Muốn nghỉ hưu sớm, người lao động cần đáp ứng điều kiện gì?
Muốn nghỉ hưu sớm không chỉ cần đủ năm đóng BHXH mà còn phải đáp ứng điều kiện đặc thù về nghề nghiệp, vùng làm việc hoặc sức khỏe.
Ai được quyền nghỉ hưu sớm?
Một công dân tại Hà Nội mới đây gửi thắc mắc tới Bảo hiểm xã hội Việt Nam về điều kiện nghỉ hưu sớm khi đã có hơn 21 năm đóng bảo hiểm xã hội. Câu hỏi phản ánh nhu cầu thực tế của nhiều người lao động đang cân nhắc quyền nghỉ hưu trước tuổi trong bối cảnh sức khỏe, hoàn cảnh hoặc đặc thù công việc thay đổi.
Theo quy định tại Điều 169 Bộ luật Lao động 2019 và Nghị định 135/2020/NĐ-CP, tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường từ năm 2021 là 60 tuổi 3 tháng với nam và 55 tuổi 4 tháng với nữ, tăng dần hàng năm cho đến khi đạt mốc 62 tuổi (nam) vào năm 2028 và 60 tuổi (nữ) vào năm 2035.
Tuy nhiên, người lao động có thể nghỉ hưu sớm hơn tối đa 5 năm nếu đã đóng đủ 20 năm BHXH và thuộc một trong các nhóm sau:
Có từ 15 năm trở lên làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm (NNĐHNH) hoặc đặc biệt NNĐHNH.
Có 15 năm trở lên làm việc tại vùng có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn.
Có tổng thời gian làm việc ở cả hai nhóm trên đạt tối thiểu 15 năm.
Bị suy giảm khả năng lao động từ 61% đến dưới 81%.
Đặc biệt, người lao động có thể nghỉ hưu sớm tới 10 năm nếu đóng đủ 20 năm BHXH và:
Có 15 năm làm việc khai thác than trong hầm lò.
Bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
Ngoài ra, không giới hạn độ tuổi nghỉ hưu đối với người:
Bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn nghề nghiệp.
Bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên và có 15 năm làm nghề đặc biệt nặng nhọc, độc hại.
Mức lương hưu được tính thế nào?
Theo Điều 56 Luật BHXH 2014, lương hưu hằng tháng được tính bằng:
Tỷ lệ lương hưu × Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH
Với lao động nam nghỉ hưu từ năm 2022 trở đi:
Tỷ lệ 45% tương ứng với 20 năm đóng BHXH.
Mỗi năm đóng thêm, cộng 2%, tối đa là 75%.
Nếu nghỉ trước tuổi do suy giảm sức khỏe, mỗi năm nghỉ sớm bị trừ 2% vào tỷ lệ lương hưu.
Mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH được xác định tùy theo thời gian tham gia:
Trước 1995: bình quân 5 năm cuối.
1995–2000: 6 năm cuối.
Từ 2025 trở đi: bình quân toàn bộ thời gian.
Nếu người lao động có cả thời gian đóng theo hệ số nhà nước và lương doanh nghiệp thì sẽ tính bình quân chung theo từng giai đoạn.
Hồ sơ cần chuẩn bị để nghỉ hưu
Theo Điều 108 Luật BHXH, hồ sơ bao gồm:
Sổ BHXH.
Quyết định nghỉ việc hoặc văn bản chấm dứt HĐLĐ.
Biên bản giám định y khoa trong trường hợp nghỉ vì lý do sức khỏe.
Giấy chứng nhận nhiễm HIV/AIDS do tai nạn nghề nghiệp (nếu có).
Sau khi chuẩn bị đầy đủ, người lao động nộp hồ sơ tại cơ quan BHXH nơi cư trú để được xem xét giải quyết chế độ.
Trường hợp cụ thể: Ông Trần Long Phụng (sinh năm 1972) đã đóng BHXH hơn 21 năm và muốn nghỉ hưu sớm. Tuy nhiên, do chưa cung cấp thông tin cụ thể về công việc, nơi làm việc và tình trạng sức khỏe, cơ quan BHXH chưa thể xác định chính xác khả năng đủ điều kiện.
Ông Phụng nên tới cơ quan BHXH nơi cư trú để được tư vấn cụ thể dựa trên hồ sơ cá nhân và giám định y khoa nếu cần.
Người lao động có nhu cầu nghỉ hưu sớm cần lưu ý kỹ các điều kiện theo quy định pháp luật để không bỏ lỡ quyền lợi chính đáng. Việc tham khảo thông tin từ cơ quan BHXH và làm đúng thủ tục sẽ giúp quá trình này diễn ra thuận lợi và minh bạch.
>> Chỉ 2 tuần nữa, chính thức hạ điều kiện hưởng lương hưu: Những ai được hưởng?
Từ 1/7/2025, 'osin' có phải đóng BHXH bắt buộc?
Từ 1/7, hành vi nào bị coi là trốn đóng BHXH, BHYT sẽ bị xử lý hình sự?
