Áp thuế 46%: Hơn 37.000 tấn thủy sản Việt Nam đang trên đường sang Mỹ

Ngày 2/4 (giờ Mỹ, tức ngày 3/4 giờ Việt Nam), Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố mức thuế nhập khẩu đối ứng với hơn 180 nền kinh tế, trong đó Việt Nam thuộc nhóm các nước chịu mức thuế cao nhất, lên tới 46%. Mức thuế này được cho là ảnh hưởng lớn tới nhiều ngành kinh tế, trong đó có thủy sản.

Theo VASEP, Mỹ là thị trường lớn, truyền thống và có tính dẫn dắt đối với thủy sản thế giới, trong đó có Việt Nam. Trong đó, 70% các sản phẩm xuất khẩu là thủy sản nuôi trồng (tôm, cá tra, nhuyễn thể, cá nước ngọt khác) đang gắn với sinh kế của hàng trăm nghìn nông dân tại các địa phương. Tương tự, 30% sản phẩm xuất khẩu là từ hải sản khai thác - là sinh kế, nguồn sống của hàng trăm ngàn ngư dân Việt Nam. Mỹ đang là thị trường nhập khẩu (NK) số 1 của tôm, cá ngừ, thị trường số 2 của cá tra Việt Nam.

Theo thống kê nhanh, sơ bộ và chưa đầy đủ của Hiệp hội VASEP trong buổi sáng ngày 03/04 ngay khi có thông tin Mỹ áp mức thuế cao 46%, hiện có khoảng 37.000 tấn thủy sản các loại đang trên đường vận chuyển tới Mỹ và khoảng 31.500 tấn hàng đang dự kiến xuất khẩu (XK) trong tháng 4-5, nhiều đơn hàng đã được ký kết cho năm nay khoảng 38.500 tấn.

37.500 tấn thủy sản Việt Nam đang trên đường sang Mỹ. Ảnh: AFP.

Mặc dù con số cụ thể đã được đưa ra nhưng sự không rõ ràng trong chính sách thuế hiện tại của Mỹ dẫn đến khả năng, nếu hải quan Mỹ tính thuế dựa trên ngày hàng cập cảng (sau ngày 9/4), các lô hàng đang vận chuyển sẽ chịu mức thuế 46%.

Điều này gây thiệt hại lớn vì doanh nghiệp đã ký hợp đồng theo phương thức DDP (giao hàng tận kho, doanh nghiệp Việt Nam phải trả toàn bộ chi phí vận chuyển, bảo hiểm, thuế... trước khi giao hàng và chờ thanh toán từ đối tác Mỹ) với giá dựa trên mức thuế hiện tại, thường 0% hoặc 5,5-7% do thuế chống bán phá giá.

“Một lô tôm 500.000 USD, trước đây chịu thuế 5% (25.000 USD), giờ có thể chịu thuế 46% (230.000 USD), tăng thêm 205.000 USD, chi phí quá lớn và không thể lường trước”, VASEP cho biết.

Ngoài ra, mức thuế mới khiến ngành thủy sản Việt Nam đứng trước nguy cơ mất thị trường, mất khả năng cạnh tranh vì các nước xuất khẩu thủy sản khác đều có mức thuế thấp hơn nhiều so với Việt Nam (Ấn Độ 26%, Ecuador 10%, Indonesia 32%, Thái Lan 36%...).

Thống kê cho thấy, với khoản chi khoảng 2 tỷ USD mỗi năm để nhập khẩu thủy sản Việt Nam, Mỹ đang giữ số 1 thị phần, chiếm 1/5 giá trị xuất khẩu thủy sản của Việt Nam nói chung. Mỹ đang là thị trường nhập khẩu số 1 của tôm, cá ngừ, thị trường số 2 của cá tra Việt Nam.

Hiện nay, hơn 400 doanh nghiệp (DN) Việt Nam đang xuất khẩu và có kế hoạch xuất thủy sản sang thị trường Mỹ với những đơn hàng lớn, giá trị cao. Trong bối cảnh cạnh tranh cao và thuế chống bán phá giá, phương thức vận chuyển hàng thủy sản chủ yếu là DDP (giao hàng tận kho) khi xuất khẩu sang Mỹ, nghĩa là DN Việt Nam phải trả toàn bộ chi phí (vận chuyển, bảo hiểm, thuế) trước khi giao hàng và chờ thanh toán từ đối tác Mỹ. Do vậy, mức thuế mới khiến cho DN thủy sản Việt Nam hoang mang lo ngại về khả năng mất thị trường lớn này và cả những thiệt hại to lớn với nhiều lô hàng đang trên đường vận chuyển tới Mỹ có thể bị áp mức thuế cao 46%.

Trong tình thế khẩn cấp hiện nay, VASEP bày tỏ mong muốn Thủ tướng Chính phủ và các Bộ, ngành sớm đàm phán với Mỹ để xác định thống nhất mốc thời gian áp thuế nhập khẩu mới, đồng thời có thể điều chỉnh giảm thuế xuống mức phù hợp nhất.

VASEP kỳ vọng Chính phủ Mỹ không áp mức 46% lên tất cả các mặt hàng, mà sẽ tách riêng mức thuế áp dụng cho từng mặt hàng theo danh mục hàng hóa xuất khẩu sang Mỹ với mức thuế tương ứng. Đổi lại, VASEP đề xuất Chính phủ Việt Nam xem xét chủ động giảm thuế nhập khẩu về 0% cho thủy sản của Mỹ vào Việt Nam, trong đó đặc biệt chú ý tới các sản phẩm có sản lượng nhập khẩu còn hạn chế như tôm, cá ngừ.

>> Những mặt hàng nào của Việt Nam không bị áp thuế đối ứng khi nhập khẩu sang Mỹ?