Iran ‘bắt tay’ Nga xây 8 nhà máy điện hạt nhân, tăng công suất gấp 20 lần ngay trước hạn chót tái áp lệnh trừng phạt
Nga và Iran vừa ký bản ghi nhớ về việc xây dựng các nhà máy điện hạt nhân quy mô nhỏ tại Iran, theo thông báo từ Tập đoàn Năng lượng hạt nhân quốc gia Nga Rosatom, trong bối cảnh Tehran đang nỗ lực ngoại giao nhằm ngăn chặn vòng trừng phạt mới liên quan đến chương trình hạt nhân gây tranh cãi của nước này.
Thỏa thuận được ký ngày 24/9 tại Moscow bởi Tổng giám đốc Rosatom Alexei Likhachev và ông Mohammad Eslami – Phó tổng thống kiêm người đứng đầu Tổ chức Năng lượng nguyên tử Iran. Rosatom mô tả đây là một dự án mang tính “chiến lược”.
Theo Eslami, kế hoạch của Tehran là xây dựng tới 8 nhà máy điện hạt nhân, với mục tiêu đạt tổng công suất 20GW vào năm 2040. Hiện Iran chỉ có một nhà máy điện hạt nhân duy nhất tại Bushehr (do Nga xây dựng), với công suất khoảng 1GW, trong khi nước này thường xuyên rơi vào tình trạng thiếu điện vào mùa cao điểm.
Động thái trên diễn ra ngay sau khi Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (LHQ) ngày 20/9 bỏ phiếu quyết định không dỡ bỏ vĩnh viễn các biện pháp trừng phạt với Iran. Điều này đồng nghĩa các lệnh trừng phạt sẽ tự động được tái áp đặt từ 28/9 nếu không đạt được thỏa thuận mới. Nga nằm trong số 4 quốc gia phản đối việc khôi phục trừng phạt.
Tehran chỉ trích quyết định này, cảnh báo rằng việc tái áp đặt trừng phạt sẽ “gần như đình chỉ” hợp tác của nước này với Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA).
Trước đó, Anh, Pháp và Đức (nhóm E3) đã kích hoạt cơ chế “snapback” trong hiệp ước hạt nhân năm 2015, cáo buộc Iran vi phạm cam kết khi tích trữ lượng uranium gấp hơn 40 lần mức cho phép.
Iran biện minh rằng nước này chỉ đẩy mạnh làm giàu uranium sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump rút đơn phương khỏi thỏa thuận năm 2018 và tái áp đặt lệnh cấm vận. Tehran coi đây là hành động vi phạm cam kết ban đầu.
Nếu các lệnh trừng phạt được tái khởi động, Iran sẽ phải đối mặt với việc đóng băng tài sản ở nước ngoài, ngừng các hợp đồng vũ khí và bị siết chặt hơn chương trình tên lửa đạn đạo. Dù vậy, Tehran khẳng định không theo đuổi vũ khí hạt nhân, chỉ nhắm đến phát triển năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình.
Phát biểu tại Đại hội đồng LHQ hôm 24/9, Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian nhấn mạnh: “Iran sẽ không bao giờ tìm kiếm bom hạt nhân”. Một ngày trước đó, Lãnh tụ tối cao Ali Khamenei cũng tuyên bố Tehran sẽ không trực tiếp đàm phán với Mỹ về vấn đề hạt nhân, gọi đó là “ngõ cụt”.
Căng thẳng hạt nhân tại Trung Đông càng leo thang sau khi Israel mở cuộc tấn công kéo dài 12 ngày vào Iran hồi tháng 6, với sự phối hợp của Mỹ nhằm đánh phá nhiều cơ sở hạt nhân của Tehran.
Theo Al Jazeera
