Xuất khẩu Việt ‘đón’ đòn thuế quan từ Mỹ: Cổ phiếu ngành dệt may, gỗ, thủy sản giảm mạnh
Thị trường chứng khoán sáng ngày 3/4 chìm trong sắc đỏ sau khi Mỹ công bố loạt thuế quan mới với Việt Nam. Nhóm cổ phiếu xuất khẩu như dệt may, gỗ, thủy sản bị bán tháo hàng loạt, nhiều mã giảm sàn.
Phiên giao dịch sáng ngày 3/4/2025 ghi nhận cú giảm mạnh hiếm thấy trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Tính đến 9h53, VN-Index lao dốc hơn 65 điểm, xuống vùng 1.252 điểm – xóa sạch thành quả tích lũy suốt 3 tháng qua.
Áp lực bán lan rộng trên toàn thị trường, đặc biệt tại nhóm doanh nghiệp xuất khẩu như gỗ, dệt may, thủy sản, cao su, khu công nghiệp – vốn có mức độ phụ thuộc lớn vào thị trường Mỹ. Hàng loạt mã cổ phiếu trong nhóm này đã giảm sàn: BCM, GVR giảm 6,9% hay MSH, PHR, STK, ANV, IDI, TRC đồng loạt giảm kịch sàn 7%.
Nguyên nhân: Mỹ công bố mức thuế quan "phủ đầu" – Việt Nam chịu thuế tới 46%
Đà giảm sốc này diễn ra ngay sau tuyên bố mới nhất từ cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump, người đã tái tranh cử và có ảnh hưởng lớn đến chính sách thương mại. Theo đó, ông Trump công bố kế hoạch áp thuế "có đi có lại" với hơn 180 đối tác thương mại của Mỹ – trong đó Việt Nam nằm trong nhóm bị đánh thuế nặng, mức 46%.
Nhà Trắng tuyên bố áp mức thuế 10% với tất cả hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ từ ngày 5/4/2025. Từ ngày 9/4, các quốc gia có mức thặng dư thương mại cao hơn sẽ chịu mức thuế cao hơn theo biểu thuế mới. Mặc dù danh sách đưa ra nêu rõ Việt Nam, Trung Quốc, Liên minh châu Âu đang áp mức thuế cao vào hàng hóa Mỹ (lần lượt 90%, 67%, 39%), nhưng không đưa ra cách tính cụ thể, gây tranh cãi lớn.
Việt Nam là một trong những đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ. Xuất khẩu sang Mỹ chiếm gần 30% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam năm 2024, và thặng dư thương mại với Mỹ đã tăng mạnh trong thập kỷ qua. Các ngành bị ảnh hưởng nặng nề nhất là dệt may, da giày, đồ gỗ, điện tử và thiết bị máy móc – những lĩnh vực đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế.
Theo báo cáo từ VIS Rating, những doanh nghiệp nội địa – đặc biệt là nhóm phụ thuộc nhiều vào thị trường Mỹ – sẽ chịu ảnh hưởng lớn về chi phí, đơn hàng và dòng tiền hoạt động. Ví dụ như: May Sông Hồng (80% doanh thu từ Mỹ); TNG (46%); Vinatex (35%); Dệt May Thành Công (25%); Savimex (50%).
 |
| Các nhóm ngành bị ảnh hưởng bởi chính sách thuế quan mới từ Mỹ (Nguồn: VIS Rating) |
Trái lại, các tập đoàn đa quốc gia có khả năng điều phối sản xuất tốt hơn – như Samsung, Foxconn, Intel, Dell – có thể điều chỉnh chuỗi cung ứng, chuyển một phần sản xuất sang các quốc gia khác để tránh thuế.
Không chỉ gây chấn động thị trường chứng khoán, đòn thuế mới còn đặt ra thách thức nghiêm trọng cho nền kinh tế Việt Nam. Theo VIS Rating, xuất khẩu chiếm tới 85% GDP của Việt Nam năm 2024, do đó bất kỳ biến động lớn nào trong thương mại đối ngoại đều đe dọa đến tăng trưởng kinh tế.
Các doanh nghiệp xuất khẩu sử dụng khoảng 30% lực lượng lao động. Việc giảm đơn hàng, sản xuất đình trệ có thể kéo theo làn sóng cắt giảm việc làm và ảnh hưởng tiêu dùng nội địa.
Chính sách thuế quan cũng khiến dòng vốn đầu tư nước ngoài (FDI) tiềm năng dè chừng, làm suy giảm sức hấp dẫn của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu – điều có thể ảnh hưởng đến mục tiêu tăng trưởng GDP 8% năm 2025.
Chính phủ Việt Nam phản ứng nhanh – Đàm phán và mở cửa thị trường
Trước tình hình này, chính phủ Việt Nam đã nhanh chóng triển khai nhiều biện pháp nhằm xoa dịu căng thẳng thương mại với Mỹ. Trong những tuần qua, hai bên đã tổ chức nhiều vòng đàm phán song phương, bàn về điều chỉnh chính sách, mở rộng tiếp cận thị trường và thúc đẩy nhập khẩu hàng hóa từ Mỹ.
Ngày 26/3/2025, Việt Nam thông báo sẽ cắt giảm thuế nhập khẩu đối với một số mặt hàng từ Mỹ, gồm: Ô tô, Ethanol, Khí tự nhiên hóa lỏng (LNG)....
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp Mỹ như SpaceX cũng đã nhận được phê duyệt để thử nghiệm dịch vụ internet vệ tinh Starlink tại Việt Nam. Những động thái này được kỳ vọng sẽ giúp cân bằng lại cán cân thương mại và tránh Việt Nam rơi vào nhóm nước chịu thuế cao trong dài hạn.
Tuy nhiên, theo VIS Rating, yếu tố quyết định vẫn là các cuộc đàm phán sắp tới giữa 2 chính phủ. Nếu không đạt được đồng thuận phù hợp, rủi ro từ chính sách thuế quan có thể kéo dài và gây thiệt hại sâu rộng hơn cho toàn nền kinh tế.
