Hàng loạt quốc gia BRICS hợp lực phi USD hóa có thể 'giáng đòn đau' vào ngân sách Mỹ: Trật tự thế giới có thay đổi?

Một báo cáo mới từ JP Morgan Chase vừa phát đi cảnh báo: Nỗ lực phi USD hóa của nhóm các nền kinh tế mới nổi BRICS có thể làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng nợ và thâm hụt ngân sách đang phình to của Mỹ, vốn đã lên tới 36 nghìn tỷ USD.

Theo JP Morgan, nhu cầu đối với trái phiếu Chính phủ Mỹ từ nước ngoài đang sụt giảm nhanh chóng khi ngày càng nhiều quốc gia giảm sử dụng đồng USD trong thương mại và dự trữ. Ngân hàng cảnh báo: Nếu xu hướng này tiếp diễn, thị trường trái phiếu Mỹ có thể gặp rối loạn trong vài tháng hoặc vài năm tới, làm gia tăng chi phí vay nợ của Washington.

Báo cáo cũng cho rằng các biện pháp áp thuế 50% của Mỹ với hàng hóa từ Ấn Độ và Brazil đã phản tác dụng, khi khiến các nước này siết chặt quan hệ trong khối BRICS.

Trong khi đó, Trung Quốc cho biết đồng nhân dân tệ hiện đã chiếm hơn 50% giao dịch xuyên biên giới, tăng gấp đôi so với năm 2020. Tỷ trọng USD trong dự trữ ngoại hối toàn cầu cũng đã giảm từ 70% xuống khoảng 58%, theo số liệu mới nhất.

Theo báo cáo, các nhà đầu tư nước ngoài giờ chỉ nắm 30% trái phiếu Chính phủ Mỹ, giảm mạnh xuống mức thấp đáng lo. JP Morgan nhấn mạnh việc Mỹ giảm thuế làm nhu cầu vay nợ tăng, song giới đầu tư toàn cầu lại không còn nhiệt tình cho vay như trước, khiến gánh nặng thâm hụt thêm nặng nề.

Ông Jamie Dimon, CEO của JP Morgan, nhận định tình trạng này là một “vấn đề lớn thực sự” và cảnh báo thị trường trái phiếu Mỹ sớm muộn cũng sẽ đối mặt với cú sốc: “Một ngày nào đó… thị trường trái phiếu sẽ gặp khó khăn. Tôi không biết là trong 6 tháng hay 6 năm nữa”.

Dimon nhận xét thâm hụt ngân sách Mỹ đã tăng lên 2 nghìn tỷ USD mỗi năm, cao gấp đôi so với mức 1 nghìn tỷ USD trước đại dịch 2019. Đáng chú ý, chi phí trả lãi nợ đã vượt cả ngân sách quốc phòng và chi tiêu cho chương trình y tế Medicare.

Hãng xếp hạng tín nhiệm Moody’s gần đây cũng đã hạ bậc tín nhiệm của Mỹ, viện dẫn tỷ lệ nợ công/GDP cao hơn nhiều so với các quốc gia có cùng mức xếp hạng.

Để đối phó nguy cơ này, Dimon kêu gọi chính quyền Mỹ thực hiện các cải cách nhằm thúc đẩy tăng trưởng: Tháo gỡ rào cản pháp lý, cải thiện môi trường kinh doanh; Đơn giản hóa thủ tục cấp phép, hỗ trợ doanh nghiệp; Đầu tư vào đào tạo kỹ năng cho lực lượng lao động; Siết chặt quản lý phúc lợi xã hội để giảm gian lận, lãng phí, lạm dụng, nhưng không cắt trợ cấp với người nghèo, người bệnh và người cao tuổi.

JP Morgan cảnh báo rằng nếu tiến trình phi USD hóa của BRICS tiếp tục tăng tốc, Mỹ có thể phải đối mặt với một kịch bản “hỗn loạn tài chính”, khi khả năng vay mượn toàn cầu bị suy yếu vĩnh viễn. Trong trường hợp đó, chi phí vay nợ sẽ tăng cao, kéo theo những rủi ro dài hạn nghiêm trọng hơn nhiều so với lợi ích ngắn hạn từ các chính sách thuế quan.