Dân Hà Nội chong đèn đi săn con 'lộc trời' từ 3 giờ sáng, xưa chê không ăn nay bán 1 triệu đồng/kg
Mỗi năm con "lộc trời" này chỉ xuất hiện vài lần, sống vỏn vẹn vài chục phút, thế nhưng giá trị có thể lên tới cả triệu đồng/kg.
Tại những vùng ven sông Hồng như Văn Giang (Hưng Yên), Kim Lan (Gia Lâm, Hà Nội), người dân gọi vờ là "đặc sản của trời cho". Mỗi mùa vờ nổi – thường rơi vào tháng 2 đến tháng 4 âm lịch là dịp cả làng lại rủ nhau ra sông từ 3h sáng. Có hôm bắt được vài kg, có hôm trúng lớn đến 40kg chỉ trong một đêm.
Con vờ (thuộc bộ Cánh phù du – Ephemeroptera), sống chủ yếu dưới đáy sông Hồng nơi có nhiều phù sa, đất thịt. Vòng đời của chúng vô cùng ngắn ngủi nhưng phức tạp. Từ ấu trùng, chúng lột xác hai lần, sau đó bay lên mặt nước, giao phối, đẻ trứng rồi chết ngay sau đó. Trứng lại chìm xuống, tiếp tục chu kỳ sinh học bí ẩn suốt một năm dưới lòng sông.
Tổng tuổi thọ, tính cả thời gian dưới nước, chỉ kéo dài khoảng một tuần. Khi trưởng thành, thân vờ mềm, phát sáng, có hai râu dài như dao găm và ba sợi lông đuôi ở bụng.
Thức giấc lúc 3h sáng để săn đặc sản
Đêm vẫn chưa tàn, trong khi phần lớn người dân còn đang say giấc, thì những người như anh Bảo (Kim Lan, Gia Lâm, Hà Nội) đã bắt đầu hành trình quen thuộc ra sông Hồng. Trên chiếc thuyền nhỏ, ánh đèn LED bật sáng xuyên màn sương đêm, lưới giăng hai bên như cánh tiên sẵn sàng đón "mẻ vờ" quý giá.
Theo anh Bảo, con vờ chỉ xuất hiện vào khoảng 4h đến 6h sáng, mỗi đợt chỉ kéo dài chừng 20 – 50 phút. Nếu không dậy sớm canh đúng thời điểm, là coi như mất trắng. Anh cũng cho biết, vờ thường bay là đà sát mặt nước, bị ánh sáng thu hút, dễ mắc vào lưới. Nhưng để “trúng mẻ lớn” thì phải dựa vào kinh nghiệm nhiều năm: Quan sát mặt nước sủi tăm, theo dõi độ ẩm và nhiệt độ trong những ngày đầu xuân.
Chị Thủy (Văn Giang) cho hay, cách đây 20 năm, vờ từng nhiều vô kể, nhưng rồi biến mất suốt hơn một thập kỷ. Mãi gần đây mới xuất hiện trở lại, khiến người làng chài rất xúc động. Vờ không chỉ là món ăn mà là ký ức của tuổi thơ, là hơi thở của sông nước.
Giá con vờ lên đến 1 triệu đồng/kg
Vào đầu vụ, giá vờ có thể lên tới 500.000 đồng/kg, giữa mùa, khi sản lượng tăng, giá hạ còn khoảng 300.000 đồng/kg. Đặc biệt, sau khi chế biến thành các món ăn như vờ rang lá móc mật, vờ om cá ngạnh, canh vờ rau răm, hoặc chả vờ chiên trứng… giá trị thực tế của mỗi kg có thể lên tới gần 1 triệu đồng.
Anh Thanh – chủ một nhà hàng nổi tiếng tại Ngọc Thụy (Long Biên) chia sẻ, mỗi năm vào mùa, anh vẫn đích thân đi bắt vờ. Thực tế, không phải đoạn sông nào cũng có. Vờ chỉ xuất hiện ở nơi đất phù sa dày, dòng nước trong và yên. Có hôm đi cả đêm không được con nào, nhưng có hôm bắt được cả chục kg.
Những con vờ bắt về được đãi sạch lớp vỏ, bảo quản theo cách riêng, để giữ được độ tươi ngon. Mỗi đĩa vờ sau chế biến có giá dao động 200.000 – 300.000 đồng. Khách sành ăn thường ví món này là “lộc trời đầu xuân”, chỉ ai tinh ý và kiên trì mới có cơ hội thưởng thức.
Vờ – loài côn trùng bé nhỏ nhưng mang giá trị văn hóa, kinh tế và ẩm thực rất lớn. Giữa lòng sông Hồng cuộn chảy, những người dân quê vẫn miệt mài giữ gìn nghề truyền thống, truyền lại một phần ký ức làng chài qua từng con vờ nhỏ bé. Và với thực khách hiện đại, đó là một trải nghiệm ẩm thực độc đáo, đáng nhớ, nơi vị phù sa quyện trong từng hương vị.
>> Đặc sản quý hiếm mọc trên thân cây tre từng bị nhầm là sâu bệnh, giá lên tới 700.000 đồng/kg
