Nhập hơn 20.000 con gia súc sau khi bất ngờ ngừng nhập khẩu gạo Việt, tuyên bố tự cung tự cấp, nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á toan tính gì?
Indonesia - nền kinh tế số 1 khu vực Đông Nam Á đang tự tin vào khả năng tự cung tự cấp lúa gạo của họ trong năm nay, nhưng Đại sứ Việt Nam tại "xứ sở vạn đảo" đã đưa ra lý do để khẳng định kế hoạch đó không bền vững.
Chuyên gia cảnh báo việc Indonesia ngừng nhập khẩu gạo Việt Nam có thể không duy trì được lâu
Trong năm 2024, Indonesia là một trong những thị trường xuất khẩu gạo hàng đầu của Việt Nam (đứng thứ hai sau Thái Lan với khoảng 870.000 tấn, trị giá hơn 542 triệu USD). Tuy nhiên, đến tháng 2 năm nay, Bộ trưởng Bộ Điều phối các vấn đề lương thực Indonesia, ông Zulkifli Hasan cho biết với sản lượng lúa gạo trong nước dự kiến đạt tới 34 triệu tấn, nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á sẽ không cần nhập khẩu gạo trong năm nay.
Ông giải thích rằng phát triển hệ thống thủy lợi là một trong những trọng tâm Chính phủ đang thực hiện nhằm xây dựng nền tự chủ lương thực quốc gia.
Nếu chính quyền của Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto thành công trong việc xây dựng cơ sở hạ tầng thủy lợi cho 2 triệu ha đất canh tác, tần suất thu hoạch có thể tăng từ một vụ lên hai vụ mỗi năm.
Nếu năng suất trung bình đạt 5 tấn/ha, ông Hasan cho biết, việc tăng thêm một vụ thu hoạch trên diện tích 2 triệu ha sẽ tạo ra thêm 10 triệu tấn lúa.
Do đó, tổng sản lượng lúa quốc gia trong năm nay của Indonesia có thể đạt từ 33 triệu đến 34 triệu tấn. Trong khi đó, nhu cầu tiêu thụ gạo trung bình của quốc gia Đông Nam Á này là khoảng 31 triệu tấn/năm.
Trước đó, Tổng thống Prabowo Subianto cũng đã tái khẳng định cam kết của Chính phủ Indonesia về việc ngừng nhập khẩu gạo, ngô và muối vào cuối năm 2025 nhằm đạt mục tiêu tự chủ lương thực.
Tại cuộc họp nội các ở Jakarta vào cuối tháng 1/2025, vị lãnh đạo này nhấn mạnh rằng mục tiêu tự chủ lương thực quốc gia của Indonesia ban đầu được đặt ra trong vòng 4 năm nhưng hoàn toàn có thể đạt được sớm hơn.
Chính phủ nội các “xứ sở vạn đảo” đã được giao chỉ tiêu hiện thực hóa mục tiêu tự chủ lương thực trong vòng 4 năm. Tuy nhiên, Tổng thống Prabowo cho biết mình tin tưởng mục tiêu này có thể đạt được ngay vào cuối năm 2025 hoặc muộn nhất là năm 2026.
Vào tháng 2/2025, Đại sứ Việt Nam tại Indonesia, ông Tạ Văn Thông nhận định rằng việc Indonesia phụ thuộc hoàn toàn vào sản xuất gạo trong nước là không khả thi trong dài hạn, đặc biệt khi nước này đối mặt với các yếu tố bất ổn như thời tiết cực đoan.
Khi đó, Indonesia sẽ cần nhập khẩu trở lại và Việt Nam với vị thế là một trong những nhà cung cấp gạo hàng đầu có thể đóng vai trò quan trọng trong việc đáp ứng nhu cầu của Indonesia.
“Chúng tôi đã nghe thông tin Indonesia dự định dừng nhập khẩu gạo vì hiện tại các bạn có đủ nguồn dự trữ. Tuy nhiên, tôi cho rằng kế hoạch đó không bền vững. Số gạo dự trữ đó rồi cũng sẽ cạn kiệt. Khi Indonesia cần nhập khẩu vì nguồn cung suy giảm, các bạn sẽ lại phải mua gạo trở lại”, ông Thông phát biểu tại buổi họp báo hồi tháng 2 năm nay.
Đại sứ Việt Nam tại Indonesia cũng chỉ ra những bất ổn trong chuỗi cung ứng toàn cầu là một trong những yếu tố có thể khiến Indonesia phải quay lại nhập khẩu gạo từ Việt Nam.
“Hiện nay, Indonesia có lượng mưa dồi dào, nhưng hãy nhớ rằng trước đó các bạn đã từng trải qua tình trạng hạn hán nghiêm trọng, ảnh hưởng không nhỏ đến sản lượng lúa”, nhà ngoại giao Việt Nam nhấn mạnh.
