Hơn 2.100 hộ dân tại Thanh Hóa sắp bị thu hồi đất, nhường chỗ cho siêu đường sắt tốc độ cao 67 tỷ USD
Thanh Hóa đang gấp rút triển khai công tác giải phóng mặt bằng phục vụ tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, đoạn qua địa bàn tỉnh với quy mô thu hồi đất hơn 570ha, ảnh hưởng tới trên 2.100 hộ dân. Đây là một phần trong đại dự án giao thông có tổng mức đầu tư hơn 67 tỷ USD - lớn nhất từ trước đến nay tại Việt Nam.
Theo quy hoạch, đoạn tuyến đi qua Thanh Hóa dài hơn 95km, cắt ngang địa bàn 7 phường và 12 xã. Để phục vụ thi công, tỉnh sẽ thu hồi khoảng 570ha đất, trong đó 480ha là đất nông nghiệp và gần 90ha đất ở.
Ước tính, hơn 2.100 hộ dân và 41 công trình (bao gồm cơ sở sản xuất, hạ tầng kỹ thuật, công trình công cộng) sẽ phải di dời.
Trước quy mô di dời lớn, tỉnh Thanh Hóa dự kiến xây dựng 39 khu tái định cư tại 16 phường, xã, với tổng diện tích khoảng 300ha và kinh phí đầu tư ước đạt 3.900 tỷ đồng, theo trang An Ninh Tiền Tệ.
>> Tỉnh lớn thứ 3 Việt Nam sẵn sàng dọn đường, trả mặt bằng sạch cho đại dự án giao thông 67 tỷ USD
Tính đến đầu tháng 7/2025, địa phương đã hoàn thiện hạ tầng một khu tái định cư tại thôn Mỹ Phong, xã Công Chính; 8 khu đang được thi công hạ tầng; 1 khu đang lập dự án; 28 khu đang trong quá trình lập quy hoạch chi tiết và 1 khu khác tại xã Trung Chính đang lấy ý kiến cộng đồng về vị trí xây dựng.
Theo kế hoạch, toàn bộ các khu tái định cư phải hoàn thành chậm nhất vào tháng 9/2026, kịp bàn giao mặt bằng cho nhà thầu trước tháng 12/2026 và hoàn tất giải phóng mặt bằng trong quý I/2027.
Nhiều vướng mắc trong quá trình thực hiện
Theo Báo và Phát thanh Truyền hình Thanh Hóa, tại Hội nghị chuyên đề do UBND tỉnh tổ chức ngày 26/7, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Mai Xuân Liêm đã chủ trì buổi làm việc với các sở ngành, Ban Quản lý dự án (BQLDA) và địa phương để tháo gỡ khó khăn vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng.
Theo báo cáo của Sở Xây dựng, nhiều vấn đề đang phát sinh trong quá trình triển khai, đặc biệt sau khi tỉnh thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Một số xã, phường - đơn vị quyết định đầu tư lại thiếu nhân lực hoặc chưa được giao chính thức làm chủ đầu tư tiểu dự án giải phóng mặt bằng, dẫn đến ách tắc trong thực hiện. Nhiều cán bộ tại cấp xã còn thiếu chuyên môn, kinh nghiệm về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Ngoài ra, BQLDA khu vực chưa được phân rõ chức năng, vai trò trong việc tham gia hội đồng giải phóng mặt bằng. Nhiều dự án liên quan tới từ hai xã trở lên đã bàn giao cho tỉnh quản lý, nhưng chi phí thực hiện không thể tách bạch theo địa phương, gây khó khăn trong quyết toán và bàn giao hồ sơ.
Trước thực trạng này, Sở Xây dựng kiến nghị UBND tỉnh cần sớm có hướng dẫn cụ thể, giao nhiệm vụ rõ ràng cho từng đơn vị; đồng thời bổ sung nguồn vốn, tổ chức đào tạo nhân sự và điều chỉnh Quyết định số 63/2024/QĐ-UBND để phù hợp với thực tiễn triển khai tại cơ sở.
Lãnh đạo tỉnh ghi nhận nỗ lực của các Sở, ngành và địa phương, đồng thời yêu cầu các đơn vị phối hợp chặt chẽ hơn nữa.
Trong đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường được giao chủ trì phối hợp với Sở Tài chính, Sở Xây dựng xây dựng khung giá đất và quy trình áp dụng phù hợp nhằm đảm bảo công tác bồi thường hiệu quả, tiết kiệm thời gian và nguồn lực.
Sở Tài chính cũng được yêu cầu sớm phê duyệt kinh phí để các xã, phường triển khai dự án.
UBND các xã, phường phải chủ động tổ chức lập quy hoạch chi tiết, tổng thể mặt bằng theo đúng quy định; triển khai quyết toán các dự án đúng quy trình.
Trường hợp các dự án liên xã, phường, cần trình hồ sơ để tỉnh chỉ đạo Sở Tài chính thẩm định, phê duyệt sớm.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Mai Xuân Liêm nhấn mạnh, trong bối cảnh cả nước và địa phương mới chuyển sang mô hình chính quyền hai cấp, chắc chắn sẽ phát sinh nhiều khó khăn. Ông yêu cầu các đơn vị tăng cường trao đổi, hỗ trợ lẫn nhau trong thực hiện nhiệm vụ và nếu vượt quá thẩm quyền, phải chủ động báo cáo UBND tỉnh để kịp thời xử lý.
Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam đã được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư vào tháng 11/2024, với tổng chiều dài 1.541km, kết nối từ ga Ngọc Hồi (Hà Nội) đến ga Thủ Thiêm (TP. HCM).
Tuyến sử dụng khổ đôi 1.435mm, tốc độ thiết kế tối đa 350km/h, với tổng mức đầu tư khoảng 67,34 tỷ USD (tương đương hơn 1,7 triệu tỷ đồng).
Khi hoàn thành, tuyến đường sẽ rút ngắn thời gian di chuyển giữa hai đầu đất nước xuống còn khoảng 5-6 giờ, mở ra kỳ vọng lớn trong việc liên kết vùng, phát triển đô thị, giao thương và du lịch trên cả nước.
Việc hơn 2.100 hộ dân tại Thanh Hóa phải di dời để nhường chỗ cho tuyến đường sắt tốc độ cao là minh chứng rõ ràng nhất cho tầm vóc và mức độ ảnh hưởng của đại dự án giao thông này.
Tuy nhiên, điều đáng chú ý hơn cả không nằm ở con số hàng nghìn hộ dân phải tái định cư, mà ở cách một địa phương chủ động đối diện với thách thức, nỗ lực tháo gỡ những "nút thắt thể chế" sau khi chuyển đổi mô hình chính quyền.
Nếu như Thanh Hóa vượt qua được những vướng mắc hiện tại, đây sẽ là một bài học điển hình cho các địa phương khác trong việc triển khai những dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh toàn bộ hệ thống chính quyền địa phương đang bước vào giai đoạn tái cấu trúc sâu rộng sau khi sáp nhập đơn vị hành chính.
