Cơn ác mộng bể hụi, tỉnh giấc là… trắng tay?

Thời gian gần đây, trên địa bàn cả nước liên tiếp xảy ra các vụ vỡ họ (vỡ hụi), khiến nhiều người tham gia có nguy cơ bị mất tài sản. Tuy hoạt động này không bị cấm trên lãnh thổ Việt Nam, nhưng luôn ẩn chứa nhiều rủi ro cho người tham gia.

Rất nhiều những người chơi hụi (hay họ) là phụ nữ, người cao tuổi dùng tiền tích cóp của gia đình thậm chí là vay mượn để góp. Sau khi hụi vỡ, không ít người lâm vào cảnh nợ nần ngập đầu, thậm chí gia đình tan nát.

Do tin tưởng, những lần đóng tiền hụi, các nạn nhân chỉ ghi sơ sài số tiền vào sổ như thế này

Những vụ bể hụi chấn động

Điển hình là 2 vụ vỡ hụi liên tiếp vừa xảy ra - tại xã Đồng Sơn, tỉnh Bắc Giang. Hàng trăm người dân trở thành nạn nhân, đóng số tiền vài chục triệu đến hàng trăm triệu đồng. Theo tìm hiểu, 2 đối tượng là người địa phương đã tổ chức gần 50 dây hụi, gần 1.000 người tham gia. Mỗi dây từ 12 đến 24 người, mỗi người đóng ít nhất 5 triệu đồng/tháng. Người dân sẽ thay nhau nhận tiền gốc và lãi. Công an tỉnh Bắc Giang qua điều tra cho biết 2 đối tượng chủ hụi này gom tiền sử dụng vào mục đích cá nhân, khi làm ăn có dấu hiệu thua lỗ thì cố tình lừa đảo chiếm đoạt tài sản của bà con.

Chính quyền địa phương cho biết người dân chủ yếu dựa vào nông nghiệp, vài năm gần đây bà con có chút tiền bán đất dư dả. Hình thức hụi, họ, phường ngày càng phổ biến.

Cách đây 3 năm, bà Tạ Thị Vui (xã Đồng Sơn, TP. Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang) bắt đầu tham gia nộp phường (hụi) cho một người trong xóm. Tổng số tiền đóng góp đến 280 triệu đồng, gồm toàn bộ tiền tích cóp của cả hai ông bà. Tháng 7 năm ngoái, đến lượt bà nhận tiền, đối tượng khất lần và đến giờ vẫn chưa trả.

Một dây hụi được gom trên mạng xã hội

Nổi lên gần đây là vụ hụi Vân Mây đã thu hơn 19 tỷ đồng tiền hụi của 91 người ở Phan Thiết. Sau đó, cặp vợ chồng chủ hụi Huỳnh Thị Thúy Vân (SN 1996) và Nguyễn Đức Thành Long (SN 1994) đã cắt liên lạc, bỏ trốn khỏi địa phương, có thông tin cho rằng vợ chồng này cùng hai con sang Mỹ định cư.

Được biết đôi vợ chồng này đứng ra tổ chức chơi hụi thông qua mạng xã hội Zalo và Facebook, hình thức chơi hụi theo ngày, tuần và tháng với số tiền dao động từ 500.000 đồng/ngày đến 50 triệu đồng/ngày, thu hút khoảng 500 hội viên tham gia chơi và đã hoạt động từ năm 2020 đến nay. Bước đầu đã có 46 người đến Công an TP Phan Thiết trình báo bị thiệt hại hơn 3,2 tỉ đồng do tham gia đường dây hụi nêu trên.

Cũng tại Phan Thiết vào ngày ngày 25-10, hàng chục người dân đã đến chợ Phú Thủy tìm bà NTLC (32 tuổi, chủ tiệm bao bì, gia vị LC, địa chỉ khu phố 7, phường Phú Thủy, Phan Thiết). Tuy nhiên, bà C không có mặt tại địa chỉ trên, đi đâu làm gì không rõ. Qua nắm tình hình được biết bà C là chủ dâyhụi lớn tại địa phương có nhiều người tham gia, đến nay vẫn chưa xác định được số tiền cụ thể. Hiện tại, Công an phường Phú Thuỷ đã tiếp nhận đơn tố cáo của 46 người, với tổng số tiền khoảng 17,5 tỉ đồng.

