Đạo luật quan trọng nhất trong nhiệm kỳ thứ 2 của ông Trump đứng trước thử thách sống còn

Tại Mỹ, việc vận động phiếu bầu trong Quốc hội là một công việc khó nhằn, đặc biệt khi phe đa số chỉ nắm giữ cách biệt nhỏ như dưới quyền Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson. Nhưng ngay cả những nhà lập pháp lão luyện nhất cũng không thể kiểm soát mọi thứ. Andrew Garbarino, một nghị sĩ Cộng hòa từ New York, đã ngủ quên vào tối ngày 22/5 khi các đồng nghiệp đang xem xét dự luật H.R.1, còn được gọi là “One Big Beautiful Bill Act” (dịch: Dự luật vĩ đại, tuyệt vời). Ông đã bỏ lỡ cuộc bỏ phiếu, và dự luật đã được thông qua.

Nhưng đó mới chỉ là phần dễ. Thượng viện giờ sẽ đàm phán phiên bản riêng của mình cho đạo luật quan trọng nhất trong nhiệm kỳ thứ hai của Donald Trump.

Ông Trump thường ưu tiên điều hành bằng sắc lệnh hành pháp, nhưng dự luật được thông qua vào tuần trước đã giải quyết những ưu tiên của chính quyền mà không thể thực hiện chỉ bằng chữ ký của ông. Đáng chú ý nhất là việc hợp pháp hóa vĩnh viễn các khoản cắt giảm thuế thu nhập từ năm 2017 - một chính sách được đông đảo nghị sĩ Cộng hòa ở cả hai viện ủng hộ. Tuy nhiên, dự luật trị giá hàng nghìn tỷ đô la này sẽ có tác động sâu rộng đến vấn đề nhập cư, sản xuất năng lượng, các chương trình an sinh xã hội và quân đội. Và Thượng viện, với tính chất trang nghiêm hơn, có nhiều quan điểm khác biệt so với Hạ viện vốn sôi động hơn nhiều.

Ảnh minh họa

Các cuộc thảo luận về cải cách thuế tại Thượng viện đã gia tăng trong những tuần gần đây, khi các thượng nghị sĩ tranh luận với nhau đồng thời theo dõi diễn biến các cuộc đàm phán tại Hạ viện. Những người theo đường lối tài khóa nghiêm ngặt không hài lòng vì dự luật của Hạ viện sẽ làm tăng thêm hơn 3 nghìn tỷ USD vào thâm hụt ngân sách trong vòng 10 năm tới. Trong khi đó, các nghị sĩ ôn hòa chỉ trích các thay đổi liên quan đến chính sách về biến đổi khí hậu và mạng lưới an sinh xã hội. Dù vậy, hiện đã có thể nhận thấy một số thay đổi lớn sẽ xuất hiện trong dự luật của Thượng viện.

Đứng đầu danh sách là việc mở rộng khoản khấu trừ thuế tiểu bang và địa phương (SALT) - một chính sách truyền thống được Đảng Dân chủ ủng hộ nhằm giảm gánh nặng thuế thu nhập cho người có thu nhập cao. Một số nghị sĩ Cộng hòa tại Hạ viện đến từ các bang có thuế suất cao đã giành được quyền nâng trần khấu trừ lên 40.000 USD, từ mức 10.000 USD. Tuy nhiên, gần như không có sự ủng hộ nào cho chính sách tốn kém này từ các thượng nghị sĩ Cộng hòa, những người muốn ưu tiên làm vĩnh viễn một số điều khoản thúc đẩy tăng trưởng cho doanh nghiệp trong dự luật.

Tiếp theo là các khoản giảm thuế của ông Trump, vốn theo dự luật Hạ viện sẽ làm tăng thêm khoảng 500 tỷ USD vào thâm hụt ngân sách. Thượng viện, với nhận thức rõ về thực tế chính trị, dự kiến vẫn sẽ đưa vào một số cam kết trong chiến dịch tranh cử của ông Trump, nhưng có khả năng sẽ thiết kế các biện pháp giảm thuế khiêm tốn hơn đối với tiền tip, tiền lương làm thêm giờ và khoản vay mua ô tô (tất cả đều là các cam kết trong chiến dịch tranh cử của Trump). Phiên bản của Thượng viện sẽ chỉ làm tăng thâm hụt ngân sách bằng khoảng một nửa so với dự luật của Hạ viện.

Dự luật Hạ viện cũng cắt giảm khoảng 1.500 tỷ USD chi tiêu trong vòng một thập kỷ, chủ yếu đến từ các chương trình chăm sóc sức khỏe và chương trình hỗ trợ dinh dưỡng bổ sung do chính phủ tài trợ. Ron Johnson, thượng nghị sĩ bang Wisconsin và là một trong những chuyên gia thuế hàng đầu của đảng Cộng hòa, muốn cắt giảm tới 6.000 tỷ USD. Mức cắt giảm đó sẽ đưa mức chi tiêu của nước Mỹ trở về như thời kỳ trước đại dịch, nhưng ông hiểu rằng lập trường tối đa này là không khả thi trong một đảng có hệ tư tưởng đa dạng. Do đó, Thượng viện sẽ hướng tới mức cắt giảm khoảng 2.000 tỷ USD, để các con số thâm hụt ngân sách trông bớt đáng lo ngại hơn.

Dự luật của Hạ viện đẩy nhanh thời hạn chấm dứt các khoản tín dụng thuế dành cho năng lượng sạch vốn được đưa vào dự luật về khí hậu năm 2022 của ông Joe Biden, giúp tiết kiệm hàng tỷ USD nhưng lại làm mất lòng các nghị sĩ ôn hòa và những thượng nghị sĩ có vị trí chính trị bấp bênh. Việc cắt giảm hỗ trợ thực phẩm và Medicaid - chương trình chăm sóc sức khỏe của chính phủ dành cho người nghèo và người khuyết tật - cũng không được lòng một số thượng nghị sĩ, bao gồm cả những người theo chủ nghĩa dân túy kinh tế. Những bất đồng này vẫn chưa được giải quyết tại Thượng viện và có thể trở thành điểm gây tranh cãi nhất khi hai viện hợp nhất dự luật thông qua quy trình điều hòa, điều mà có thể còn phải chờ thêm vài tháng nữa.

Việc này sẽ không dễ dàng. Nhưng nếu không đạt được thỏa hiệp, các khoản cắt giảm thuế hết hiệu lực, đồng nghĩa với việc thuế sẽ tăng trở lại. Tránh điều đó có thể là điểm đồng thuận duy nhất giữa tất cả các nghị sĩ Cộng hòa. Hiện tại, cả hai viện đang chuẩn bị tinh thần cho một cuộc đối đầu lưỡng viện căng thẳng.

“Con số mà chúng tôi quan tâm nhất là 218", Kevin Cramer, thượng nghị sĩ bang Bắc Dakota, nói với Politico, ám chỉ số ghế chiếm đa số của đảng Cộng hòa tại Hạ viện. “Còn tùy xem chúng tôi có thể khiến bao nhiêu người ngủ gật", ông mỉa mai.

Theo The Economist

>> Cắt toàn bộ nguồn quỹ Liên bang, ông Trump quyết tâm 'đoạn tuyệt' với Harvard