Nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới lung lay: Dân không chịu sinh con, tăng trưởng GDP có thể giảm 50% vì thiếu lao động trẻ
Tỷ lệ sinh giảm sâu xuống dưới mức duy trì dân số khiến lực lượng lao động thu hẹp nhanh chóng, đe dọa kéo tụt tăng trưởng GDP từ khoảng 4% hiện nay xuống dưới 2% vào năm 2050.
Trung Quốc được xem là đối thủ tiềm năng duy nhất có thể cạnh tranh với vị thế kinh tế số 1 của Mỹ. Tuy nhiên, một nhược điểm cơ bản có thể kìm hãm triển vọng dài hạn của quốc gia này: lực lượng lao động sẽ không đủ để duy trì đà tăng trưởng.
Theo báo cáo mới công bố của Oxford Economics, tăng trưởng sản lượng tiềm năng của Trung Quốc có thể giảm từ khoảng 4% trong thập niên 2020 xuống dưới 2% vào những năm 2050.
Nguyên nhân là lực lượng lao động đang suy giảm nhanh chóng khi tỷ lệ sinh đã tụt xuống dưới mức "duy trì dân số" – tức số người sinh ra không đủ để bù đắp lượng người rời khỏi lực lượng lao động.
Tác động không chỉ dừng lại ở việc thiếu hụt nhân lực để vận hành nền kinh tế. Tỷ lệ sinh thấp còn kéo theo tiêu dùng giảm, làm chậm đầu tư kinh doanh, tốc độ đổi mới sáng tạo chậm lại và gia tăng gánh nặng nợ công khi Chính phủ phải chi nhiều hơn để hỗ trợ dân số già với số người đóng góp ít hơn.
“Khi dân số già đi, nhóm người trẻ thường ít hơn do tỷ lệ sinh giảm. Điều này làm tăng tỷ lệ phụ thuộc – tức số người trong độ tuổi lao động phải gánh vác nhiều người nghỉ hưu hơn”, hai chuyên gia Marco Santaniello và Benjamin Trevis từ Oxford Economics viết. “Áp lực này sẽ đặc biệt rõ rệt ở các nền kinh tế đang phát triển như Trung Quốc và Brazil – nơi dân số còn tương đối trẻ nhưng đang già hóa nhanh chóng”.
Số liệu từ World Population Review cho thấy, tỷ lệ sinh ở Trung Quốc vào năm 2025 ước tính chỉ còn 7,24 trẻ sơ sinh trên 1.000 người – thấp hơn nhiều so với Mỹ (11), Canada (9,82) hay Anh (10).
Cũng theo tính toán của Oxford Economics, tỷ lệ phụ thuộc ở Trung Quốc (nhóm từ 16 tuổi trở lên so với nhóm từ 65 tuổi trở lên) sẽ tăng khoảng 60 điểm phần trăm từ năm 2010 đến 2060. Mức tăng này ở Thái Lan là hơn 40 điểm, Brazil khoảng 35, trong khi ở Mỹ chỉ hơn 10 điểm và Anh khoảng 15 điểm. Lý do là các nền kinh tế phát triển đã bước vào giai đoạn già hóa từ sớm nên mức điểm ban đầu sẽ cao hơn.
Một lợi thế khác của các nền kinh tế phát triển là khả năng bù đắp lực lượng lao động thông qua nhập cư.
“Nhập cư giúp giảm bớt áp lực khi làm tăng quy mô dân số trong độ tuổi lao động. Ví dụ, nếu số người nhập cư vào Mỹ tăng từ 1,1 triệu năm 2023 lên 1,5 triệu vào năm 2033 và giữ ổn định sau đó, điều này có thể thúc đẩy tiềm năng tăng trưởng kinh tế đáng kể vào năm 2050”, Santaniello và Trevis nhận định.
Theo Fortune
