Gần 2 triệu tỷ đồng tiền mặt đang lưu thông ngoài hệ thống ngân hàng

Cung tiền M2 tăng gần 1,6 triệu tỷ đồng, tỷ lệ tiền mặt/M2 giảm nhẹ

Theo số liệu vừa được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) công bố, tổng phương tiện thanh toán (hay cung tiền M2), không bao gồm các khoản phát hành giấy tờ có giá do các tổ chức tín dụng trong nước mua, đạt 18,97 triệu tỷ đồng vào cuối tháng 5/2025. So với tháng trước đó, cung tiền M2 tăng 1,3%; so với cuối năm 2024 tăng 5,91%, tương ứng mức tăng khoảng 1,6 triệu tỷ đồng; và tăng 17,6% so với cùng kỳ tháng 5/2024.

Xét theo tốc độ tăng trưởng năm (YoY), mức tăng 17,6% của tháng 5/2025 cao hơn 4,8 điểm phần trăm so với mức 12,8% ghi nhận vào cuối tháng 12/2024, và cao hơn 5,7 điểm phần trăm so với tháng 5/2024. Nếu xét theo tốc độ tăng trưởng tháng (MoM), mức tăng 1,3% của tháng 5/2025 cao hơn mức tăng 1,1% trong tháng trước, nhưng vẫn thấp hơn mức đỉnh gần nhất là 3,6% vào tháng 12/2023.

Tốc độ tăng trưởng cung tiền M2 theo tháng (MoM) và theo năm (YoY) từ tháng 01/2023 đến tháng 05/2025. Nguồn: T.L tổng hợp và tính toán từ dữ liệu của NHNN.

Tỷ trọng tiền mặt lưu thông ngoài hệ thống ngân hàng so với tổng phương tiện thanh toán M2 trong tháng 5/2025 là 9,5%, theo số liệu công bố của NHNN. So với mức 9,7% ghi nhận trong tháng 5/2024, tỷ lệ này giảm 0,2 điểm phần trăm; đồng thời thấp hơn 1,4 điểm phần trăm so với mức đỉnh gần nhất là 10,9% vào tháng 1/2025 – thời điểm cận Tết Nguyên đán khi nhu cầu sử dụng tiền mặt cho chi tiêu, biếu tặng và thanh toán trực tiếp tăng mạnh từ nửa cuối tháng 1.

Trong 13 tháng gần đây, tỷ lệ tiền mặt/tổng phương tiện thanh toán (C/M2) dao động trong khoảng từ 9,0% đến 10,9%, với mức thấp nhất là tháng 10/2024 (9,0%) và mức cao nhất là tháng 1/2025 (10,9%). Riêng trong tháng 5/2025, tỷ lệ này đạt 9,48%, thấp hơn 0,2 điểm phần trăm so với mức 9,68% của tháng 4/2025.

Như vậy, dựa trên các dữ liệu do NHNN công bố, tổng lượng tiền mặt lưu thông ngoài hệ thống ngân hàng trong tháng 5/2025 được tính toán ở mức 1.798,71 nghìn tỷ đồng, tương đương 1.798.710 tỷ đồng. So với tháng 5/2024 (1.561,4 nghìn tỷ đồng), khối lượng tiền mặt lưu thông đã tăng 237,3 nghìn tỷ đồng, tương ứng mức tăng 15,2% theo năm.

Tiền mặt lưu thông ngoài hệ thống ngân hàng và tỷ trọng tiền mặt trong tổng phương tiện thanh toán M2 theo từng tháng từ tháng 05/2024 đến tháng 05/2025. Nguồn: T.L tổng hợp và tính toán từ dữ liệu của NHNN.

Tuy nhiên, so với tháng liền trước là tháng 4/2025, lượng tiền mặt lưu thông đã giảm từ 1.977,7 nghìn tỷ đồng xuống 1.798,7 nghìn tỷ đồng, giảm 179,0 nghìn tỷ đồng, tương ứng mức giảm 9,05%. Ngược lại, nếu so với tháng 3/2025 (1.756,4 nghìn tỷ đồng), lượng tiền mặt tháng 5/2025 vẫn cao hơn 42,3 nghìn tỷ đồng, tương ứng mức tăng 2,41%.

Trả lời trên Trang Thông tin Điện tử của Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội (hanoionline.vn) mới đây, TS. Cấn Văn Lực cho biết: “Vòng quay tiền trong sáu tháng đầu năm 2025 chỉ đạt 0,67 lần – tương đương với mức thấp của cả năm 2022”. Ông giải thích thêm, so với giai đoạn kinh tế tăng trưởng mạnh khi vòng quay tiền thường đạt trên 1 lần, thì mức hiện tại cho thấy đồng tiền đang quay chậm. Cũng theo TS. Cấn Văn Lực, hiện chưa cần quá lo ngại về lạm phát, và từ nay đến cuối năm, cung tiền có thể được nới thêm, giúp vòng quay tiền nhanh hơn một chút.

Cũng trong nội dung đăng tải trên Trang Thông tin Điện tử của Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội, TS. Trần Đình Thiên cho biết: “Vòng quay tiền tệ của Việt Nam hiện chỉ ở mức 0,55–0,65 vòng/năm, thấp hơn nhiều so với mức bình thường là 2 vòng/năm, cho thấy nền kinh tế lưu chuyển chậm”.

