Đánh thuế 20% lãi chứng khoán: Nhà đầu tư Việt có đang chịu thiệt so với khu vực?

Ảnh minh họa

Trong dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) mới đây, Bộ Tài chính đề xuất chuyển sang đánh thuế 20% trên phần thu nhập ròng từ hoạt động chuyển nhượng chứng khoán, thay vì thu 0,1% trên doanh thu như hiện nay. Thu nhập tính thuế được xác định là chênh lệch giữa giá bán và giá mua, sau khi trừ chi phí hợp lý. Nếu không xác định được giá mua và chi phí, cá nhân sẽ nộp thuế 0,1% trên giá bán – tương tự cách thu hiện hành.

Với chuyển nhượng vốn, thuế suất đề xuất cũng là 20% trên phần thu nhập nhưng tính theo từng lần. Trường hợp không xác định được giá mua và chi phí, sẽ áp dụng thuế suất 2% trên giá chuyển nhượng.

Soi chiếu với kinh nghiệm quốc tế, một số thị trường chứng khoán cận biên và mới nổi trong khu vực hiện cũng đang áp dụng các chính sách thuế trên thu nhập từ cổ phiếu với những cách tiếp cận và mức độ khác nhau.

Tại Ấn Độ, quốc gia có thị trường vốn quy mô lớn và đã được nâng hạng thị trường mới nổi, nhà đầu tư cá nhân chịu thuế lãi chứng khoán theo hai mức: 15% đối với lợi nhuận ngắn hạn (nắm giữ dưới 1 năm) và 10% với lợi nhuận dài hạn (nắm giữ trên 1 năm), áp dụng từ mức 100.000 INR trở lên mỗi năm.

Pakistan hiện đang đánh thuế lãi chứng khoán với mức từ 12,5 - 15%, tùy thời gian nắm giữ và phân loại nhà đầu tư. Chính phủ nước này cũng áp thuế thu nhập đầu tư đối với quỹ và chia cổ tức riêng biệt.

Bangladesh có mức thuế nhẹ hơn: Lợi nhuận từ cổ phiếu niêm yết thường không bị đánh thuế nếu nắm giữ trên một năm. Tuy nhiên, nếu giao dịch ngắn hạn hoặc thuộc nhóm đầu tư tổ chức, mức thuế có thể từ 10% trở lên.

Trong khi đó, tại Việt Nam, cách thu 0,1% (đang được áp dụng) trên giá bán dù lãi hay lỗ từng bị đánh giá là thiếu hợp lý, gây bất lợi cho nhà đầu tư. Nhiều ý kiến đã kiến nghị áp dụng cách tính thuế trên thu nhập ròng để đảm bảo công bằng và đúng bản chất thuế thu nhập.

Đề xuất chuyển sang đánh thuế 20% trên phần lãi thực nhận đang tạo nên nhiều tranh luận trong bối cảnh thị trường vốn trong nước vẫn đang trong quá trình phát triển, chưa được nâng hạng. Tuy nhiên, nếu được thông qua, phương án này có thể làm thay đổi lớn hành vi đầu tư, dòng tiền và chiến lược mua bán trên thị trường.

Giới chuyên gia cho rằng, mức thuế cần được tính toán cẩn trọng, nhất là trong bối cảnh thị trường Việt Nam vẫn đang khao khát dòng vốn mới và mục tiêu nâng hạng lên thị trường mới nổi vẫn chưa đạt được.

>> Bộ Tài chính đề xuất đánh thuế 20% trên lãi bán chứng khoán