Rót hơn 135 triệu USD mua hơn 20.000 gia súc từ Australia, Indonesia toan tính điều gì?
Một thông tin đáng chú ý nữa về tình hình nông nghiệp của Indonesia vừa được công bố. Theo đó, tổng cộng 39 doanh nghiệp Indonesia đã cùng đầu tư 2.240 tỷ rupiah (135,7 triệu USD) để nhập khẩu hơn 20.000 gia súc sống từ Australia trong nửa đầu năm 2025, theo số liệu từ Bộ Nông nghiệp "xứ sở vạn đảo".
Động thái này là một phần trong chiến lược quốc gia nhằm đạt được tự chủ về sản xuất thịt và sữa, đồng thời hỗ trợ cho chương trình bữa ăn dinh dưỡng miễn phí – sáng kiến trọng điểm của Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto.
Số gia súc nhập khẩu, với tổng cộng 20.418 con, đã được vận chuyển từ Australia bằng đường biển và đường hàng không theo từng đợt, hiện chúng đang được nuôi tại Indonesia để phục vụ cho việc sản xuất thịt và sữa. Tổng số gia súc đó bao gồm 9.736 con bò sữa và 10.682 con bò thịt.
Khoản đầu tư này diễn ra trong bối cảnh Chính phủ Indonesia – nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á thực hiện các chính sách cải cách sâu rộng nhằm hồi sinh ngành chăn nuôi gia súc.
Các chính sách này bao gồm việc dỡ bỏ các hạn chế trước đây đối với nhập khẩu gia súc sống, cùng hàng loạt biện pháp ưu đãi cho nhà đầu tư như miễn thuế nhập khẩu, miễn giảm thuế doanh nghiệp, tín dụng ưu đãi với lãi suất 3%, hỗ trợ thuê đất và đầu tư hạ tầng.
Theo Tổng cục Chăn nuôi và Thú y thuộc Bộ Nông nghiệp Indonesia, tính đến ngày 3/6/2025, khu vực tư nhân đã cam kết nhập khẩu tổng cộng 48.754 con bò sữa từ 193 nhà đầu tư và 52.514 con bò thịt từ 82 nhà đầu tư.
Sáng kiến nhập khẩu gia súc quy mô lớn này phù hợp với mục tiêu của Chính phủ Indonesia trong việc mở rộng đáng kể đàn gia súc trong nước. Phát biểu tuần trước, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp “xứ sở vạn đảo” Sudaryono cho biết khu vực tư nhân được mời đóng vai trò then chốt trong việc tăng số lượng gia súc để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao về thịt và sữa.
“Chúng tôi nhận thấy nhu cầu lớn về thịt và sữa để hỗ trợ chương trình bữa ăn dinh dưỡng miễn phí. Do đó, chúng tôi đang mở rộng cơ hội đầu tư cho cả nhà đầu tư trong và ngoài nước”, ông Sudaryono nói.
>> Nền kinh tế số 1 Đông Nam Á tham vọng đứng thứ 2 thế giới về cà phê, Việt Nam có bị vượt mặt?
Ông cũng làm rõ rằng ngân sách Nhà nước Indonesia không được sử dụng trực tiếp để mua gia súc. Thay vào đó, Chính phủ đóng vai trò trung gian, tạo điều kiện cho khu vực tư nhân đầu tư vào hoạt động chăn nuôi và sản xuất gia súc sống – một sự chuyển hướng so với cách tiếp cận trước đây vốn tập trung vào nhập khẩu thịt.
Chiến lược hiện tại nhằm giải quyết tình trạng thiếu hụt nguồn cung kéo dài bằng cách xây dựng cơ sở đàn gia súc bền vững tại Indonesia, đặc biệt thông qua các chương trình nhân giống và mô hình canh tác bền vững.
Trong ngắn hạn, Chính phủ có kế hoạch nhập khẩu thêm 2.000 con bò cái đang mang thai, nằm trong nỗ lực đạt mục tiêu có 1 triệu con gia súc vào năm 2029.
Làn sóng đầu tư mới này được thúc đẩy sau khi Bộ trưởng Bộ Điều phối các vấn đề lương thực Indonesia Zulkifli Hasan xác nhận việc dỡ bỏ hạn ngạch nhập khẩu gia súc sống.
Việc nới lỏng quy định này cho phép các nhà nhập khẩu đưa gia súc vào Indonesia không giới hạn về số lượng, dù là để vỗ béo, giết mổ hay sản xuất sữa – một bước đi được kỳ vọng sẽ thúc đẩy mạnh mẽ ngành chăn nuôi trong nước.
Theo Jakarta Globe/Antara/Asia Pacific Solidarity Network
