Chuyên gia văn hóa nói về nghệ sĩ lệch chuẩn: Khán giả cần biết quay lưng với những hành vi sai trái của thần tượng thay vì mù quáng ủng hộ
Những câu chuyện về lối sống, hành vi và phát ngôn lệch chuẩn của nghệ sĩ chưa bao giờ nhận được sự quan tâm, chú ý như trong thời gian vừa qua. Hàng loạt ồn ào liên quan đến đời tư của nghệ sĩ đã trở thành tâm điểm tranh cãi, gây không ít bức xúc trong xã hội.
Lỗ hổng lớn về văn hóa ứng xử và đạo đức của nghệ sĩ Việt
Trong thời gian gần đây, làng giải trí Việt liên tục chứng kiến những vụ việc gây tranh cãi liên quan đến ứng xử và đời tư của nghệ sĩ khiến công chúng không khỏi thất vọng. Đây đa phần đều là những nghệ sĩ đã tìm được chỗ đứng nhất định trong showbiz, họ có được lượng fan hâm mộ đông đảo nhưng lại có hoặc từng có tư tưởng lệch lạc, phát ngôn ngông cuồng và lối sống gây tranh cãi, thậm chí là sa đà vào tệ nạn.
Điển hình phải kể đến như hồi tháng 9/2024, ngay khi vừa được công bố trở thành huấn luyện viên trong chương trình Rap Việt mùa 4, rapper B Ray lập tức trở thành tâm điểm của dư luận khi bị nhiều cư dân mạng đào lại loạt phát ngôn từ năm 2015-2016. Theo đó, nam ca sĩ này từng công khai nói xấu Việt Nam và buông lời giễu cợt về lãnh tụ. Mặc dù ngay sau đó, anh đã nhanh chóng lên tiếng xin lỗi vì những suy nghĩ thiếu hiểu biết trong quá khứ của anh ảnh hưởng đến nhiều người nhưng vẫn khó lòng xoa dịu dư luận.
Tới tháng 9/2024, trong một concert, nam rapper Negav được nhiều người đánh giá là có phần bồng bột khi đứng trước sân khấu và nói: "Mẹ ơi, mẹ thấy quyết định cho con nghỉ học đúng chưa?". Phát ngôn này làm bùng nổ tranh luận trên mạng xã hội.
Đa phần khán giả đều cho rằng nam rapper đang quá ảo tưởng về thành quả của bản thân dù chỉ mới nổi tiếng trong khoảng thời gian ngắn. Sau đó không lâu, vào đầu tháng 10/2024, Negav tiếp tục bị lên án khi khán giả phát hiện anh từng điều hành một hội nhóm thảo luận các chủ đề nhạy cảm trên mạng xã hội, trở thành đề tài gây tranh cãi nảy lửa trên mạng xã hội.
Khi sự việc của Negav chưa có dấu hiệu ‘hạ nhiệt’, nữ ca sĩ Myra Trần lại vướng lại làn sóng tẩy chay mạnh mẽ từ khán giả khi tham gia diễn tại concert Anh trai say hi. Sự việc bắt nguồn khi ca sĩ này bị đào lại loạt hình ảnh từng tham gia biểu diễn trên một sân khấu tại Mỹ có treo cờ chế độ cũ. Dù đã lên tiếng xin lỗi, sự xuất hiện trở lại của cô trong đêm nhạc ngày 19/10 vẫn khiến dư luận bức xúc. Sau đó, Myra Trần không còn xuất hiện ở gameshow này.
Chuỗi ồn ào của showbiz Việt tiếp tục nối dài khi ca sĩ Chi Dân và người mẫu An Tây bị Công an TP HCM bắt để điều tra về hai hành vi Tàng trữ trái phép chất ma túy và Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy. Sự việc diễn ra khiến không ít người hâm mộ bất ngờ, thậm chí nhiều người tỏ thái độ thất vọng khi cả Chi Dân và An Tây đều là những người có tầm ảnh hưởng nhất định trong làng giải trí Việt.
Và khi nhắc đến những tranh cãi liên quan đến đời sống riêng tư của nghệ sĩ, không thể không đề cập đến loạt ồn ào xoay quanh đời tư của ca sĩ Jack. Trên thực tế, sự việc này kéo dài suốt nhiều năm qua và có dịp bùng nổ trở lại thời gian gần đây.
Nguồn cơn bắt đầu từ tối 17/1/2025, khi một hot girl tên V. phủ nhận toàn bộ cáo buộc Jack - J97 ngoại tình cách đây 4 năm. Trước động thái này, tối 19/1, diễn viên Thiên An - người được cho là có con chung với Jack đã đăng bài viết chia sẻ về bạn trai cũ. Bài viết của Thiên An nhanh chóng thu hút hàng trăm nghìn lượt tương tác. Các thông tin trong bài bao gồm việc bạn trai cũ bị cáo buộc ép cô phá thai hai lần và bỏ bê con đã gây chấn động dư luận.
Bài viết của Thiên An đã khiến mạng xã hội "dậy sóng". Hàng loạt khán giả đã tràn vào trang cá nhân của Jack để chỉ trích, lên án và yêu cầu anh giải nghệ, ngừng hoạt động nghệ thuật. Những bài đăng và MV của Jack cũng ngập tràn bình luận tiêu cực cùng làn sóng tẩy chay mạnh mẽ nếu anh tiếp tục quay lại showbiz.
Cần làm gì để xứng đáng làm ‘người của công chúng’?
