Đài Loan (Trung Quốc) lo ông Trump ‘đánh cắp’ viên ngọc quý TSMC

Trung tâm của mối quan ngại này là mối quan hệ giữa TSMC với đối tác Mỹ đang gặp khó khăn là Intel, với nhiều đề xuất đang nổi lên, bao gồm việc TSMC mua lại cổ phần của Intel hoặc thành lập một liên doanh. Intel, công ty công nghệ hàng đầu của Mỹ, đang tụt hậu trong công nghệ sản xuất chip tiên tiến, phải đối mặt doanh thu và thu nhập ròng giảm, chủ yếu do sự cạnh tranh gay gắt từ các hãng như AMD và Nvidia (hiện là công ty có giá trị nhất thế giới).

Người Đài Loan lo ngại bất kỳ lựa chọn nào cũng sẽ dẫn đến việc công nghệ và sở hữu trí tuệ của TSMC bị “đánh cắp”, trong khi chính quyền Đài Loan (Trung Quốc) sẽ bất lực nhìn theo. Mối lo ngại này dựa trên quan niệm rằng Tổng thống Trump có thể đe dọa rút các bảo đảm an ninh của Mỹ trước một cuộc tấn công của Trung Quốc như một đòn bẩy giống như ông đang làm với Ukraine trong nỗ lực giành lấy trữ lượng đất hiếm của nước này.

Do vị thế chỉ huy của mình trong cả chuỗi cung ứng công nghệ của Mỹ và Trung Quốc khi hai quốc gia này vẫn bất đồng về ý thức hệ và kinh tế, Đài Loan (Trung Quốc) không thể tránh khỏi việc bị cuốn vào cuộc xung đột địa - chính trị giữa hai bên, với việc Mỹ cấm công ty sử dụng công nghệ Mỹ xuất khẩu sản phẩm cho các doanh nghiệp Trung Quốc bị cấm. Các công ty bán dẫn của Đài Loan đã phải ngừng cung cấp cho các khách hàng lớn của Trung Quốc như Huawei.

Người Đài Loan đã thấy điều đó khi ông Trump, sau khi nhậm chức, liên tục bày tỏ sự không hài lòng với việc Đài Loan “đánh cắp” hoạt động sản xuất chip của Mỹ và thậm chí đe dọa sẽ áp thuế 100% đối với chip của Đài Loan.

TSMC của Đài Loan (Trung Quốc) là một trong những nhà sản xuất chip tiên tiến lớn nhất thế giới. Ảnh: Techxplore.

“Đài Loan cách xa Mỹ 9.500 dặm, cách Trung Quốc 68 dặm”, ông Trump nói vào tháng 7 năm ngoái trong chiến dịch tranh cử tổng thống, rồi nói thêm rằng Đài Loan “đã cướp mất hoạt động kinh doanh chip của chúng ta”. Theo ông, Đài Loan “vô cùng giàu có” nên trả tiền bảo vệ cho Mỹ.

TSMC sẽ lập liên doanh với Intel?

Công ty dịch vụ tài chính quốc tế Baird gần đây nói rằng, các cuộc đàm phán về chuỗi cung ứng bán dẫn châu Á cho thấy Chính phủ Mỹ sẽ yêu cầu TSMC cử các kỹ sư đến nhà máy sản xuất chip 3nm/2nm (nanomet) của Intel, áp dụng bí quyết của công ty để đảm bảo cả nhà máy và các dự án sản xuất tiếp theo của Intel đều khả thi. Viện Nghiên cứu Kinh tế Đài Loan (TIER) nói rằng, thông tin này sẽ được xem xét nghiêm túc.

“Nếu thành lập liên doanh với Intel, liên doanh này chắc chắn sẽ tập trung vào công nghệ bán dẫn tiên tiến và một khi rò rỉ công nghệ xảy ra, điều đó có thể gây nguy hiểm cho lợi thế hàng đầu của TSMC trong công nghệ tiên tiến”, TS Liu Pei-chen, một nhà nghiên cứu của TIER, nhận định.

“Mặc dù TSMC đã xây dựng các cơ sở sản xuất tại Dresden, Đức và Kumamoto, Nhật Bản thông qua các liên doanh, nhưng các doanh nghiệp địa phương mà công ty hợp tác lại là khách hàng của công ty. Liên doanh với Intel là lựa chọn tệ hơn cho TSMC và bất lợi hơn so với kế hoạch áp thuế chip của ông Trump”, bà Liu nói.

