Chọn nhà thầu Trung Quốc, tuyến đường sắt cao tốc đình đám bị ví là ‘bom hẹn giờ’ vì lỗ nặng có diễn biến mới

Nhật báo Jakarta Globe đưa tin Bộ trưởng Bộ Doanh nghiệp Nhà nước Indonesia Erick Thohir cho biết, Chính phủ nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á đang xem xét việc đàm phán lại khoản nợ của dự án đường sắt cao tốc Jakarta–Bandung, thường được gọi là Whoosh, vốn đã trở thành gánh nặng tài chính cho Tổng công ty Đường sắt Indonesia (KAI).

“Whoosh sẽ có một cuộc đàm phán lại (về vấn đề nợ)”, ông Erick Thohir nói với báo chí tại khu phức hợp Quốc hội Indonesia. Vị Bộ trưởng từng là cựu Chủ tịch 2 câu lạc bộ bóng đá nổi tiếng Inter Milan (Italia) và DC United (Mỹ) bổ sung rằng theo kế hoạch của Chính phủ Indonesia, KAI sẽ tiếp tục quản lý các đoàn tàu, trong khi Nhà nước chịu trách nhiệm về hạ tầng như đường ray và nhà ga.

Gần đây, Chính phủ “xứ sở vạn đảo” đã bơm thêm 1,8 nghìn tỷ rupiah (109,8 triệu USD, tương đương gần 2,9 nghìn tỷ đồng) vốn Nhà nước vào KAI, nhưng Bộ trưởng Erick Thohir làm rõ rằng số vốn này không liên quan đến việc tái cấp vốn cho khoản nợ của Whoosh. Khoản tiền này sẽ được dùng để mở rộng dịch vụ đường sắt đô thị trong khu vực Đại Jakarta.

Tuyến đường sắt cao tốc Whoosh đã thay đổi hoàn toàn việc đi lại giữa thủ đô Jakarta và thành phố Bandung thuộc tỉnh Tây Java – thành phố lớn thứ ba ở Indonesia. Quãng đường dài 142km giờ đây chỉ mất 45 phút, so với tối đa 3 giờ đi ô tô như trước đây.

Video cựu Tổng thống Indonesia Joko Widodo (Jokowi) và phu nhân Iriana trải nghiệm chuyến tàu cao tốc Whoosh từ Jakarta đi Bandung ngày 2/10/2023 - Nguồn clip: YouTube/Sekretariat Presiden

Trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 6 năm nay, dịch vụ tàu điện cao tốc tuyến Whoosh đã vận chuyển 2,9 triệu hành khách, tăng 10% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuyến đường sắt này còn được ca ngợi trong cuộc hội đàm song phương giữa Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bắc Kinh vào tháng 11 năm ngoái. Tuy nhiên, bất chấp sự nổi tiếng, siêu dự án đường sắt cao tốc Whoosh đã trở thành cơn đau đầu về nợ nần.

Dự án trị giá 119,6 nghìn tỷ rupiah (7,3 tỷ USD, tức hơn 191.786 tỷ đồng) này được tài trợ 75% bằng các khoản vay từ Ngân hàng Phát triển Trung Quốc (CDB). Khoản vay ban đầu có lãi suất 2%/năm, nhưng do gián đoạn bởi đại dịch Covid-19 và tranh chấp giải phóng mặt bằng đã dẫn tới chi phí đội thêm 1,2 tỷ USD (gần 31.650 tỷ đồng), buộc Indonesia phải vay bổ sung với lãi suất cao hơn, ở mức 3,4%/năm.

Tổng Giám đốc KAI, ông Bobby Rasyidin gần đây thậm chí đã gọi tuyến đường sắt cao tốc Whoosh là một “quả bom hẹn giờ” vì áp lực tài chính mà nó đặt lên công ty này. KAI, thông qua liên doanh Nhà nước là Công ty Đường sắt cao tốc Indonesia – Trung Quốc (KCIC), nắm cổ phần chi phối trong KCIC và do đó phải gánh phần lớn thua lỗ.

Trong nửa đầu năm 2025, KAI ghi nhận khoản lỗ 1,24 nghìn tỷ rupiah (75 triệu USD, tức gần 1,99 nghìn tỷ đồng) liên quan đến tuyến này, giảm so với mức 1,81 nghìn tỷ rupiah (hơn 2,9 nghìn tỷ đồng) cùng kỳ năm ngoái, nhưng vẫn là gánh nặng lớn.

Ông Erick Thohir nhấn mạnh rằng vấn đề nợ nần phải được giải quyết trước khi Chính phủ Indonesia triển khai dự án đường sắt cao tốc Jakarta–Surabaya.

Trong năm nay, Chính phủ của đất nước đông dân nhất Đông Nam Á đã phân bổ tổng cộng 4,77 nghìn tỷ rupiah (290,9 triệu USD) vốn Nhà nước cho 3 doanh nghiệp gồm: Tổng công ty Đường sắt Indonesia (KAI), hãng tàu biển Pelayaran Indonesia (Pelni) và nhà sản xuất tàu hỏa Industri Kereta Api (Inka).

Ông Erick Thohir cho biết nguồn vốn khổng lồ đó nhằm nâng cấp cơ sở hạ tầng giao thông công cộng của quốc gia có đến hơn 17.000 hòn đảo này.

Theo Jakarta Globe