Bị đuổi khỏi nhà sau khi cho con trai đất làm nhà, cụ bà liệu có đòi lại được không?

Cụ bà Mai Thị Tiến (78 tuổi, Hòa Bình) hỏi "Trước kia khi còn khỏe, tôi có cho con trai mảnh đất để lấy vợ xây nhà với điều kiện khi về già sẽ phụng dưỡng chăm sóc cho tôi. Tuy nhiên, sau khi xây nhà và lấy vợ, do tôi và con dâu không hợp nên con trai đã thay đổi tính nết, đuổi tôi ra khỏi nhà, tôi phải sang nhà người quen tá túc. Vậy tôi muốn hỏi giờ tôi có đòi lại được mảnh đất đó không và thủ tục như thế nào?".

Câu chuyện của cụ Tiến không phải là câu chuyện hiếm khi việc bố mẹ cho con đất đai nhằm tạo điều kiện sinh sống là điều phổ biến. Nhưng có không ít trường hợp sau khi được tặng, cho đất, con cái không thực hiện đúng nghĩa vụ của mình. Vậy trong trường hợp này, cha mẹ có đòi lại được đất đã cho?

>> Năm 2025, đây sẽ là phân khúc BĐS dẫn đầu về thanh khoản và tiềm năng sinh lời

Điều kiện cá nhân được quyền chuyển nhượng, cho tặng quyền sử dụng đất

Căn cứ theo Khoản 1 Điều 45 Luật Đất đai 2024, quy định tổ chức, hộ gia đình cá nhân được quyền chuyển nhượng, cho tặng quyền sử dụng đất khi có đủ các điều kiện sau:

- Có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất trừ trường hợp: Thừa kế quyền sử dụng đất, chuyển đổi đất nông nghiệp khi dồn điền, đổi thửa, tặng cho quyền sử dụng đất cho Nhà nước, cộng đồng dân cư; Tổ chức kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài nhận chuyển nhượng dự án bất động sản theo quy định của pháp luật về kinh doanh bất động sản;

Mẹ già liệu có đòi được mảnh đất sau khi đã cho tặng cho con trai? Ảnh minh họa

- Hộ gia đình cá nhân chưa được cấp nhưng đủ điều kiện cấp sổ đỏ thì được thực hiện chuyển nhượng quyền sử dụng đất, cho thuê, cho thuê lại quyền sử dụng đất, góp vốn bằng quyền sử dụng đất để thực hiện dự án.

- Đất không có tranh chấp hoặc tranh chấp đã được giải quyết bởi cơ quan nhà nước có thẩm quyền, bản án, quyết định của Tòa án, quyết định hoặc phán quyết của Trọng tài đã có hiệu lực pháp luật;

- Quyền sử dụng đất không bị kê biên, áp dụng biện pháp khác để bảo đảm thi hành án theo quy định của pháp luật thi hành án dân sự;

- Trong thời hạn sử dụng đất;

- Quyền sử dụng đất không bị áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời theo quy định của pháp luật.

4 bước thực hiện cho tặng quyền sử dụng đất

Bước 1: Người tặng cho thực hiện thủ tục công chứng hoặc chứng thực hợp đồng tặng cho tại phòng công chứng, văn phòng công chứng hoặc chứng thực tại UBND nơi có đất.

Bước 2: Kê khai thuế, lệ phí trước bạ.

Bước 3: Đăng ký biến động đất đai.

Bước 4: Cán bộ tiếp nhận sẽ trả bạn phiếu tiếp nhận hồ sơ và hẹn trả kết quả.

Nếu cho con trai đất với hợp đồng cho tặng có điều kiện và có những chứng cứ thì cụ bà có thể đòi lại được tài sản của mình. Ảnh minh họa

Theo đó, việc tặng cho quyền sử dụng đất sẽ được pháp luật xác nhận khi hợp đồng tặng cho được công chứng, đã làm xong thủ tục đăng ký biến động tại văn phòng đăng ký đất đai và hoàn tất việc đăng ký biến động vào sổ địa chính.

Đa phần, bố mẹ sẽ không có quyền lấy lại đất đã tặng, cho do việc tặng cho đã hoàn tất và đã có hiệu lực; các bên tặng cho tự nguyện, không lừa dối, cưỡng ép nên không có căn cứ để tòa án tuyên vô hiệu.

Tuy nhiên, trong một vài trường hợp, tòa án sẽ tuyên vô hiệu nếu hợp đồng tặng cho đã công chứng quy định điều kiện hợp đồng được hủy bỏ do có những điều khoản ràng buộc về hậu quả pháp lý.

Điều kiện tặng, cho tài sản

Cụ thể, căn cứ theo Điều 462, Bộ luật dân sự 2015 về tặng cho tài sản có điều kiện như sau:

1. Bên tặng cho có thể yêu cầu bên được tặng cho thực hiện một hoặc nhiều nghĩa vụ trước hoặc sau khi tặng cho. Điều kiện tặng cho không được vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.

2. Trường hợp phải thực hiện nghĩa vụ trước khi tặng cho, nếu bên được tặng cho đã hoàn thành nghĩa vụ mà bên tặng cho không giao tài sản thì bên tặng cho phải thanh toán nghĩa vụ mà bên được tặng cho đã thực hiện.

3. Trường hợp phải thực hiện nghĩa vụ sau khi tặng cho mà bên được tặng cho không thực hiện thì bên tặng cho có quyền đòi lại tài sản và yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Như vậy, trong trường hợp của bà Tiến, nếu như bà Tiến cho con trai đất với hợp đồng cho tặng có điều kiện và có những chứng cứ, lời khai chứng minh được con cái không thực hiện nghĩa vụ sau khi tặng cho thì có thể yêu cầu tòa án tuyên vô hiệu và đòi lại tài sản của mình.

>> Đất thừa kế cha mẹ để lại, anh trai tự ý sang tên cho người khác: Tôi có đòi lại được không?