'Gạo Việt Nam không bao giờ ế, đừng lo'

Cơ hội nhập gạo rẻ cho chế biến

Trao đổi với PV Tiền Phong, ông Nguyễn Văn Thành - Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Thương mại Phước Thành IV - cho biết, gạo Ấn Độ chủ yếu ở phân khúc thấp hơn gạo Việt Nam. Hầu hết gạo Việt là dòng gạo thơm, chất lượng cao, thị trường tiêu thụ cũng khác nhau.

Mặt khác, theo ông Thành, Việt Nam cũng cần nhập chủng loại gạo như của Ấn Độ để phục vụ chế biến bột, bánh, bún, thức ăn chăn nuôi… trong bối cảnh nguồn nguyên liệu nội địa đang thiếu. “Do vậy, động thái mở cửa xuất khẩu gạo của Ấn Độ không ảnh hưởng nhiều đến gạo Việt Nam. Thậm chí, với việc mua gạo giá rẻ từ Ấn Độ để phục vụ cho nhu cầu chế biến trong nước, ở góc độ này chúng ta còn có lợi”, ông Thành nhận định.

Liên quan đến việc có hay không tình trạng doanh nghiệp (DN) Việt chào bán giá bán gạo thấp hay “phá giá”, ông Thành cho rằng trên thị trường việc kinh doanh mua - bán của DN khó can thiệp, theo phương án kinh doanh của mỗi đơn vị. Khi không có giá sàn gạo xuất khẩu cũng không thể cấm DN bán giá thấp được. DN có nguồn lực tốt, đến mùa vụ mua vào để có lượng hàng dự trữ, khi có giá tốt sẽ bán, còn DN làm ngắn hạn phải tranh thủ bán nhanh để quay vòng vốn.

Thu hoạch lúa Đông Xuân 2024-2025 ở ĐBSCL. Ảnh: CK.

Về tình hình thị trường gạo hiện nay, theo ông Thành do đang chính vụ lúa Đông Xuân nên khách hàng cũng chưa mua nhiều, chờ giá thấp. “Tuy nhiên, nếu DN đua nhau chào giá thấp hơn để lấy đơn hàng, ai cũng phải chịu giá thấp. Đơn vị nào không gồng được sẽ bán, cũng đành chịu”, ông Thành nói.

Lãnh đạo DN trên cũng cho rằng, phương án mua lúa gạo tạm trữ cần áp dụng cho tình hình trước mắt, với hệ thống kho chứa hiện nay việc mua vào dự trữ nằm trong tầm tay của các DN. Tuy nhiên, các DN nhà nước, DN lớn có thể vay tín chấp được để thu mua lúa gạo dự trữ, còn DN tư nhân, DN nhỏ khó hơn vì ngân hàng yêu cầu có tài sản đảm bảo nhưng tài sản đã thế chấp vay khoản khác rồi, rất khó vay thêm.

Ông Trần Tấn Đức - Tổng Giám đốc Tổng Công ty Lương thực miền Nam (Vinafood 2) - nhận định, mỗi năm Ấn Độ xuất khẩu khoảng 20 triệu tấn gạo, chiếm gần 50% nguồn cung toàn cầu, nên động thái của nước này lập tức ảnh hưởng đến thị trường. Mặc dù cung - cầu là chuyện của thị trường, nhưng nếu công tác điều hành, thông tin bị lệch sẽ ảnh hưởng đến tình hình trong nước, có thể xảy ra tình trạng ép giá.

Theo ông Đức, vụ lúa Đông Xuân có chất lượng tốt nhất trong năm, nên cần mạnh dạn trữ lại, tạo nguồn để giải quyết cho hai vụ tiếp theo, bởi khi vụ Hè Thu gặp thời tiết bất lợi, nếu không có gạo của vụ Đông Xuân sẽ rất khó. “Về lâu dài, bà con vùng Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) vẫn sống với lúa, vì diện tích trồng lúa rất lớn và thị trường của bà con đều qua DN. Do vậy, rất mong các bộ ngành, chính quyền địa phương đồng hành, hỗ trợ DN trong dự trữ lúa gạo”, ông Đức nói.

