Lương hưu bình quân 6,2 triệu đồng nhưng chênh lệch lớn, người già đi làm thêm
Không ít người có cuộc sống sau nghỉ hưu vẫn đầy lo toan khi mức lương hưu chưa theo kịp chi phí sinh hoạt, không đảm bảo được mức sống tối thiểu.
Tuổi già xoay sở vì lương hưu quá thấp
Bà Lê Thị Thu, 66 tuổi, trú tại Bắc Từ Liêm (Hà Nội) là nhân viên ngành lương thực về nghỉ theo chế độ mất sức lao động từ 1991. Sau nhiều lần điều chỉnh, đến 1/7/2024, lương hưu cũng chỉ lên hơn 2,5 triệu đồng.
“Mức lương hưu dù đã được điều chỉnh nhiều lần nhưng thực tế vẫn không đủ để vợ chồng tôi trang trải cuộc sống, nhất là khi tuổi già thường xuyên phải vào viện điều trị bệnh khớp. Tuổi cao, sức yếu, chẳng thể làm gì thêm, nên chỉ còn biết dựa vào con cái”, bà Thu chia sẻ.
Tương tự, ông Lê Văn Hưng, 65 tuổi, ở TP Thanh Hóa từng có gần 20 năm phục vụ trong lực lượng hải quân. Năm 2000, sau khi bị thoát vị đĩa đệm cột sống, ông được xác định mất 61% sức khỏe và hưởng chế độ mất sức theo diện bệnh binh. Ban đầu, mức lương hưu ông nhận chỉ là 170 nghìn đồng/tháng. Sau hơn hai thập kỷ điều chỉnh, hiện tại ông nhận được hàng tháng hơn 4,6 triệu đồng.
Tuy nhiên, mức lương hưu ấy vẫn không đủ để vợ chồng ông duy trì cuộc sống ổn định ở tuổi xế chiều. Kinh tế khó khăn khi khoản nợ gần 100 triệu đồng vay để sửa nhà từ năm 2023 đến nay vẫn chưa thể trả xong, ông bà quyết định đi làm thêm.
Không còn lựa chọn nào khác, ông Hưng phải vào TPHCM làm bảo vệ để kiếm thêm thu nhập, trong khi vợ ông làm giúp việc gia đình ngay tại TP Thanh Hóa.
“Hai vợ chồng già mỗi người một nơi, nhưng chúng tôi không còn lựa chọn nào khi mà tất cả chỉ trông chờ vào đồng lương hưu ít ỏi, con cái kinh tế khó khăn nên cũng không thể dựa dẫm được”, ông Hưng bộc bạch.
Cả nước có gần 3,4 triệu người đang hưởng chế độ hưu trí và trợ cấp BHXH hằng tháng. Mức lương hưu bình quân năm 2024 khoảng 6,2 triệu đồng/tháng, nhưng không đồng đều giữa các nhóm.
Nhiều người về hưu trước năm 1995 hoặc có thời gian đóng ngắn vẫn nhận mức dưới 3 triệu đồng/tháng, thậm chí thấp hơn mức lương tối thiểu vùng. Những năm qua, lương hưu đã được điều chỉnh nhiều lần, tăng 21-26 lần so với năm 1995. Tuy vậy, sự chênh lệch giữa các nhóm hưu trí vẫn còn lớn, tạo ra những bất cập nhất định.
Cần chính sách điều chỉnh lương hưu vượt trội cho người hưởng mức thấp
Khoảng cách giữa người nghỉ hưu đúng tuổi và người nghỉ hưu trước tuổi là một thực tế đã được nhận diện từ lâu. Những người nghỉ hưu sớm thường có mức lương hưu thấp do thời gian đóng bảo hiểm ngắn, hoặc mức đóng không cao. Tuy nhiên, không thể phủ nhận rằng một bộ phận lớn người cao tuổi hiện nay đang nhận mức lương hưu dưới mức sống tối thiểu.
Theo TS Bùi Sỹ Lợi, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội, nguyên tắc của lương hưu là phụ thuộc vào mức đóng bảo hiểm xã hội trong suốt quá trình làm việc của người lao động và mức đóng này ở các thời kỳ khác nhau dẫn đến chênh lệch đáng kể giữa các nhóm người nghỉ hưu.
Những người nghỉ hưu trước năm 1993 thường có mức lương hưu thấp do cơ chế, chính sách và mức đóng thời điểm đó còn hạn chế. Do đó, nhà nước đã nhiều lần điều chỉnh tăng lương hưu cho nhóm đối tượng này nhằm bảo đảm quyền lợi và đời sống cho họ.
Ông cho rằng xu hướng điều chỉnh này cần tiếp tục được duy trì và thực hiện với tốc độ cao hơn so với các nhóm khác. Việc này nhằm tạo điều kiện cho những người có lương hưu quá thấp có thể đảm bảo mức sống tối thiểu, cải thiện đời sống, tiếp cận các dịch vụ xã hội một cách công bằng.
“Cần có chính sách ưu tiên điều chỉnh mạnh hơn đối với người có mức lương hưu rất thấp để thu hẹp khoảng cách và đảm bảo công bằng xã hội. Điều này không chỉ thể hiện tính nhân văn trong chính sách an sinh xã hội với những người đã có đóng góp cho xã hội trong những giai đoạn khó khăn của đất nước”, ông Lợi nói.
Đồng quan điểm, một chuyên gia lao động cho rằng, cần có những đợt điều chỉnh lương hưu mang tính “bù đắp” chứ không chỉ bù trượt giá.
“Chúng ta cần một chính sách nhân văn hơn cho những người đã cống hiến, đặc biệt là lao động nghèo, lao động nghỉ sớm hoặc về hưu khi chính sách còn nhiều giới hạn. Nếu không, cuộc sống của họ sẽ ngày càng khó khăn trong bối cảnh vật giá leo thang”, vị chuyên gia nói.