TSMC đang xây dựng nhà máy ở bang Arizona (Mỹ), nơi công ty này có kế hoạch bắt đầu sản xuất hàng loạt chip 4 nm trong nửa đầu năm 2025, với 6,6 tỷ USD trợ cấp theo Đạo luật CHIPS. Động lực thúc đẩy đạo luật này là sự cạnh tranh địa chính trị ngày càng gia tăng giữa Mỹ và Trung Quốc, khiến Mỹ nhận ra rằng năng lực sản xuất chip trong nước của mình đang lao dốc.

TSMC đang xây dựng nhà máy ở bang Arizona (Mỹ). Ảnh: TSMC.

Quy định của riêng Đài Loan (Trung Quốc) yêu cầu các nhà sản xuất chip Đài Loan sản xuất chip ở nước ngoài chậm hơn ít nhất hai thế hệ so với các chất bán dẫn tiên tiến nhất được sản xuất tại Đài Loan, nhưng lãnh đạo cơ quan kinh tế Đài Loan JW Kuo ngày 10/1/2025 rằng, chính quyền sẽ không còn ngăn cản TSMC đầu tư vào sản xuất chip 2 nm thế hệ tiếp theo tại Mỹ.

Economist Intelligence Unit (EIU), một nhóm nghiên cứu có trụ sở tại Anh, sau đó viết: “Chúng tôi không thấy những động thái chính sách gần đây cho thấy áp lực chính trị từ chính quyền Đài Loan buộc TSMC phải thay đổi chiến lược doanh nghiệp theo những cách mạo hiểm. Chúng tôi tin rằng chính quyền Tổng thống Trump sắp tới sẽ áp dụng lập trường chính sách ‘cây gậy và củ cà rốt’ đối với Đài Loan, điều này có thể ảnh hưởng đến việc mở rộng ngành chip của Đài Loan ra thị trường nước ngoài”.

“Thành trì kinh tế”

Đảng đối lập ở Đài Loan, Quốc dân đảng (KMT), từ lâu cáo buộc Đảng Dân chủ Tiến bộ (DPP) cầm quyền “tặng” TSMC cho Mỹ để đổi lấy sự bảo vệ trước Trung Quốc đại lục. Ngày 25/2/2025, KMT công bố kết quả khảo sát cho thấy 84,8% người được hỏi không đồng ý với việc cho phép TSMC chuyển giao quy trình 2 nanomet tiên tiến của mình cho Mỹ nếu Tổng thống Trump đưa ra những yêu cầu cấp bách hơn. Có 83,8% đồng ý rằng ngành bán dẫn của Đài Loan có thể được coi là “thành trì kinh tế” bảo vệ hòn đảo này trước các mối đe dọa quân sự của đại lục.

Ông Eduardo Buisson Loureiro, một luật sư kinh doanh tại Macao, Trung Quốc chuyên về chuyển giao công nghệ, nói với Asia Sentinel, rằng một vụ sáp nhập (giả định) giữa TSMC và Intel không chỉ định hình lại ngành mà còn gây ra vô số thách thức và phản ứng từ các bên liên quan trên toàn thế giới, bao gồm sự phản đối tiềm tàng từ các cổ đông của TSMC.

“Họ nắm giữ quyền lực đáng kể trong việc tác động đến các quyết định của công ty, đặc biệt là những quyết định liên quan đến việc chuyển giao công nghệ quan trọng ra nước ngoài”, luật sư Loureiro nhận xét. “Các cổ đông của TSMC có những con đường pháp lý vững chắc để tận dụng các luật cụ thể và cơ chế quản trị doanh nghiệp nhằm ngăn chặn các sáng kiến ​​như vậy”.

TSMC sẽ lập liên doanh với Intel? Ảnh: Cryptopolitan.

Ông Loureiro giải thích, Đạo luật Công ty Đài Loan quy định rằng việc tiếp nhận chuyển giao toàn bộ hoạt động kinh doanh hoặc tài sản của công ty khác sẽ cần có sự chấp thuận của các cổ đông. Các cổ đông của TSMC cũng có thể viện dẫn Đạo luật An ninh quốc gia bằng cách lập luận rằng việc chuyển giao công nghệ gây tổn hại đến an ninh quốc gia. Họ cũng có thể tác động đến hội đồng quản trị và ban quản lý thông qua các cuộc bầu cử và trách nhiệm pháp lý, đệ đơn kiện hoặc lệnh cấm để dừng hoặc trì hoãn việc chuyển giao và vận động hành lang các cơ quan công quyền.

“Bằng cách tổ chức tập thể, ngay cả các cổ đông thiểu số cũng có thể tác động đến kết quả nếu họ nắm giữ cổ phiếu đáng kể”, ông Loureiro cho biết.

>> Đế chế chip Mỹ lung lay: Intel đứng trước nguy cơ bị đối thủ ‘xâu xé’?