Bức tranh lãi suất năm 2025: Áp lực từ tỷ giá

Nhu cầu tín dụng và thanh khoản ngân hàng: Cuộc chạy đua hấp dẫn vốn

Theo báo cáo “Triển vọng ngành Ngân hàng 2025” do Trung tâm phân tích, Công ty Cổ phần Chứng khoán Tiên Phong (TPS Research) công bố, tính đến ngày 7/12/2024, tăng trưởng tín dụng toàn nền kinh tế Việt Nam đạt mức 12,5%, tương đương hơn 12,8 triệu tỷ đồng. Tuy còn xa mục tiêu 15% cho cả năm 2024, đây là dấu hiệu tích cực nhờ các biện pháp điều hành linh hoạt của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN). Đặc biệt, Techcombank (TCB), một ngân hàng tư nhân lớn, đã đạt mức tăng trưởng cho vay 20,8% so với đầu năm, dẫn đầu nhóm ngân hàng niêm yết.

Tăng trưởng tín dụng của nền kinh tế qua các năm và mục tiêu năm 2025. Nguồn: TPS Research.

Cũng theo TPS Research, tổng tiền gửi dân cư và tổ chức kinh tế vào ngân hàng đạt mức kỷ lục 14,03 triệu tỷ đồng tính đến cuối tháng 9/2024. Trong đó, tiền gửi dân cư chiếm gần 7 triệu tỷ đồng, tăng mạnh nhờ lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng dao động từ 5,3% đến 5,8%. TPS Research dự báo, năm 2025, áp lực huy động vốn sẽ gia tăng, nhất là ở các ngân hàng nhỏ, do họ cần cạnh tranh bằng cách duy trì lãi suất cao hơn. Ngược lại, nhóm ngân hàng lớn được hưởng lợi từ thanh khoản dồi dào, giúp duy trì mức lãi suất ổn định.

Tiền gửi từ tổ chức kinh tế và dân cư trong hệ thống ngân hàng (triệu tỷ VND). Nguồn: TPS Research.

Theo báo cáo, thanh khoản toàn ngành sẽ phụ thuộc vào hai yếu tố: khả năng kiểm soát nợ xấu và áp lực từ dòng tiền quốc tế. Tỷ lệ nợ xấu toàn ngành đã tăng lên 2,3% vào cuối tháng 9/2024, làm gia tăng chi phí dự phòng tín dụng. TPS Research cảnh báo, nếu không có biện pháp mạnh mẽ, điều này có thể làm suy giảm năng lực cạnh tranh của các ngân hàng, ảnh hưởng trực tiếp đến lãi suất huy động và cho vay.

Nợ xấu và tỷ lệ bao phủ nợ xấu toàn ngành ngân hàng qua các quý. Nguồn: TPS Research.

Lãi suất huy động và cho vay: Điểm cân bằng hay ngưỡng biến động?

Theo TPS Research, đến cuối tháng 11/2024, lãi suất huy động vẫn dao động trong khoảng 5,2% - 6%. Trong khi đó, lãi suất cho vay dao động từ 6,7% - 9,1% với các khoản vay ngắn hạn bằng VNĐ ở mức 3,7%/năm, thấp hơn mức trần 4% do NHNN quy định. Đây được xem là mức thấp nhất trong 20 năm qua, phản ánh nỗ lực của NHNN trong việc thúc đẩy kinh tế hậu đại dịch.

Diễn biến lãi suất huy động và lãi suất cho vay trong hệ thống ngân hàng (2021-2024). Nguồn: TPS Research.

TPS Research dự đoán, năm 2025, lãi suất huy động có thể tăng nhẹ, đặc biệt tại các ngân hàng nhỏ, trong khi mức trung bình ngành dự kiến ổn định nhờ NHNN triển khai các biện pháp hỗ trợ thanh khoản. Đồng thời, việc Fed giảm lãi suất có thể giúp giảm áp lực tỷ giá lên VND. Tuy nhiên, cạnh tranh huy động vốn gay gắt có thể dẫn đến biến động lãi suất cục bộ, đặc biệt ở các kỳ hạn dài.

Cũng theo TPS Research, lãi suất cho vay dự kiến tăng nhẹ để đáp ứng nhu cầu tín dụng tăng trưởng mạnh. Tỷ suất lợi nhuận thuần từ lãi vay (NIM) toàn ngành, sau khi giảm xuống còn 3,25% trong quý III/2024, được kỳ vọng sẽ phục hồi lên 3,5% vào cuối năm 2025 nhờ thị trường bất động sản khởi sắc và các chính sách hỗ trợ của NHNN.

Tác động vĩ mô và chính sách tiền tệ: Hướng đi nào cho NHNN?

Theo báo cáo của TPS Research, mặc dù Fed dự kiến giảm lãi suất trong năm 2025, chỉ số DXY vẫn có thể duy trì ở mức cao, gây áp lực tỷ giá lên VND. NHNN có thể phải áp dụng chính sách tiền tệ linh hoạt hơn, cân nhắc giữa mục tiêu kiểm soát lạm phát và duy trì tăng trưởng kinh tế. TPS Research nhận định, áp lực tỷ giá và lạm phát có thể khiến lãi suất điều hành tăng nhẹ trong nửa cuối năm 2025.

Các chính sách hỗ trợ tín dụng của NHNN, bao gồm giảm phí và đơn giản hóa thủ tục vay, sẽ tiếp tục được duy trì để thúc đẩy đầu tư và tiêu dùng. Tuy nhiên, TPS Research lưu ý rằng các rủi ro như dòng vốn quốc tế bất ổn và thị trường bất động sản phục hồi chậm có thể hạn chế hiệu quả của các chính sách này. Báo cáo khuyến nghị NHNN nên phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp nhằm giảm tải áp lực cho hệ thống ngân hàng.

>> Tỷ giá biến động khó lường: HSBC dự báo NHNN giữ lãi suất 4,5% đến cuối 2025