Trước mắt, ông Đức kiến nghị Tổng cục Dự trữ Nhà nước nên mua tạm trữ vì lúa nhiều, nếu mua được 100.000 - 150.000 tấn lúa gạo dự trữ sẽ chặn đà giảm của giá lúa, chờ sắp tới qua chính vụ giá lên. Không nên để như các năm, tháng 6, tháng 7 mới mua dự trữ sẽ quá trễ với thị trường.

“Các DN cần được sớm xem xét hoàn thuế xuất khẩu; hỗ trợ vốn, lãi vay, cho chu kỳ luân chuyển vốn 12 tháng thay vì 6 tháng, bởi mua lúa gạo tạm trữ khi giá chưa tốt đã phải bán tháo để đáo hạn vay. Lãi suất cần được hỗ trợ 50% trong tháng 3, 4 để DN giải ngân các hợp đồng và mạnh dạn đăng ký xuất khẩu”, lãnh đạo Vinafood 2 kiến nghị.

Giải quyết tận gốc từ bài toán liên kết sản xuất - tiêu thụ

Ông Phạm Thái Bình - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Nông nghiệp công nghệ cao Trung An - cho rằng, việc Ấn Độ hay Thái Lan cấm xuất khẩu, rồi xả… không đáng lo ngại. Bởi gạo Việt có chỗ đứng riêng, Ấn Độ có đóng - có xả kiểu gì thì Philippines vẫn mua gạo Việt Nam. Philippines hiện mỗi năm nhập khoảng 4 triệu tấn gạo gạo Việt.

“Dù cho nhiều người nói có thể khó bán, nhưng tôi khẳng định gạo Việt Nam không bao giờ ế, đừng lo chuyện bán được hay không được. Vấn đề ở chỗ, gạo Việt Nam ngon, nhưng sao năm nay giá giảm tới ngưỡng không chấp nhận được, điều này do chúng ta, không do ai cả”, ông Bình nói và cho rằng, Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao nếu thực hiện được sẽ chấm dứt được tình trạng giá giảm khi lúa vào chính vụ.

Diện tích lúa Đông Xuân tại ĐBSCL giảm nhưng năng suất tăng nên sản lượng không có nhiều biến động. Ảnh: CK.

Theo ông Bình, Đề án 1 triệu ha rất được trông chờ, đã đến thời điểm chín muồi, các mô hình thí điểm đã thành công rồi, không cần thí điểm nữa mà cần triển khai nhân rộng ngay. Ngân hàng cũng khẳng định tiền không thiếu, đã sẵn sàng. “Chuyện thu mua tạm trữ chỉ trước mắt, tôi đảm bảo nếu không thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa, tình trạng tới mùa giá lúa giảm vẫn sẽ tiếp tục xảy ra. Thực hiện Đề án 1 triệu ha lúa là có sự liên kết giữa sản xuất và tiêu thụ - vấn đề cốt lõi nhất để giải quyết được vấn đề”, ông Bình kiến nghị.

Theo các DN xuất khẩu gạo, bên cạnh tôn trọng thị trường cũ, cần xúc tiến thị trường mới để tránh phụ thuộc vào một vài thị trường gạo xuất khẩu. Xem xét sửa Nghị định 107 về điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo, bởi các công ty lớn đủ giấy phép không thể lo hết được, có nhiều công ty nhỏ có năng lực nhưng không có giấy phép xuất khẩu, cần được xem xét để khơi thông nguồn lực.

>>Giá gạo xuất khẩu lập đỉnh, nhiều ông lớn lại rơi xuống 'vực sâu': Nội bộ mâu thuẫn, chi nhánh giải thể, tài sản bán tháo