ngắn ngày, đồng thời tránh tác động đến cơ sở hạ tầng của dự án”
Ông Phụng cũng cho biết thêm, người dân mong muốn dự án được hoàn thiện để tạo công ăn việc làm, cũng như góp phần phát triển kinh tế địa phương.
Theo ông Lê Văn Cường - Phó Giám đốc Sở KH&ĐT tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, dự án Nhà máy xi măng Nam Đông sau khi được cấp phép thì chủ đầu tư đã thực hiện việc giải phóng mặt bằng và xây dựng cơ sở hạ tầng như tòa nhà hành chính. Sau đó, dự án chậm tiến độ nên đơn vị có đơn đề nghị gia hạn vào tháng 5-2010 và được UBND tỉnh đồng ý.
Tuy nhiên, đến ngày 3/4/2013, Thủ tướng Chính phủ ban hành công văn về việc rà soát, điều chỉnh tiến độ các dự án xi măng theo quy hoạch trong đó dự án Nhà máy xi măng Nam Đông được giãn tiến độ sang giai đoạn sau năm 2015.
Đến năm 2019, UBND tỉnh này đã có Tờ trình 1072/TTr-UBND gửi Thủ tướng về việc đề nghị tiếp tục thực hiện đầu tư dự án Nhà máy xi măng Nam Đông đồng thời trong chuyến làm việc với tỉnh vào giữa năm 2019, Thủ tướng ban hành Thông báo kết luận 212/TB-VPCP.
Ông Cường cho biết thông báo này quy định để dự án Nhà máy xi măng Nam Đông được xem xét tiếp tục triển khai thì phải được rà soát tiến độ, lựa chọn nhà đầu tư có đủ năng lực tài chính, công nghệ và đảm bảo các điều kiện cần thiết khác.
