Lễ hội kỳ lạ dành cho người đã khuất ở Mexico: Sức hút còn lớn hơn cả Halloween, được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại

Vào cuối tháng 10, khi các nước phương Tây và Mỹ ngập tràn trong không khí nhộn nhịp của Halloween, du khách sẽ có dịp trải nghiệm một trong những lễ hội hóa trang lớn nhất thế giới. Tuy nhiên, bên cạnh Halloween, ở Mexico còn có một lễ hội tương tự, nhưng mang đậm bản sắc văn hóa riêng biệt và thậm chí còn có sức hút mãnh liệt hơn cả Halloween. Đó là Día de Los Muertos, hay Lễ hội của Người Chết, diễn ra vào ngày 2/11 hàng năm.

Lễ hội này có nguồn gốc từ hàng ngàn năm trước và gắn liền với tín ngưỡng lâu đời của người dân bản địa. Khi người Tây Ban Nha đến Mexico hơn 500 năm trước, họ chứng kiến một nghi lễ kỳ lạ: dân bản địa trang trí đầu lâu và thách thức cái chết như thể đó là một điều hiển nhiên trong cuộc sống. Ban đầu, người Tây Ban Nha đã cố gắng loại bỏ lễ hội này, vì cho rằng nó trái ngược với văn hóa Công giáo. Tuy nhiên, Día de Los Muertos vẫn tồn tại và trở nên nổi tiếng trên toàn thế giới như một biểu tượng của văn hóa Mexico, là minh chứng cho sức mạnh trường tồn của nó.

Lễ hội này ban đầu được tổ chức vào mùa hè, nhưng về sau người Tây Ban Nha đã chuyển nó sang ngày 2/11 để phù hợp với lễ Các Linh Hồn trong đạo Công giáo. Ngày lễ được chia thành hai phần: Día de los Angelitos (ngày của những thiên thần nhỏ) vào ngày 1/11, dành cho các linh hồn trẻ em và Día de Los Muertos vào ngày 2/11, dành cho những người lớn đã khuất. Theo tín ngưỡng người bản địa, vào đêm 31/10, cánh cửa giữa hai thế giới mở ra, cho phép các linh hồn quay về thăm người thân.

Trong những ngày lễ hội, người Mexico tổ chức nhiều hoạt động vui nhộn, coi đây là dịp đoàn tụ và tôn vinh người đã khuất. Họ đeo những chiếc mặt nạ hình đầu lâu hoặc hóa trang thành các nhân vật ma quái, tổ chức tiệc tùng với rượu tequila, rượu mezcal, chocolate nóng và những loại bánh kẹo hình đầu lâu. Đặc biệt, trên trán mỗi chiếc đầu lâu kẹo thường đính tên của người sống, tạo nên một trò chơi thú vị khi ai cũng có thể mua một chiếc kẹo đầu lâu với tên bạn bè để “thưởng thức đầu họ” theo cách vui vẻ và ý nghĩa.

Tại các vùng nông thôn Mexico, người dân sẽ đến nghĩa trang để chăm sóc và trang trí mộ phần của người thân. Họ dùng hoa cúc vạn thọ và thắp nến quanh mộ, mang theo đồ chơi cho trẻ em đã khuất, cùng rượu tequila cho người lớn. Những gia đình tụ họp quanh mộ người thân, cùng nhau ăn uống, trò chuyện và cầu nguyện, thể hiện sự kết nối sâu sắc giữa người sống và người chết. Đây là thời điểm mà tình thân được thể hiện qua những buổi đoàn viên ấm áp, với niềm tin rằng người đã khuất vẫn luôn hiện diện bên cạnh gia đình.

Ở các thành phố lớn như Mỹ và Mexico, Día de Los Muertos được tổ chức ngay trong nhà với bàn thờ cầu nguyện, bày biện những chiếc đầu lâu đường trang trí tinh xảo cùng các món ăn yêu thích của người đã mất. Không khí của lễ hội tuy rùng rợn, nhưng thực chất lại là sự sum vầy và yêu thương, khi người sống tưởng nhớ và chào đón linh hồn người thân trở về.

Biểu tượng đầu lâu trong Día de Los Muertos không chỉ là hình ảnh trang trí, mà còn mang ý nghĩa sâu sắc về cái chết và sự tái sinh. Người Mexico tin rằng thể xác chỉ là tạm thời, còn linh hồn là vĩnh hằng. Đối với họ, cái chết không phải là sự kết thúc mà là một hành trình tiếp nối; cuộc sống chỉ là một giấc mơ thoáng qua. Quan niệm này hoàn toàn khác biệt so với người Tây Ban Nha, những người xem cái chết như là điểm dừng cuối cùng của cuộc sống. Vì vậy, Día de Los Muertos không phải là dịp để đau buồn, mà là cơ hội để mừng vui và cảm nhận sự bất tử của linh hồn.

Ngày nay, Día de Los Muertos không chỉ được tổ chức rộng rãi tại Mexico mà còn lan tỏa sang các quốc gia Trung Mỹ và một số khu vực ở Mỹ. Sức hút của lễ hội này không ngừng tăng lên, khi hàng triệu người trên thế giới đón nhận và tham gia vào các hoạt động đặc trưng của Día de Los Muertos.

Với sự kết hợp giữa nghi lễ truyền thống và không khí vui tươi, lễ hội này đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa Mexico, tạo nên một di sản văn hóa độc đáo và đáng tự hào. Día de los Muertos cũng đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại vào năm 2008.

*Theo Mexicansugarskull

>> Thông tin thú vị về nguồn gốc, ý nghĩa của quả bí ngô Halloween