Nguy cơ đột tử từ môn thể thao được nhiều người yêu thích, nếu có 3 dấu hiệu này phải ngừng tập ngay

Tiến sĩ Hoàng Xuân, Chuyên gia Tim mạch và Phẫu thuật lồng ngực tại Đài Loan (Trung Quốc), cho biết, đột tử khi tham gia hoạt động thể dục thể thao thường xuyên xảy ra nhiều hơn so với suy nghĩ của nhiều người. Một nghiên cứu của Đài Loan (Trung Quốc), cho thấy có ba môn thể thao có nguy cơ gây đột tử cao, bao gồm chạy bộ (33,98%), bóng đá (10,68%) và bóng rổ (8,64%).

Do đó, chạy bộ, đặc biệt là chạy bộ đường dài như marathon hoặc nửa marathon là môn thể thao có tỷ lệ gây tử vong cao nhất mặc dù đây là hoạt động phổ biến ở mọi độ tuổi.

Từ năm 2012, Tạp chí Y học New England cũng đã công bố một phân tích về số lượng tử vong trong các sự kiện marathon ở Hoa Kỳ từ năm 2000 đến 2010, con số này đã làm kinh ngạc nhiều người.

Kết quả của báo cáo chỉ ra rằng trong tổng số 10,9 triệu vận động viên tham gia chạy bộ, có 59 người bất ngờ bị ngừng tim, trong đó có 42 người tử vong, tỷ lệ tử vong là 70%. Độ tuổi trung bình của những trường hợp này là 42 tuổi, 86% (51) là nam giới và tỷ lệ mắc bệnh cao gấp 5,6 lần so với nữ giới.

Tiến sĩ Hoàng Xuân cũng nhấn mạnh rằng điều này không có nghĩa là chỉ chạy bộ đường dài mới gây ra đột tử. Bạn có thể phải đối mặt với các vấn đề về tim mạch, thậm chí là đột tử khi chạy bộ ở quãng đường ngắn, đặc biệt là nếu bạn tập luyện không đúng cách, tập trong điều kiện thời tiết cực đoan hoặc có các vấn đề sức khỏe nền, đặc biệt là bệnh tim mạch.

>> Chuyên gia cho lời khuyên về cường độ tập thể dục một ngày tốt nhất cho sức khỏe

Lý do chính gây ra đột tử khi chạy bộ

Tiến sĩ Hoàng Xuân cũng chỉ ra 2 lý do khiến đột tử xảy ra khi chạy bộ:

Mất nước và mất cân bằng điện giải:

Ông giải thích rằng khi người ta chạy bộ, đặc biệt là với cường độ cao, cơ thể sẽ mất nước và mất lượng lớn chất điện giải. Nếu không được bổ sung đủ và kịp thời có thể dẫn đến tình trạng thiếu hụt các chất điện giải quan trọng như canxi, magie, natri, kali, photpho... Hơn nữa, việc uống nước quá ít cũng có thể làm máu cô đặc và tăng nồng độ natri máu, đồng thời gây thiếu hụt kali do mất nhiều mồ hôi trong quá trình vận động. Trong trường hợp tập luyện cường độ cao và kéo dài có thể xảy ra tổn thương cơ, gây hủy cơ và tăng nồng độ kali máu.

Theo chức năng của các chất, natri có vai trò quan trọng trong việc cân bằng chất lỏng trong cơ thể, giữ ổn định huyết áp và hỗ trợ chức năng thần kinh và cơ bắp. Kali hỗ trợ chức năng của tim, thần kinh, cơ bắp và giúp vận chuyển chất dinh dưỡng vào tế bào, đồng thời tham gia vào quá trình trao đổi chất. Canxi hỗ trợ tim co bóp và mạch máu co giãn để duy trì ổn định huyết áp, magie giúp duy trì hoạt động điện màng tế bào và cải thiện chức năng thần kinh, cơ bắp.

Ông cũng nhấn mạnh rằng thiếu hụt hoặc tăng quá mức một loại chất điện giải nào đó sẽ gây ra những vấn đề khác nhau. Ví dụ, tăng nồng độ kali máu có thể gây chậm nhịp tim, thậm chí là ngưng tim hoặc rối loạn nhịp tim nguy hiểm, dẫn đến đột tử. Ngược lại, thiếu hụt magie trong máu có thể gây ra rối loạn nhịp tim dạng "xoắn đỉnh", cũng như làm giảm huyết áp và ngưng tim, gây nguy cơ đột tử.

