EU tìm đường 'phản đòn' ông Trump, các Big Tech là mục tiêu số 1

Liên minh châu Âu (EU) đang xem xét áp thuế đối với dịch vụ xuất khẩu của Mỹ, bao gồm hoạt động của các tập đoàn công nghệ lớn (Big Tech), nhằm đáp trả việc Tổng thống Mỹ Donald Trump đe dọa áp thuế 25% lên ngành công nghiệp ô tô và cam kết sẽ tăng cường các biện pháp thương mại trong thời gian tới, theo Financial Times.

EU trước đó đã công bố kế hoạch áp thuế bổ sung trị giá 26 tỷ euro đối với hàng hóa Mỹ sau khi Washington tăng thuế đối với thép và nhôm. Tuy nhiên, các quan chức và nhà ngoại giao EU cho rằng quy mô các động thái từ chính quyền Trump buộc khối này phải xem xét sử dụng các công cụ thương mại mạnh tay hơn.

Theo Quy định thực thi được EU tăng cường vào năm 2021 sau căng thẳng thương mại với chính quyền Trump, khối này có quyền đình chỉ các quyền sở hữu trí tuệ và loại trừ doanh nghiệp Mỹ khỏi các hợp đồng mua sắm công.

“Mỹ nghĩ rằng họ là bên nắm quyền kiểm soát trong cuộc chiến thương mại, nhưng chúng tôi cũng có khả năng đáp trả", một nhà ngoại giao EU nhấn mạnh, đồng thời cho biết mục tiêu cuối cùng là đạt được một thỏa thuận thương mại toàn diện để hạ nhiệt căng thẳng.

Một trong những biện pháp trả đũa có thể bao gồm hạn chế quyền sở hữu trí tuệ của các công ty công nghệ Mỹ hoặc ngăn chặn mạng lưới vệ tinh Starlink của Elon Musk tham gia vào các hợp đồng chính phủ. Hiện Italy đang cân nhắc việc có nên tiếp tục triển khai hệ thống này hay không.

“Ngành dịch vụ là lĩnh vực mà Mỹ dễ bị tổn thương” - một nhà ngoại giao khác nhận định. Trong năm 2023, Mỹ đạt thặng dư thương mại dịch vụ với EU lên tới 109 tỷ euro, trong khi lại thâm hụt 157 tỷ euro về hàng hóa.

Các quan chức EU tin rằng chính quyền Trump chỉ sẵn sàng bước vào bàn đàm phán sau khi dựng lên một “bức tường thuế quan” nhằm chứng minh quyết tâm tái thiết lập các điều khoản thương mại có lợi hơn, đặc biệt với những đối tác mà Washington cho là đã tận dụng thị trường mở của Mỹ.

Dù kỳ vọng vào tiến triển nhanh chóng trong đàm phán, giới chức châu Âu thừa nhận bất kỳ thỏa thuận nào đạt được cũng khó có thể xóa bỏ hoàn toàn các mức thuế bổ sung mà ông Trump từng áp đặt.

“Chúng ta buộc phải phản ứng. Đó là con đường duy nhất để đi đến thỏa thuận,” một nhà ngoại giao EU cho biết, đồng thời nhấn mạnh nỗ lực đàm phán đã được triển khai nhưng chưa mang lại kết quả.

Với quy mô xuất khẩu vượt trội so với nhập khẩu từ Mỹ, EU đối mặt với thách thức trong việc thiết lập các biện pháp đáp trả tương xứng. Brussels cũng tỏ ra thận trọng, không muốn làm gián đoạn nguồn cung khí đốt quan trọng từ Mỹ sang châu Âu.

“EU chỉ có thể nhắm đến một số lượng giới hạn hàng hóa Mỹ nếu không muốn tự gây tổn hại kinh tế,” David Henig, chuyên gia thuộc Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế Chính trị Quốc tế châu Âu, nhận định. “Nếu tránh động đến năng lượng, không gian trả đũa với hàng hóa sẽ rất hạn chế. Trong khi đó, dịch vụ mở ra nhiều lựa chọn hơn mà ít gây tổn thất trực tiếp cho nền kinh tế EU.”

Một số chuyên gia đề xuất EU sử dụng công cụ chống cưỡng ép (Anti-Coercion Instrument – ACI), còn được gọi là “vũ khí thương mại”, để tạo sức ép mạnh hơn lên Mỹ. ACI cho phép giới chức EU áp đặt các biện pháp hạn chế như siết hoạt động của các ngân hàng Mỹ, thu hồi bằng sáng chế, hoặc ngăn chặn các công ty thu lợi từ hoạt động cập nhật phần mềm và dịch vụ trực tuyến.

“Tôi khuyến nghị Ủy ban châu Âu nên kích hoạt ACI", Ignacio García Berrero, cựu trưởng đoàn đàm phán của EU trong Hiệp định Đối tác Thương mại và Đầu tư xuyên Đại Tây Dương (TTIP), cho biết. Ông Berrero từng đóng vai trò chủ chốt trong các cuộc đàm phán thương mại với Mỹ nhưng TTIP đã không đạt được thỏa thuận cuối cùng.

Mọi biện pháp trả đũa của EU sẽ do Ủy ban châu Âu đề xuất nhưng phải được đa số các quốc gia thành viên phê chuẩn. Khối này hiện vẫn đang thảo luận về danh sách hàng hóa bị áp thuế để đáp trả mức thuế thép và nhôm của Mỹ. Pháp được cho là đang vận động loại bỏ mặt hàng rượu whisky bourbon khỏi danh sách nhằm bảo vệ ngành đồ uống nội địa.

Ủy ban đã trì hoãn việc triển khai các biện pháp trả đũa – bao gồm thuế đối với quần jean, xe máy và có thể là cả đậu nành – đến ngày 12/4, thời điểm mà các nhà lãnh đạo EU sẽ cùng thảo luận để ra quyết định cuối cùng.

Các nhà ngoại giao tiết lộ thêm rằng khối có thể áp thuế bổ sung đối với một loạt hàng hóa khác nếu Mỹ chính thức áp thuế "có đi có lại" vào tuần tới. Brussels dự kiến mức thuế mới có thể lên tới 20%, với các mặt hàng bị ảnh hưởng gồm máy bay, hóa chất và dược phẩm.

Tham khảo Financial Times

>> 300 tỷ euro tháo chạy, kinh tế châu Âu chao đảo vì mất khí đốt Nga