Người dân tập trung đến nhà chủ hụi ở phường Phú Thủy, TP.Phan Thiết, Bình Thuận.

Trước đó hồi tháng 6, Công an huyện Thống Nhất (Đồng Nai) cũng đã tiếp nhận đơn trình báo của người dân về vụ bể hụi quy mô lớn. Bước đầu chủ hụi khai vay mượn, gom hụi khoảng 80 tỉ đồng của khoảng 500 lượt người rồi đem cho vay mượn tiếp, nhưng bị giật dẫn đến vỡ hụi.

Mới đây, vụ việc Chủ tịch Hội phụ nữ xã Thái Học, huyện Bình Giang, Hải Dương tuyên bố vỡ hụi hàng chục tỷ đồng khiến dư luận không khỏi xôn xao. Nhiều người bị mất trắng khi chủ hụi tuyên bố không có khả năng chi trả. Với lời mời chào lãi suất gần 20%/ tháng, chủ hụi lại là người "uy tín", hàng trăm hộ dân đã tin tưởng để rồi có nguy cơ mất trắng tổng số tiền lên đến hàng tỷ đồng.

Cần cảnh giác trước những rủi ro tiềm ẩn

Hình thức chơi hụi, góp họ là tập quán, dựa trên niềm tin và các mối quan hệ. Do vậy, người tham gia thường không đề cao cảnh giác. Mặt khác, không giống như các loại hình cho vay, tiết kiệm khác, chủ hụi không cần tài sản đảm bảo. Mặc dù pháp luật đã quy định việc tham gia hụi phải thỏa thuận bằng văn bản và có thể yêu cầu công chứng nhưng người tham gia chủ yếu thỏa thuận miệng, giấy tờ viết tay. Khi xảy ra các vụ vỡ hụi, họ hoặc đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản thì người tham gia sẽ khó có thể được bồi thường một cách đầy đủ.

Cơ quan chức năng tiếp nhận trình báo của người dân báo vỡ hụi

Bộ Công an khuyến cáo người dân cần tìm hiểu kỹ các quy định của pháp luật liên quan đến hụi, họ như tiền lãi không được vượt quá 20%/năm (tức khoảng 1,6%/tháng), nắm rõ về điều kiện của chủ họ, thành viên, quyền và nghĩa vụ, trách nhiệm pháp lý của chủ họ, thành viên góp họ quy định tại Nghị định số 19 năm 2019 của Chính phủ.

Người dân nên tìm hiểu kỹ về nhân thân của chủ họ để có thể đặt niềm tin khi góp họ. Nếu chủ họ điều hành từ 2 dây họ trở lên hoặc số tiền góp họ từ 100 triệu trở lên thì phải báo cho Ủy ban nhân dân cấp xã biết để rà soát, quản lý, theo dõi, phòng ngừa xử lý các vi phạm. Khi phát hiện các thông tin như nhiều dây họ của chủ họ bị vỡ hoặc nhiều thành viên bỏ họ thì cần báo cho chính quyền địa phương để nắm, giải quyết kịp thời.

Bảo hiểm Tiền gửi Việt Nam khuyến khích người dân nên tham gia các hoạt động ngân hàng chính thức, tìm hiểu và lựa chọn các hình thức đầu tư, gửi tiền tiết kiệm khác để vừa phòng tránh rủi ro, cũng như không vi phạm pháp luật khi tham gia. Người dân có tiền nhàn rỗi nên gửi vào các tổ chức tín dụng hợp pháp để được đảm bảo quyền lợi theo quy định của pháp luật.

Một giám đốc công ty con của Bảo hiểm Bảo Việt bị bắt tạm giam