Bùng phát bệnh lý về tim hoặc não:

Tiến sĩ Hoàng Xuân nhấn mạnh rằng các trường hợp đột tử khi chạy bộ, đặc biệt là ở người trẻ, thường do mắc các bệnh lý về tim mạch - mạch máu não, đặc biệt là các bệnh lý tim bẩm sinh. Điều này bao gồm những bất thường liên quan đến cấu trúc tim, van tim hoặc cơ tim.

Những người có bệnh lý tim mạch vành khi tham gia chạy bộ có thể gặp rối loạn nhịp tim, từ đó làm tăng khả năng tái phát bệnh và dẫn đến tình trạng đột tử. Hoặc nhiều trường hợp người chạy bộ không biết mình mắc bệnh lý tim hay mạch máu bẩm sinh, điều này là phổ biến ở những trường hợp tử vong ở người trẻ.

Ngoài ra, tình trạng thời tiết khi chạy hay sốc nhiệt, cũng có thể gây ảnh hưởng đến tim mạch và mạch máu não. Ví dụ, nhiệt độ quá thấp có thể làm co rút mạch máu, gây rối loạn nhịp tim và ngừng tim cũng như gây ra những vấn đề như nhồi máu não. Ngược lại, khi gặp sốc nhiệt trên đường chạy, tức là bị rối loạn thân nhiệt do quá nóng, nếu không được cấp cứu kịp thời có thể dẫn đến tình trạng tử vong.

Ngoài những nguy cơ nói trên, sự tích tụ quá mức axit lactic trong quá trình chạy cũng có thể làm tăng nguy cơ đột tử. Tiến sĩ Hoàng Xuân giải thích rằng khi chạy bộ, cơ bắp có thể trải qua tình trạng thiếu hụt oxy, sử dụng glucose từ tế bào để tạo năng lượng, dẫn đến sản xuất axit lactic - sản phẩm thoái hóa không tốt. Tích tụ lượng lớn axit lactic có thể gây cảm giác nóng rát, đau mỏi cơ, co rút cơ. Axit lactic còn có thể ức chế thần kinh tim, làm chậm nhịp tim và có khả năng gây ngừng tim.

3 dấu hiệu cảnh báo nguy cơ đột tử khi chạy bộ

Theo Tiến sĩ Hoàng Xuân, bạn có thể tự bảo vệ bản thân bằng cách ngừng tập ngay khi thấy 3 dấu hiệu cảnh báo về đột tử trong khi đang chạy bộ. Những dấu hiệu này thường liên quan đến mất nước, mất cân bằng chất điện giải, rối loạn tim mạch - mạch máu não và suy nhược cơ thể nghiêm trọng. Các dấu hiệu bao gồm:

• Cảm giác khát nước cực kỳ. Thường là cảm giác khô đến mức phải thè lưỡi ra để dính vào môi, cổ họng khô đến nóng hoặc hơi rát.
• Đầu bạn bắt đầu cảm thấy nặng nề, không tỉnh táo. Bạn có thể bị choáng váng hoặc phấn chấn quá mức khi chạy, thậm chí cảm thấy chóng mặt hoặc quay cuồng.
• Nhịp tim nhanh bất thường. Khi chạy bộ, nhịp tim tăng lên là điều bình thường nhưng cần dừng ngay nếu bạn cảm thấy tim đập nhanh mất kiểm soát, nhịp tim thình thịch rõ nét hoặc cảm nhận rõ ràng tim đập mạnh vào lồng ngực một cách bất thường, kèm theo đau tức ngực và khó thở.

Tiến sĩ Hoàng Xuân chia sẻ thêm rằng mặc dù không thể phủ nhận rằng chạy bộ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe và nên được thực hiện thường xuyên nhưng cũng cần chú ý đến 5 điều sau đây để giảm thiểu nguy cơ đột tử:

• Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt là nếu bạn có tiền sử hoặc bệnh lý tim mạch bẩm sinh trong gia đình.
• Tập luyện đúng cách, phù hợp với thể trạng và điều kiện thời tiết.
• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và đủ chất dinh dưỡng. Tránh chạy bộ ngay sau khi ăn hoặc sau khi uống các chất kích thích như cà phê, rượu bia...
• Uống đủ nước và duy trì cân bằng chất điện giải.
• Nghỉ ngơi đúng cách và ngừng chạy nếu có bất kỳ biểu hiện bất thường nào.

Nguồn: Aboluowang, TTVC, Daily Mail.

>> Huấn luyện viên thể hình 81 tuổi đưa ra 5 lời khuyên về tập thể dục cho người 55 tuổi trở lên