Loại rau được tôn sùng 'rau hoàng đế', ở Việt Nam ra chợ thấy bán là ai cũng mua

Trong ẩm thực Trung Hoa xưa, có một loại rau dân dã nhưng lại được ví như món ăn dành cho bậc đế vương. Cải cúc (hay tần ô) thường xuất hiện trong các buổi yến tiệc cung đình, gắn với sự tinh tế, thanh nhã và mang nhiều giá trị dưỡng sinh.

Tại Việt Nam, cải cúc được trồng phổ biến để làm rau ăn và đôi khi dùng làm thuốc. Rau có thể chế biến tươi hoặc phơi khô trong bóng râm. Tuy nhiên, nhiều người vẫn không quá ưa chuộng vì mùi hơi hăng và vị đắng nhẹ đặc trưng. Dù vậy, với những ai hiểu về giá trị dinh dưỡng của cải cúc, đây lại là loại rau rất đáng có trong bữa ăn hằng ngày.

Không chỉ được dùng trong ẩm thực, cải cúc từ lâu đã là vị thuốc quý trong y học cổ truyền. Đông y ghi nhận rau có vị ngọt hơi đắng, tính mát, giúp thanh nhiệt, tiêu đàm, hỗ trợ tiêu hóa và giảm ho. Nhờ đặc tính lành tính, cải cúc được đưa vào nhiều bài thuốc dân gian cho cả trẻ nhỏ lẫn người lớn.

Một số công dụng phổ biến của cải cúc gồm:

• Giảm ho lâu ngày: trẻ em thường được hấp lá cải cúc với đường phèn; người lớn có thể nấu canh cải cúc với phổi lợn để giảm ho do lạnh.
• Kích thích tiêu hóa: canh cải cúc nấu thịt nạc hoặc thêm vài lát gừng giúp làm ấm tỳ vị, phù hợp cho người mới ốm dậy.
• Giải cảm, hạ sốt: cháo nóng chan lên cải cúc thái nhỏ giúp cơ thể toát mồ hôi, giảm cảm nhẹ.
• Ổn định tiêu hóa: ăn canh cải cúc trong vài ngày có thể giảm tiêu chảy và đi ngoài phân lỏng.
• Giảm huyết áp, giảm căng thẳng: nhờ chứa tinh dầu tự nhiên, axit amin và khoáng chất giúp làm dịu thần kinh.
• Giảm hoa mắt, đau đầu: nước sắc cải cúc hoặc các món kết hợp với cá diếc giúp cải thiện tuần hoàn và giảm đau đầu mãn tính.

Với những người yêu hương hoa cúc thoang thoảng và vị trà cúc nhẹ nhàng, cải cúc là loại rau đáng thử. Rau non có thể ăn sống trong salad vì lá và cọng mềm, vị ngọt và không quá đắng. Tuy nhiên, phần lớn cải cúc bán trên thị trường là rau trưởng thành nên sẽ ngon hơn khi chế biến chín.

Khi luộc hoặc hấp nhanh, cải cúc dậy mùi thảo mộc, có độ giòn nhẹ và vị ngọt ở phần thân. Lưu ý quan trọng nhất là không nấu quá lâu vì rau rất nhanh chín. Nếu để nguyên cọng, chỉ cần trụng nước sôi 20-30 giây; nếu cắt khúc thì thời gian còn ngắn hơn.

Một trong những cách chế biến được nhiều người yêu thích là trụng nhanh cải cúc, để nguội rồi trộn với sốt. Ẩm thực Nhật Bản có món cải cúc trộn sốt mè khá nổi tiếng: mè rang giã nhuyễn hòa cùng tahini, giấm gạo, sốt đậu, mirin và một ít dashi tạo nên hỗn hợp béo thơm, làm nổi bật vị thanh mát của loại rau này.