Loại lá sở hữu hoạt chất hiếm, có khả năng chống ung thư, ức chế sự phát triển di căn của tế bào ác tính
Ung thư hiện là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên toàn cầu, với gần 10 triệu người thiệt mạng chỉ trong năm 2020.
Xạ đen là một loại dược liệu quý, nổi tiếng với các hoạt chất có khả năng hỗ trợ phòng chống ung thư và ức chế sự phát triển của khối u. Điều đặc biệt là, trong số nhiều loài xạ đen, chỉ duy nhất loài xạ đen có tên khoa học là Celastrus hindsii mới chứa các hoạt chất có tác dụng trong việc hỗ trợ điều trị ung thư. Tuy nhiên, hiện nay có rất nhiều người nhầm lẫn giữa loài cây này và cây xạ đen Hòa Bình, dẫn đến việc sử dụng không đúng cách hoặc không đạt được hiệu quả như mong muốn.
Loại xạ đen duy nhất có tác dụng hỗ trợ phòng chống ung thư, đã được nghiên cứu trên thế giới và tại Việt Nam, là loài thuộc họ Dây gối (Celastraceae), còn được biết đến với tên gọi Thanh giang đằng hoặc xạ đen châu Âu, và tên khoa học là Celastrus hindsii.
Đây là loài xạ đen duy nhất chứa ba hoạt chất quý hiếm: Flavonoid, Quinon, và Saponin Triterpenoid. Các hoạt chất này có khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ, ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư, hóa lỏng để loại bỏ tế bào ung thư khỏi cơ thể, và ức chế sự phát triển cũng như di căn của các tế bào ung thư ác tính.
Ở Việt Nam, người đầu tiên công bố các nghiên cứu về cây xạ đen có tên khoa học Celastrus hindsii (xạ đen châu Âu) là cố GS.TS Lê Thế Trung, nguyên Giám đốc Viện Bỏng Quốc gia.Tuy nhiên, sau khi các kết quả nghiên cứu về xạ đen châu Âu được công bố, đã có sự nhầm lẫn khi nhiều người gán các công dụng của cây xạ đen châu Âu cho cây xạ đen Hòa Bình. Xạ đen Hòa Bình có tên khoa học là Ehretia asperula, không phải là cây xạ đen châu Âu Celastrus hindsii.
Điều đáng lưu ý hiện tại chưa có công trình khoa học nào trên thế giới cũng như trong nước chứng minh tác dụng chữa ung thư của xạ đen Hòa Bình. Do đó, việc phân biệt chính xác giữa hai loài xạ đen này là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả và an toàn trong việc sử dụng các dược liệu.
Liên quan đến vấn đề này, một nghiên cứu quan trọng về tác dụng ức chế tế bào ung thư và khả năng chống oxy hóa của lá xạ đen (Celastrus hindsii Benth et Hook) đã được công bố vào năm 2020. Nghiên cứu này do các tác giả Bùi Thị Thanh Duyên, Đặng Kim Thu, Bùi Thanh Tùng từ khoa Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội, cùng với Vũ Mạnh Hùng từ Học viện Quân y thực hiện đã cho thấy cao chiết lá xạ đen có tác dụng ức chế tế bào ung thư và chống oxy hóa cao.
Công trình này đã cung cấp thêm bằng chứng khoa học vững chắc về hiệu quả của xạ đen trong việc ngăn ngừa và hỗ trợ điều trị ung thư, củng cố vị trí của xạ đen như một dược liệu quan trọng trong y học hiện đại.