Hàng loạt những ồn ào liên quan đến đời tư của nghệ sĩ khiến không ít người cảm thấy ngán ngẩm. Có rất nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan dẫn đến những ồn ào đời tư của các nghệ sĩ. Một phần có thể bắt nguồn từ áp lực của "nghề" nghệ sĩ, những ảo tưởng quá mức về sự nổi tiếng hoặc có thể đến từ những biến cố trong cuộc sống và tình cảm cá nhân... Bên cạnh đó, không ít ý kiến cho rằng sự nuông chiều và dễ dãi từ các nhóm người hâm mộ cuồng nhiệt cũng góp phần khiến một số nghệ sĩ chưa ý thức đầy đủ về việc giữ gìn hình ảnh và duy trì lối sống chuẩn mực.
Song, bất kể nguyên nhân là gì, những phát ngôn, hành vi và lối sống thiếu chuẩn mực của một bộ phận nghệ sĩ có thể gây ảnh hưởng không nhỏ đến người hâm mộ.
Chia sẻ về vấn đề này, PGS. TS Lê Quý Đức - nguyên Phó Viện trưởng Viện Văn hóa và phát triển, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh cho hay: “Lâu nay, ta vẫn luôn quan niệm rằng nghệ sĩ là người của công chúng. Những phát ngôn, hành động của nghệ sĩ thậm chí có thể trở thành xu hướng, hình mẫu để người hâm mộ, đặc biệt là giới trẻ học theo. Vì vậy, dù hữu thức hay vô thức, những hành vi, lối sống lệch chuẩn của nghệ sĩ có thể gây ảnh hưởng đến xã hội, đặc biệt là công chúng trẻ”.
Cũng bởi sức ảnh hưởng của nghệ sĩ đối với khán giả ngày càng lớn, từ năm 2021, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) đã ban hành Bộ Quy tắc ứng xử dành cho người hoạt động trong lĩnh vực nghệ thuật. Bộ quy tắc này đặt ra các chuẩn mực trong hành vi ứng xử, nhằm thống nhất nhận thức và hành động của những người hoạt động nghệ thuật, các cơ quan, tổ chức, cá nhân làm việc trong lĩnh vực nghệ thuật và toàn xã hội.
Mục tiêu của bộ quy tắc là khuyến khích, phát huy và lan tỏa các giá trị văn hóa tốt đẹp, tuân theo tinh thần “nhân cái đẹp, dẹp cái xấu”, lấy tích cực đẩy lùi tiêu cực. Đồng thời, nó góp phần khẳng định vai trò và trách nhiệm của những người hoạt động nghệ thuật trong việc xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững của đất nước.
Quy định đã có nhưng nhiều khán giả lại cho rằng đây chỉ là những quy tắc mang tính định hướng, những chế tài xử phạt đối với các nghệ sĩ vi phạm còn ‘nhẹ tay’ nên chưa đủ sức răn đe. Có lẽ, đã đến lúc cần một hướng đi khác để thanh lọc những trường hợp nghệ sĩ lệch chuẩn... Chỉ có như vậy, những người làm nghệ thuật chân chính mới có thể tạo một nền giải trí Việt thực sự chất lượng, xứng đáng với sứ mệnh cao cả là mang đến những “món ăn tinh thần” đậm giá trị nhân văn và lan tỏa năng lượng tích cực đến mọi tầng lớp khán giả.
Và, để có được một môi trường giải trí thực sự lành mạnh, giảm thiểu tối đa những câu chuyện ồn ào xung quanh đời tư của nghệ sĩ, PGS. TS Lê Quý Đức cho rằng cần phải nâng cao nhận thức cho cả những công ty, nhà tổ chức quản lý nghệ sĩ, người sáng tạo nghệ thuật và của cả chính khán giả.
“Về phía các công ty và tổ chức làm công tác quản lý, đào tạo nghệ sĩ, cần chú trọng xây dựng những chương trình giáo dục toàn diện ngay từ khi nghệ sĩ bắt đầu vào nghề. Những bài học về ứng xử, kỹ năng sống, tâm lý và đạo đức nghề nghiệp phải được thiết kế bài bản, nhằm định hướng cho nghệ sĩ không chỉ phát triển tài năng mà còn hình thành bản lĩnh vững vàng. Đồng thời, các đơn vị này cần tạo ra một môi trường làm việc lành mạnh, nơi nghệ sĩ tài năng có thể cống hiến nghệ thuật một cách chân chính, tránh đi vào những sai lầm đáng tiếc như trường hợp của Chi Dân hay An Tây.
Song song với đó, mỗi nghệ sĩ cũng phải tự nhận thức rõ trách nhiệm xã hội của mình. Là người của công chúng, nghệ sĩ cần sống và làm việc với ý thức vì người hâm mộ, không để những sai lệch trong lối sống cá nhân ảnh hưởng tiêu cực đến cộng đồng và xã hội.
Về phía công chúng, việc chọn lọc thần tượng đúng đắn là điều vô cùng quan trọng. Khán giả cần có cái nhìn tỉnh táo, biết lên án và quay lưng với những hành vi sai trái của thần tượng thay vì mù quáng ủng hộ. Chính sự nhận thức đúng đắn từ khán giả sẽ góp phần nâng cao văn hóa thẩm mỹ và văn hóa thần tượng trong xã hội.
Mặc dù hành trình thay đổi này có thể đòi hỏi nhiều thời gian, nhưng chỉ có như vậy, môi trường nghệ thuật Việt Nam mới thực sự trở nên lành mạnh, đóng góp những giá trị đích thực cho cộng đồng”.
>> Điểm lại loạt thị phi của Jack - J97 khiến cộng đồng mạng Việt Nam dậy sóng
Bộ tứ báo thủ cán mốc 200 tỷ, Trấn Thành nói một câu về ồn ào chê bai
Đàm Vĩnh Hưng chính thức rút đơn kiện tỷ phú Mỹ, 'cần một lời xin lỗi cho nhau' sau nhiều ồn ào
