Bán vài món đã vượt ngưỡng thuế, tiểu thương ‘kêu trời’ vì mốc doanh thu 200 triệu đồng/năm

Bộ Tài chính vừa duyệt Đề án chuyển đổi mô hình và phương pháp quản lý thuế với hộ kinh doanh, trong đó quy định ngưỡng doanh thu tính thuế với nhóm này từ 200 triệu đồng mỗi năm trở lên. Quy định mới sẽ được áp dụng theo Luật Thuế giá trị gia tăng 2024 từ ngày 1/1/2026, với ngưỡng miễn thuế VAT và thuế thu nhập cá nhân gấp đôi mức hiện hành (100 triệu đồng/năm).

Tuy nhiên, nhiều tiểu thương cho rằng ngưỡng doanh thu 200 triệu đồng/năm là quá thấp và không còn phù hợp với thực tế.

Bà Hoàng Thị Hà, người buôn bán gần 20 năm tại chợ Đông Tác, Hà Nội cho biết: “Tôi chuyên bán đồ cũ nhiều năm, lời lãi rất ít, chỉ cần bán vài món có khi đã vượt ngưỡng”

Tương tự, chị Minh Anh, chủ quán phở ở Hồng Hà, Hà Nội, cũng cho rằng mức 200 triệu đồng là “bất hợp lý”.

“Mức doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm mới được miễn thuế là chưa hợp lý, tức trung bình mỗi ngày doanh thu trên 540.000 đồng đã phải đóng thuế. Giờ tôi bán nếu doanh thu 1 triệu đồng/ngày, trừ các chi phí nguyên liệu đầu vào, điện nước, thuê nhân công phụ, tiền thuê nhà thì mới gọi là hòa vốn”, chị Minh Anh chia sẻ.

Anh Đức Anh, chủ cửa hàng tạp hoá tại Hà Đông cũng bày tỏ sự lo lắng: “Buôn bán tạp hoá tưởng lời nhiều nhưng thực ra rất mỏng. Một thùng nước ngọt giá gần 350.000 đồng, tôi chỉ lãi khoảng 10.000 – 12.000 đồng; một bịch bỉm trẻ em bán 400.000 đồng, lời chừng 15.000 đồng. Mỗi đơn hàng khách mua vài trăm nghìn, lãi chưa tới bữa cơm. Nếu áp thêm thuế VAT, buộc phải tăng giá, mà chỉ cần cao hơn chỗ khác vài nghìn là khách họ quay lưng liền”.

Theo số liệu của Bộ Tài chính, đến cuối năm 2024, cả nước có khoảng 2,2 triệu hộ kinh doanh được quản lý thuế, trong đó gần 60% hộ có doanh thu trên 100 triệu đồng/năm.

Tại Lễ công bố tặng miễn phí phần mềm cho 2 triệu hộ kinh doanh thực hiện xóa bỏ thuế khoán, diễn ra mới đây, nhiều chuyên gia đã bày tỏ quan điểm rằng, doanh thu 200 triệu đồng thực tế không tạo ra lợi nhuận với nhiều cơ sở kinh doanh, bởi chỉ riêng chi phí lao động của chủ hộ có thể đã vượt mức này.

Một người lao động bình thường được giảm trừ thuế thu nhập cá nhân tới 186 triệu đồng/năm, lại không phải chịu rủi ro kinh doanh, trong khi hộ kinh doanh nhỏ phải nộp thuế từ mức doanh thu 200 triệu đồng.

So với doanh nghiệp, một hộ kinh doanh theo phương pháp kê khai có nghĩa vụ thuế không thấp hơn doanh nghiệp, bởi tỷ lệ thuế được tham khảo từ tỷ suất đóng thuế theo từng ngành nghề của doanh nghiệp. Thậm chí, hộ kinh doanh lỗ cũng phải đóng và không được chuyển lỗ như doanh nghiệp.

Tại Lễ công bố, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam, tính toán: “Mức giảm trừ với người nộp thuế hiện nay là 15,5 triệu đồng/tháng (186 triệu đồng/năm), người phụ thuộc là 6,2 triệu đồng/tháng (74 triệu đồng/năm). Giả sử thu nhập (lãi ròng) của hộ cá nhân ở mức 16% trên doanh thu 1 tỷ đồng thì thu nhập của họ chỉ khoảng 13,3 triệu đồng/tháng. Mức này phù hợp với tiêu chí nâng cao thu nhập bình quân của người dân theo nghị quyết của Đảng, Nhà nước”.

Theo bà Cúc, việc miễn thuế cho hộ có doanh thu dưới 1 tỷ đồng/năm là hợp lý và khả thi hơn, đồng thời khuyến khích hộ kinh doanh tích lũy vốn, mở rộng sản xuất – kinh doanh và có nguồn lực thực hiện nghĩa vụ thuế như đầu tư máy tính tiền, hóa đơn điện tử, chữ ký số.

Bà Cúc cho rằng ngưỡng 1 tỷ đồng sẽ giúp hộ kinh doanh bớt gánh nặng thuế, tạo động lực phát triển và giúp cơ quan quản lý tập trung nguồn lực vào các hộ có quy mô lớn hơn.

Cũng tại lễ công bố, ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính), khẳng định:

“Nếu nhìn lại lịch sử, thuế khoán từng phù hợp trong giai đoạn hộ kinh doanh nhỏ lẻ, tự sản xuất – tự tiêu thụ. Nhưng cùng với sự phát triển của nền kinh tế, việc duy trì hình thức thuế khoán không còn đáp ứng được yêu cầu minh bạch và công bằng”.

Ông cho biết, chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai là xu hướng tất yếu, nhằm đảm bảo công bằng, minh bạch và thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân phát triển bền vững.

Theo Cục Thuế, đến nay 98% hộ kinh doanh kê khai đã nộp thuế điện tử, hơn 18.500 hộ khoán chuyển sang kê khai và 133.000 hộ đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, cho thấy sự chuyển biến tích cực và khả năng thích ứng nhanh của hộ kinh doanh trong giai đoạn thay đổi.

Hiện nay, hộ có doanh thu trong năm 2025 dưới 100 triệu đồng sẽ không phải nộp thuế doanh thu. Từ 1/6/2026, hộ có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm sẽ không phải nộp thuế VAT và TNCN.

Cơ quan thuế đang hoàn thiện khung pháp lý theo ba trọng điểm:

- Sửa đổi Luật Quản lý thuế và các văn bản liên quan;

- Xây dựng chính sách quản lý riêng cho nhóm hộ kinh doanh;

- Phát triển chế độ kế toán đơn giản gắn với ứng dụng công nghệ số, hướng tới hệ thống thuế hiện đại, minh bạch và lấy người nộp thuế làm trung tâm.

“Để cơ quan quản lý kiểm soát được doanh thu, các hộ vẫn đăng ký thuế, xác định doanh thu và nộp thuế khi vượt quá 1 tỷ đồng, đồng thời xuất hóa đơn điện tử khi người mua yêu cầu để minh bạch dữ liệu”, bà Cúc nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, bà Cúc cũng khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi lên doanh nghiệp để được hưởng thêm nhiều lợi ích. Theo đó, doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ được hưởng nhiều chính sách miễn thuế từ Nhà nước, trong đó có miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 3 năm kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp lần đầu.