Lạm phát và suy thoái kinh tế toàn cầu năm 2023 tiếp tục là ẩn số

Trung tâm nghiên cứu kinh tế và kinh doanh (CEBR) mới đây đã đưa rá cảnh báo về việc thế giới phải đối mặt với suy thoái kinh tế vào năm 2023 khi chi phí đi vay cao hơn nhằm giải quyết lạm phát khiến một số nền kinh tế bị suy giảm.

Nền kinh tế toàn cầu lần đầu tiên vượt mốc 100.000 tỷ USD vào năm 2022 nhưng sẽ chững lại vào năm 2023 khi các nhà hoạch định chính sách tiếp tục cuộc chiến chống lại giá cả tăng vọt.

Báo cáo của CEBR viết: “Cuộc chiến chống lạm phát vẫn chưa thắng lợi. Chúng tôi dự báo các ngân hàng trung ương sẽ tiếp tục tăng lãi suất trong năm 2023 bất chấp các chi phí kinh tế. Cái giá của việc đưa lạm phát xuống mức dễ chịu hơn là triển vọng tăng trưởng kém hơn trong những năm tới”.

Thực tế, áp lực lạm phát cơ bản vẫn đang gia tăng ở hầu hết nền kinh tế lớn mặc dù lạm phát toàn phần có xu hướng giảm gần đây.

Theo phân tích của Financial Times, lạm phát cơ bản - không tính đến sự thay đổi trong giá thực phẩm và năng lượng - đang gia tăng ở nhiều nơi trên thế giới. Lạm phát cơ bản vốn được các nhà thiết lập lãi suất coi là con số chính xác hơn trong việc đo lường mức độ dai dẳng của áp lực giá cả.

Ở phần lớn các quốc gia mà Financial Times theo dõi (33 quốc gia), lạm phát cơ bản vẫn tăng trong tháng 11/2022 và cao hơn nhiều mức mục tiêu 2% của các ngân hàng trung ương.

Susannah Streeter, chuyên gia phân tích đầu tư cấp cao tại quỹ quản lý tài sản Hargreaves Lansdown nhận định: “Có thể vẫn còn nhiều khó khăn ở phía trước. Việc giá cả giữ ở mức cao trong thời gian dài tiếp tục khiến các nền kinh tế phải đau đầu”.

Ở một số nền kinh tế lớn bao gồm Vương quốc Anh, khu vực đồng EUR và Mỹ, lạm phát dịch vụ - một thước đo khác về mức độ dai dẳng của áp lực giá - vẫn ở sát mức cao nhất trong nhiều thập kỷ qua.

Các nhà hoạch định chính sách đã mạnh tay tăng lãi suất trong năm nay để kiềm chế lạm phát toàn phần song gần đây, họ bắt đầu giảm quy mô tăng lãi suất. Trong cuộc họp chính sách tháng 12/2022, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed), Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) và ngân hàng trung ương Anh (BoE) đều thay đổi chiến lược chống lạm phát của họ từ việc tăng lãi suất 0,75% sang tăng chỉ 0,5%.

Chủ tịch ECB Christine Lagarde cho biết thời kỳ thắt chặt tiền tệ ở khu vực đồng EUR vẫn còn một chặng đường dài và các nhà thiết lập lãi suất đã lên kế hoạch tiếp tục tăng 0,5% trong những tháng tới. Bà thừa nhận rằng áp lực lạm phát cơ bản đã tăng lên và sẽ duy trì như vậy thêm một khoảng thời gian nữa. Thông điệp này cũng được lặp lại bởi Chủ tịch Fed Jerome Powell và thống đốc BoE Andrew Bailey.

Theo Silvia Ardagna, trưởng phòng kinh tế châu Âu tại Barclays, các nhà hoạch định chính sách của ECB sẽ phải lo lắng khi khu vực này không có bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy lạm phát lõi đang giảm xuống. Còn tại Mỹ, lạm phát dịch vụ vẫn ở mức cao nhất 40 năm, dù lạm phát toàn phần đã giảm 2% kể từ mùa hè năm nay.

Ben May, Giám đốc nghiên cứu vĩ mô toàn cầu tại Oxford Economics cho biết: “Lạm phát dịch vụ sẽ là yếu tố quan trọng trong việc xác định lộ trình cho lãi suất”.

Giữa tháng 12/2022, các nhà hoạch định chính sách của Fed thừa nhận rằng để lạm phát cơ bản giảm xuống là việc làm khó hơn tưởng tượng của họ. Theo đó, họ điều chỉnh tăng kỳ vọng lạm phát cho năm 2023 lên 3,5% từ mức 3,1% hồi tháng 9/2022.

Theo các chuyên gia, những phát hiện này bi quan hơn so với dự báo mới nhất của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), đã cảnh báo vào tháng Mười rằng hơn 1/3 nền kinh tế thế giới sẽ suy giảm và có 25% khả năng Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu tăng trưởng dưới 2% vào năm 2023, được định nghĩa là suy thoái kinh tế toàn cầu.

Mặc dù vậy, đến năm 2037, GDP thế giới sẽ tăng gấp đôi khi các nền kinh tế đang phát triển bắt kịp các nền kinh tế giàu có hơn. Cán cân quyền lực đang thay đổi sẽ chứng kiến khu vực Đông Á và Thái Bình Dương chiếm hơn 1/3 sản lượng toàn cầu vào trong khi thị phần của châu Âu giảm xuống dưới 1/5.