5 dấu hiệu nhận diện sữa giả để không thành 'chuột bạch'

Theo cơ quan điều tra, các sản phẩm bị làm giả có doanh thu ước tính lên đến 500 tỷ đồng trong vòng 4 năm. Những hộp sữa với bao bì in ấn sắc nét, mô phỏng gần như hoàn hảo sản phẩm chính hãng, đã dễ dàng qua mặt người tiêu dùng thông thường – khiến hàng triệu phụ huynh rơi vào “bẫy ngọt”.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) từng cảnh báo rằng sữa công thức giả hoặc không đạt chuẩn an toàn vẫn tồn tại ở nhiều quốc gia, trong đó khu vực châu Á – Thái Bình Dương là điểm nóng do hoạt động thương mại điện tử còn nhiều kẽ hở. Tại Việt Nam, người tiêu dùng vẫn có thói quen mua sữa xách tay, săn giảm giá online, nhưng lại ít kiểm tra hóa đơn, giấy tờ chứng minh nguồn gốc sản phẩm – đây chính là mảnh đất màu mỡ để hàng giả len lỏi.

Không chỉ là chuyện “mất tiền oan”, hậu quả khi sử dụng sữa giả có thể rất nghiêm trọng. Theo nghiên cứu của Viện An toàn Thực phẩm và Dinh dưỡng Australia, trẻ sử dụng sữa không đạt chuẩn trong thời gian dài có thể gặp phải tình trạng suy dinh dưỡng, tổn thương gan thận, chậm phát triển thể chất và trí tuệ. Trong trường hợp nghiêm trọng, nếu sữa bị nhiễm khuẩn hoặc chứa chất cấm như melamine – như thảm kịch sữa độc ở Trung Quốc năm 2008 – hậu quả có thể dẫn đến tử vong.

Mặc dù sữa giả ngày càng tinh vi, nhưng theo các chuyên gia dinh dưỡng, vẫn có những dấu hiệu giúp người tiêu dùng tỉnh táo nhận diện. TS Julia Evans, chuyên gia thuộc Hiệp hội Dinh dưỡng Anh (BDA), cho biết: “Sữa giả đánh vào tâm lý chuộng giá rẻ và sự thiếu đề phòng. Tuy nhiên, nếu quan sát kỹ và giữ thói quen kiểm tra, bạn hoàn toàn có thể phát hiện dấu hiệu bất thường”.

Gần 27.000 hộp sữa giả bị thu giữ. Ảnh minh họa

>> Vụ phát hiện 573 hiệu sữa bột giả: Mua hàng rởm, niềm tin đổ vỡ, đòi tiền được không?

Dưới đây là 5 tiêu chí nhận diện quan trọng:

Quan sát bao bì sản phẩm

Dù được thiết kế rất tinh xảo, bao bì sữa giả vẫn thường để lộ một số chi tiết bất thường như: màu in không đều, chữ thiếu nét, logo mờ, thiếu tem niêm phong hoặc bị dán lệch, mã vạch không rõ ràng. Một số sản phẩm thậm chí in sai hạn sử dụng hoặc không có mã QR truy xuất.

Kiểm tra tem và mã xác thực

Nhiều nhãn hiệu chính hãng hiện đã tích hợp tem phản quang, mã QR hoặc mã xác thực bằng SMS. Nếu quét mã mà nhận được thông báo “mã không tồn tại”, “trùng lặp” hoặc “không xác định được”, cần dừng sử dụng sản phẩm ngay lập tức.

Đánh giá cảm quan màu sắc – mùi – độ hòa tan

Sữa thật có màu trắng ngà hoặc vàng nhạt, mùi thơm dịu, tan đều khi pha với nước ấm. Ngược lại, sữa giả có thể có mùi lạ, màu bất thường, tan không đều và để lại cặn ở đáy bình.

Quan sát màu sắc, mùi, độ hòa tan để phân biệt sữa thật, sữa giả. Ảnh minh họa

>> Lộ diện 2 giám đốc 'bù nhìn' trong vụ sữa bột giả thu lợi 500 tỷ đồng

Theo dõi phản ứng của trẻ

Các dấu hiệu như tiêu chảy, nôn trớ, phát ban quanh miệng, biếng ăn, chậm tăng cân sau khi đổi sữa là cảnh báo quan trọng. Mặc dù không thể khẳng định chắc chắn đó là sữa giả, nhưng đây là lý do để phụ huynh kiểm tra lại chất lượng sản phẩm.

Lựa chọn điểm mua hàng đáng tin cậy

Theo TS Robert Simmons, chuyên gia về an toàn thực phẩm tại Đại học Yale (Mỹ), sữa giả chủ yếu xuất hiện tại các kênh bán hàng không chính thống như shop cá nhân, sàn thương mại điện tử thiếu kiểm soát, hoặc hàng xách tay trôi nổi. Người tiêu dùng nên mua tại siêu thị lớn, chuỗi mẹ & bé uy tín hoặc đại lý phân phối chính hãng có hóa đơn đầy đủ và chính sách đổi trả rõ ràng.

Khảo sát của trang Consumer Health Review (Anh) cho thấy: 83% phụ huynh không thể phân biệt sữa thật và giả nếu chỉ nhìn bao bì. Đây chính là lý do khiến không ít gia đình sử dụng sản phẩm giả trong thời gian dài mà không hề hay biết.

TS Julia Evans cảnh báo: “Giá rẻ không đồng nghĩa với tiết kiệm. Nếu con bạn bị suy dinh dưỡng, rối loạn tiêu hóa hay phải nhập viện điều trị, cái giá thực sự phải trả sẽ là sức khỏe và sự phát triển lâu dài”.

>> Hé lộ quy trình hoạt động của đường dây sản xuất 573 nhãn hiệu sữa bột giả