Đòn thuế của ông Trump dễ khiến Thái Lan mất trắng gần 3.895 tỷ đồng, Việt Nam ra sao?

Nhật báo The Nation nhận định xuất khẩu thủy sản của Thái Lan sang Mỹ dự kiến sẽ sụt giảm khoảng 4,8 tỷ baht (gần 3.895 tỷ đồng) trong năm nay sau khi chính quyền của Tổng thống Donald Trump áp thuế đối ứng 19%, khiến chi phí tăng cao đối với các mặt hàng chủ lực như tôm và cá ngừ của “xứ sở Chùa Vàng”.

Mỹ chính là thị trường thủy sản lớn nhất của Thái Lan, đồng thời cũng là nhà nhập khẩu hàng đầu thế giới, với khối lượng nhập khẩu trung bình hàng năm 3 triệu tấn, trị giá khoảng 811 tỷ baht (gần 658.013 tỷ đồng) trong một thập kỷ qua.

Thái Lan – nền kinh tế lớn thứ 2 Đông Nam Á (chỉ xếp sau Indonesia) liên tục duy trì thặng dư thương mại thủy sản, với mức bình quân 40,55 tỷ baht/năm trong giai đoạn 2015–2024. Riêng năm 2024, thặng dư đạt 47,08 tỷ baht.

Theo ông Praphan Noradee, Trưởng nhóm Phân tích Thương mại Thủy sản Quốc tế thuộc Cục Thủy sản Thái Lan, xuất khẩu thủy sản của nước này sang Mỹ chiếm 21,79% tổng giá trị xuất khẩu, trung bình 236.255 tấn/năm với giá trị 46,41 tỷ baht. Trong 10 năm qua, sản lượng tăng trưởng bình quân 3,09%/năm, trong khi giá trị tăng 2,26%/năm. Các sản phẩm xuất khẩu chính gồm tôm, cá biển, cá ngừ và gia vị thủy sản.

Mức thuế mới 19% mà Mỹ áp dụng với Thái Lan tương đương với các đối thủ chính của “xứ sở Chùa Vàng” là Indonesia (19%) và Việt Nam (20%). Ecuador hưởng mức thuế thấp hơn (15%), trong khi Ấn Độ chịu thuế cao hơn (25%).

Ông Praphan cho biết Thái Lan không bị bất lợi so với các đối thủ, nhưng mức thuế nhập khẩu cao hơn từ Mỹ sẽ khiến nhu cầu thị trường giảm và chi phí xuất khẩu tăng. Xuất khẩu thủy sản của quốc gia Đông Nam Á này được dự báo sẽ giảm 5–10% trong năm nay, tương đương mức giảm 12.321–24.641 tấn và giá trị mất đi 2,41–4,82 tỷ baht.

Đối với tôm Thái Lan, một thách thức khác đang tới gần khi vòng rà soát chống bán phá giá (AD) mới sẽ diễn ra vào 5/10/2025. Hiện tại, tôm Thái Lan phải chịu thuế AD 0,81%, cộng với thuế đối ứng 19% thành tổng cộng mức thuế 19,81%.

Một lựa chọn đang được cân nhắc là thỏa thuận với bên khởi kiện thông qua Đánh giá Tình huống thay đổi (CCR), theo đó Thái Lan sẽ trả 10–12 triệu USD (khoảng 350–420 triệu baht) để xóa bỏ vĩnh viễn thuế AD. Điều này sẽ đưa mức thuế AD thực tế về 0, nhưng kết quả còn phụ thuộc vào vòng rà soát sắp tới.

Ở chiều nhập khẩu, Thái Lan mua các sản phẩm thủy sản từ Mỹ như cá hồi, cá minh thái Alaska và cá ngừ tươi hoặc đông lạnh. Hầu hết các mặt hàng này chịu thuế từ 0–5%, trong đó cá hồi đông lạnh được miễn thuế, còn phi lê cá hồi chịu 5%. Tuy nhiên, phần lớn cá hồi nhập khẩu của Thái Lan đến từ Na Uy và Chile, Mỹ chỉ đứng thứ ba. Cá ngừ Mỹ chỉ chiếm 0,33% tổng nhập khẩu lượng hải sản này của Thái Lan, nên việc giảm thuế thủy sản Mỹ khó có khả năng làm tràn ngập thị trường Thái.

Trong 6 tháng đầu năm 2025, tổng kim ngạch thương mại thủy sản của Thái Lan đạt 187,22 tỷ baht, giảm 0,7% so với cùng kỳ năm trước. Xuất khẩu đạt 109,55 tỷ baht, nhập khẩu 77,66 tỷ baht, tạo ra thặng dư thương mại 31,88 tỷ baht.

Việc xuất khẩu thủy sản của Thái Lan sang Mỹ dự kiến sẽ giảm (gần 3.895 tỷ đồng trong năm nay vì mức thuế đối ứng 19% có thể là cơ hội tốt cho các doanh nghiệp Việt Nam chiếm thị phần cao hơn ở nền kinh tế số 1 thế giới.

Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) chiều 24/8 vừa qua cho biết, trong 7 tháng đầu năm 2025, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của nước ta đạt 6,22 tỷ USD, tăng 17,2% so với cùng kỳ. Theo trang The Shiv, tháng 7/2025, xuất khẩu thủy sản Việt Nam đạt gần 971 triệu USD, tăng 6,1% so với cùng kỳ trước đó và đưa doanh thu tích lũy đến tháng 7 đạt 6,083 tỷ USD.

Theo VASEP, các mặt hàng chủ lực như tôm và cá tra tăng trưởng mạnh. Xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang các thị trường lớn, gồm: Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản, Khối thị trường theo Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Liên minh châu Âu (EU) ghi nhận mức tăng trưởng tích cực.

VASEP nhận định những tháng cuối năm 2025, ngành thủy sản Việt Nam sẽ đối mặt với nhiều rủi ro, đặc biệt từ chính sách thuế quan của Mỹ và tình trạng thiếu nguyên liệu trong nước. Tuy nhiên, nhu cầu hồi phục tại châu Á, EU và Mỹ được kỳ vọng sẽ tạo điểm tựa, giúp kim ngạch xuất khẩu cả năm 2025 đạt khoảng 9 tỷ USD.

Trong đó, mặt hàng tôm dự kiến mang về 3,6-3,8 tỷ USD, giảm nhẹ do đơn hàng sang Mỹ chững lại, tăng trưởng phụ thuộc vào châu Á và khối CPTPP, nhất là phân khúc sản phẩm giá trị gia tăng.

Với cá tra, kim ngạch xuất khẩu dự kiến đạt 1,8 tỷ USD, kỳ vọng mở rộng tại ASEAN, Trung Đông và Nam Mỹ. Riêng thị trường Mỹ chỉ khả quan nếu doanh nghiệp tận dụng tốt kết quả xem xét hành chính lần thứ 20 (POR20) về cá tra Việt Nam. Để cạnh tranh tốt trước các đối thủ cùng khu vực Đông Nam Á như Thái Lan hay Indonesia, thủy sản của Việt Nam cần vượt qua những thách thức trước mắt để khẳng định chỗ đứng vững chắc tại Hoa Kỳ.

Theo The Nation