Huy động tiền gửi và tín dụng tiếp tục tăng trưởng trong 5 tháng đầu năm

Song song với đó, tổng số dư tiền gửi của khách hàng tại các tổ chức tín dụng vào cuối tháng 5/2025 đạt khoảng 15,34 triệu tỷ đồng. Trong đó, tiền gửi của khu vực dân cư đạt 7,60 triệu tỷ đồng, tăng 7,61% so với cùng kỳ năm 2024; còn tiền gửi của các tổ chức kinh tế đạt 7,74 triệu tỷ đồng, tăng 0,97% so với cuối năm 2024.

So với tổng tiền gửi cuối năm 2024 là 14,84 triệu tỷ đồng, tổng huy động tiền gửi toàn hệ thống đến cuối tháng 5/2025 đã tăng thêm 0,50 triệu tỷ đồng. Mức tăng này tương ứng với tỷ lệ tăng trưởng 3,4% so với cuối năm 2024.

Về tín dụng, theo NHNN, tăng trưởng tín dụng 6 tháng đầu năm 2025 đạt 9,9%, mức tăng mạnh nhất trong 10 năm trở lại đây. Tổng dư nợ của toàn hệ thống tổ chức tín dụng đối với nền kinh tế tại thời điểm cuối tháng 5/2025 đạt 16,67 triệu tỷ đồng, tăng 6,72% so với cuối năm 2024.

Tổng cung tiền M2, tổng dư nợ tín dụng và tổng huy động tiền gửi của hệ thống ngân hàng Việt Nam giai đoạn từ tháng 01/2024 đến tháng 05/2025. Nguồn: T.L tổng hợp và tính toán từ dữ liệu của NHNN.

Tính đến cuối tháng 5/2025, dư nợ tín dụng đối với ngành nông, lâm, thủy sản đạt 1,06 triệu tỷ đồng, tăng 3,38%, chiếm 6,34% tổng dư nợ toàn nền kinh tế. Ngành công nghiệp và xây dựng đạt 4,07 triệu tỷ đồng, tăng 5,06%, tương ứng 24,42% tổng dư nợ, trong đó công nghiệp ghi nhận 2,82 triệu tỷ đồng (tăng 5,28%), còn xây dựng là 1,25 triệu tỷ đồng (tăng 4,56%).

Dư nợ nhóm thương mại, vận tải và viễn thông đạt 4,67 triệu tỷ đồng, tăng 5,94%, chiếm 28,01% tổng dư nợ, trong đó thương mại chiếm 25,48% và vận tải – viễn thông chiếm 2,53%. Lớn nhất là nhóm dịch vụ khác, với dư nợ 6,87 triệu tỷ đồng, tăng 8,82% so với cuối năm 2024, chiếm 41,25% toàn hệ thống.

Tín dụng mở rộng nhanh hơn huy động và cung tiền

Xét tương quan quy mô giữa các chỉ tiêu tiền tệ chủ chốt trong nền kinh tế, dư nợ tín dụng vào cuối tháng 5/2025 hiện thấp hơn tổng phương tiện thanh toán M2 khoảng 2,33 triệu tỷ đồng, tương ứng tỷ lệ tín dụng trên M2 đạt 87,74%. Mức này phản ánh một tỷ trọng khá lớn của tín dụng trong tổng cung tiền, cho thấy phần lớn nguồn vốn trong nền kinh tế đang được luân chuyển qua kênh tín dụng ngân hàng.

Tăng trưởng lũy kế từ đầu năm đến cuối tháng 5/2025 (Ytd) của tổng phương tiện thanh toán M2, tổng dư nợ tín dụng và tổng huy động tiền gửi của hệ thống ngân hàng. Nguồn: T.L tổng hợp và tính toán từ dữ liệu của NHNN.

Ở chiều ngược lại, nếu so với tổng huy động tiền gửi cùng thời điểm, tín dụng lại cao hơn khoảng 1,33 triệu tỷ đồng, dẫn đến tỷ lệ cho vay trên huy động (Loan to Deposit Ratio – LDR) đạt mức khoảng 108,75%. Đây là một mức LDR tương đối cao, phản ánh xu hướng sử dụng nguồn lực huy động để đẩy mạnh tín dụng trong bối cảnh phục hồi tăng trưởng.

Tính theo mức tăng tuyệt đối so với cuối năm 2024, tín dụng đã mở rộng thêm 1,51 triệu tỷ đồng, gần tương đương với mức tăng của cung tiền M2 là 1,53 triệu tỷ đồng, trong khi huy động tăng ít hơn, ở mức 1,21 triệu tỷ đồng. Về tỷ lệ, tín dụng tăng 9,96%, nhanh hơn mức tăng 8,75% của M2 và 8,56% của huy động.

Riêng trong 5 tháng đầu năm 2025, tốc độ tăng trưởng tín dụng đạt 6,72%, cao hơn 0,81 điểm phần trăm so với mức tăng của M2, và cao hơn 2,56 điểm phần trăm so với tốc độ tăng của tổng huy động. Đồng thời, cung tiền M2 cũng ghi nhận mức tăng nhanh hơn tổng huy động tiền gửi khoảng 1,75 điểm phần trăm.

Các chênh lệch về tốc độ tăng trưởng nêu trên phản ánh xu hướng mở rộng tín dụng mạnh mẽ hơn so với khả năng huy động vốn trong hệ thống, đồng thời cho thấy thanh khoản đang được hỗ trợ thông qua các công cụ chính sách tiền tệ, trong bối cảnh nền kinh tế cần thêm dòng vốn để duy trì đà tăng trưởng.

>> Tín dụng 'nở rộ' vào bất động sản