Cây ‘đẻ ra tiền’ ở Ninh Bình, trồng nhàn nhưng lợi nhuận gấp 4 lần lúa, vừa lên sạp thương lái đã tranh nhau mua

Vào cuối thu, khi những gió heo may bắt đầu thổi qua đồng ruộng, các chợ ở phường Hồng Quang (vùng Nghĩa An cũ) rộn ràng bởi những bó củ niễng tươi, loại đặc sản chỉ cho thu hoạch một vụ trong năm và kéo dài chưa đến một tháng. Người mua, từ tiểu thương chợ đầu mối đến khách hàng thành phố, thường xuất hiện ngay khi niễng vừa lên sạp vì độ giòn, vị ngọt đặc trưng và nguồn cung khan hiếm.

Theo người dân địa phương, niễng được gieo trồng đầu năm và đến khoảng đầu tháng 9 âm lịch bắt đầu cho thu hoạch. Vụ thu kéo dài khoảng một tháng, chậm vài ngày là củ già, xơ và mất vị. Đầu mùa các bó 10 củ thường bán ở mức 30.000–40.000 đồng, cuối vụ giảm còn 15.000–25.000 đồng. Những con số này cùng với chi phí trồng thấp khiến niễng trở thành lựa chọn chuyển đổi canh tác hấp dẫn cho nông dân.

Lãnh đạo UBND phường Hồng Quang cho biết vùng trồng niễng hiện có khoảng 80 mẫu Bắc Bộ (gần 29 ha). So với lúa, cây niễng có vốn đầu tư ban đầu thấp, ít sâu bệnh và yêu cầu công chăm sóc không nhiều, nhưng lợi nhuận lại gấp 3–4 lần so với trồng lúa. Ngoài thu từ củ, phần lá sau khi thu hoạch còn được các thương lái mua về sấy khô làm nguyên liệu chế tác đồ thủ công, góp thêm khoảng 2 triệu đồng/sào thu nhập phụ cho người trồng.

Chỉ trong vài năm, từ một loại rau củ gần như ít ai chú ý, củ niễng đã được “lên hạng” thành đặc sản. Sự khan hiếm nguồn cung và hương vị độc đáo khiến niễng được săn lùng, đặc biệt ở các chợ miền Bắc. Người bán cho biết để giữ độ tươi và vị ngọt, niễng nên được thu sớm trong ngày, sơ chế khéo và bán nhanh.

Nhiều hộ nông dân ở Hồng Quang đã mạnh dạn chuyển đổi từ trồng lúa sang trồng niễng sau khi thấy lợi nhuận rõ ràng. Một số hộ cho biết mỗi sào niễng có thể thu về từ 7–10 triệu đồng tùy năng suất và rủi ro mùa vụ. Nhờ vậy, niễng góp phần ổn định thu nhập cho nhiều gia đình và giúp giảm diện tích lúa kém hiệu quả.

Dù có lợi nhuận cao, niễng vẫn đối mặt với một số thách thức. Vụ thu ngắn khiến nhà nông chịu áp lực tiêu thụ gấp; rủi ro do chuột, sâu bệnh hoặc thời tiết thay đổi có thể làm giảm năng suất; đồng thời sản phẩm chưa được chế biến đa dạng để kéo dài chuỗi giá trị. UBND phường Hồng Quang đã định hướng mở rộng diện tích trồng đồng thời hướng dẫn kỹ thuật canh tác, nâng cao năng suất và chất lượng nhằm tiến tới xây dựng sản phẩm đạt tiêu chuẩn OCOP. Đây là bước đi nhằm thu hút thương mại hóa, giới thiệu rộng rãi đặc sản ra thị trường tỉnh và liên vùng.