Dự án cao tốc dài hơn 1.000km có nguy cơ ‘đắp chiếu’ sau 15 năm thi công, đội vốn lên tới 3 triệu tỷ đồng
Tuyên bố cắt giảm ngân sách diễn ra sau khi chính quyền Mỹ tiến hành rà soát tính hiệu quả và tuân thủ của dự án hạ tầng đã nhiều lần đội vốn, chậm tiến độ và đang đối mặt với khoảng trống tài chính nghiêm trọng.
Tổng thống Donald Trump hôm 6/5 cho biết Chính phủ liên bang sẽ không tài trợ cho dự án tàu cao tốc của California, làm gia tăng căng thẳng xung quanh kế hoạch hạ tầng vốn bị trì hoãn nhiều năm của tiểu bang này.
Phát biểu được đưa ra trong bối cảnh chính quyền ông Trump đang tiến hành rà soát hiệu quả và tính tuân thủ của dự án, làm dấy lên nghi ngờ về tương lai của tuyến đường sắt cao tốc. Bộ trưởng Giao thông Vận tải Sean Duffy hồi tháng 2 thông báo Cơ quan Quản lý Đường sắt Liên bang sẽ dẫn đầu cuộc điều tra này.
“Dự án ngớ ngẩn này tiêu tốn hàng trăm tỷ USD và lẽ ra không nên được xây dựng ngay từ đầu”, ông Trump nói trong buổi họp báo cùng Thủ tướng Canada Mark Carney. “Chính phủ này sẽ không chi trả”.
Năm 2008, Cơ quan Đường sắt cao tốc California ước tính tuyến đường sắt sẽ có chi phí 33 tỷ USD và bắt đầu vận hành vào năm 2020. Tuy nhiên, đến nay chỉ có khoảng 191km trong tổng số 1.248km được khởi công, còn tổng mức đầu tư đã đội lên tới 128 tỷ USD (khoảng 3,3 triệu tỷ đồng).
Báo cáo của Tổng thanh tra hồi tháng 2 cho thấy dự án khó có thể đạt được mục tiêu đón hành khách giai đoạn đầu tiên trước năm 2033. Đặc biệt, đoạn Central Valley - nối Merced với Bakersfield - hiện thiếu hụt 6,5 tỷ USD ngân sách.
Ian Choudri, CEO của Cơ quan Đường sắt cao tốc California, bình luận: “Tình trạng thiếu hụt nguồn vốn ổn định và dài hạn là trở ngại kéo dài với dự án. Chiến lược ‘chạy rồi dừng’ đang khiến chúng tôi mất thêm thời gian và tiền bạc”.
Dự án đã nhiều lần chịu ảnh hưởng bởi những thay đổi trong bối cảnh chính trị. Trong nhiệm kỳ đầu, ông Trump từng hủy gần 1 tỷ USD hỗ trợ liên bang, trong khi chính quyền ông Biden sau đó lại phân bổ cho dự án 3 tỷ USD vào năm 2023.
