Nhấn mạnh quan điểm nền kinh tế chưa hết khó khăn, Ban IV cho biết với tình hình bán hàng như hiện nay một doanh nghiệp bất động sản phải mất 149 năm mới bán hết giỏ hàng đang có của mình.
Doanh nghiệp bất động sản và xây dựng giảm thu nghiêm trọng
Trong báo cáo Thủ tướng về tình hình doanh nghiệp dịp cuối năm, Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân (Ban IV) cho biết qua phân tích sơ bộ báo cáo tài chính của 1.579 doanh nghiệp niêm yết trên 3 sàn giao dịch chứng khoán ở Việt Nam (chia thành 10 ngành cụ thể) trong thời gian từ 2018 đến 6 tháng đầu năm 2023 cho thấy doanh thu các ngành giảm từ giữa năm 2022 đến nay.
Về những ngành nghề có doanh thu giảm nghiêm trọng, bà Phạm Thị Ngọc Thủy, Giám đốc Văn phòng Ban IV cho biết doanh thu giảm nghiêm trọng nhất là hai ngành bất động sản và xây dựng. Đến hết quý II/2023, tình hình vẫn chưa được cải thiện.
Doanh thu 6 tháng đầu năm 2023 của 8/10 ngành đều thấp hơn cùng kỳ năm 2022, chỉ có ngành công nghệ thông tin là tăng quy mô và ngành hàng và dịch vụ tiêu dùng giữ nguyên quy mô doanh thu so với cùng kỳ.
Khi so sánh chi phí lãi vay so với lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp thì thấy tỷ lệ rất đáng kể. Năm 2022, ngành xây dựng có tỷ lệ chi phí lãi vay so với lợi nhuận cao nhất, lên đến 375%, tiếp đó là ngành hàng và dịch vụ tiêu dùng 44,8% và bất động sản 40,2%.
“Điều này hàm ý, khi kinh doanh, doanh nghiệp chịu rủi ro chính nhưng thành quả được hưởng không nhiều, bị xói mòn do chi phí tài chính nên không có tích lũy để tái đầu tư”, Ban IV phân tích.
Đáng chú ý, doanh nghiệp xây dựng và bất động sản gặp vấn đề lớn nhất về dòng tiền khi số ngày phải thu và số ngày tồn kho tăng lên nhiều lần.
Số ngày phải thu trung bình của doanh nghiệp xây dựng quý I/2022 là 463 ngày thì sang quý I/2023 lên đến 1.165 ngày. Dù hết quý II/2023 giảm xuống còn 598 ngày nhưng cũng cho thấy áp lực dòng tiền của doanh nghiệp xây dựng. Bên cạnh đó, số ngày tồn kho trung bình quý I/2023 lên đến 4.527 ngày, so với 661 ngày của quý I/2022.
Số ngày tồn kho trung bình của doanh nghiệp bất động sản quý I/2023 cũng lên đến 5.662 ngày, cá biệt là có doanh nghiệp có số ngày tồn kho lên đến 54.334 ngày. Với tình hình bán hàng như hiện tại, doanh nghiệp này phải mất 149 năm mới bán hết giỏ hàng, Ban IV tính toán.
Chính sách tiền tệ không còn nhiều dư địa
Để doanh nghiệp bớt khó khăn, Ban IV cho rằng, cần có cách tiếp cận vừa tổng thể về hỗ trợ doanh nghiệp đi đôi với bảo đảm kinh tế vĩ mô, vừa phải phân tích bài toán theo từng ngành, lĩnh vực cụ thể.
Bên cạnh đó, cần ưu tiên lãi suất thấp hơn cho các doanh nghiệp xuất khẩu, các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Các ngành có nhiều rủi ro cần chấp nhận lãi suất cao hơn. Riêng đối với lĩnh vực bất động sản, hệ thống ngân hàng có thể cân nhắc cho phép các doanh nghiệp cung cấp sản phẩm thuộc phân khúc phục vụ nhu cầu thiết yếu/ưu tiên (như hạ tầng kĩ thuật và hạ tầng xã hội, khu công nghiệp, văn phòng…) được giãn nợ/giữ nhóm nợ theo tinh thần thông tư 02/2023/TT-NHNN của Ngân hàng Nhà nước.
Thông qua phân tích, có thể thấy nội lực doanh nghiệp suy yếu, lại phải đối mặt nhiều khó khăn do tổng cầu giảm nên việc hấp thụ vốn sẽ gặp nhiều khó khăn.
Do đó, theo Ban IV, bên cạnh chính sách tiền tệ (đã không còn nhiều dư địa do lãi suất toàn cầu neo ở mức cao và chênh lệch lãi suất sẽ gây áp lực lên tỷ giá), cần xem xét thực hiện chính sách tài khóa nghịch chu kỳ để thúc đẩy tổng cầu, bao gồm đẩy mạnh đầu tư công, tập trung vào các cơ sở hạ tầng lớn, vừa để hỗ trợ các doanh nghiệp ngành xây dựng và vật liệu xây dựng, vừa nâng cao năng lực của quốc gia; chú trọng phát triển nhà ở xã hội để đáp ứng nhu cầu thực của người lao động và hỗ trợ các doanh nghiệp bất động sản.
Cùng với đó, xem xét các giải pháp giãn/giảm áp lực thuế và chi phí khác, tạo dòng tiền ngắn hạn cho doanh nghiệp vì đây là thời điểm phải “khoan thư sức dân”. Theo đó, tiếp tục thực hiện các chính sách giãn chu kỳ đóng thuế theo tinh thần Nghị định số 12/2023/NĐ-CP về gia hạn thời hạn nộp thuế và tiền thuê đất năm 2023; giảm thuế VAT theo Nghị quyết số 101/2013/QH15 để giảm bớt khó khăn dòng tiền, đồng thời kích cầu tiêu dùng trong nước…
Trong trung hạn, xem xét chưa tăng căn cứ tính đóng bảo hiểm xã hội trong quá trình dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi.
Để giải quyết một cách dài hạn các vấn đề khó khăn của doanh nghiệp, Giám đốc Văn phòng Ban IV cho hay, một trong các giải pháp cần đặc biệt lưu tâm là phát triển thị trường vốn hiện đại, đáp ứng chuẩn mực quốc tế nhằm dẫn vốn hiệu quả cho nền kinh tế, tránh để tăng trưởng quá phụ thuộc vào tín dụng.
“Điều này đòi hỏi chấn chỉnh thị trường trái phiếu doanh nghiệp bằng việc trả về đúng định nghĩa “nhà đầu tư chuyên nghiệp”, cụ thể, hạn chế tối đa hoặc thậm chí cấm sự tham gia các nhà đầu tư cá nhân thị trường phát hành riêng lẻ như thông lệ quốc tế. Đẩy nhanh tiến độ để nâng hạng thị trường chứng khoán làm kênh dẫn vốn hiệu quả cho nền kinh tế để giải bài toán căn cơ, dài hạn”, bà Thuỷ nói.
Ảm đạm tiêu dùng thời trang do người dân thắt chặt chi tiêu
Kinh tế khó khăn, giới trẻ Trung Quốc đổ xô 'lên bờ' thi công chức
