NHNN có thể hút 130.000 tỷ qua tín phiếu, thị trường chứng khoán tiếp tục đỏ lửa?

Tâm điểm đáng chú ý gần đây là việc Ngân hàng Nhà nước quay lại phát hành tín phiếu trên kênh thị trường mở, với tổng khối lượng là 70.000 tỷ đồng trong 5 phiên liên tiếp. Khối lượng phát hành ban đầu ở mức 10.000 tỷ đồng cho ba phiên đầu tiên, sau đó tăng lên 20.000 tỷ đồng trong hai phiên gần nhất.

Lo ngại khả năng đảo chiều chính sách tiền tệ theo hướng thắt chặt, theo giới chuyên gia, là một phần nguyên nhân khiến chứng khoán đỏ lửa trong một tháng gần đây. Tuy nhiên, trong báo cáo mới phát hành, Bộ phận phân tích Công ty chứng khoán SSI (SSI Research) cho rằng đây là hoạt động thường thấy nhằm điều chỉnh trạng thái thanh khoản ngắn hạn của hệ thống.

Động thái phát hành tín phiếu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nhằm điều chỉnh trạng thái thanh khoản ngắn hạn trên hệ thống và là hoạt động thường thấy từ các ngân hàng trung ương và không đồng nghĩa với việc NHNN sẽ đảo chiều chính sách tiền tệ. Trên thực tế, việc thực hiện nghiệp vụ phát hành tín phiếu này còn có thể được coi là tích cực.

Đây là đánh giá của SSI Research được nhấn mạnh trong báo cáo cập nhật về việc phát tín phiếu của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) vừa phát hành.

Chuyên gia của SSI Research cho rằng, việc lo ngại về sự đảo chiều chính sách tiền tệ của NHNN khá dễ hiểu khi thời điểm tháng 6 năm ngoái, NHNN cũng đã tiến hành phát hành tín phiếu trên kênh thị trường mở và tổng khối lượng phát hành lên đến gần 660 nghìn tỷ đồng trước khi NHNN đưa ra quyết định tăng lãi suất điều hành vào tháng 9/2022. Tuy nhiên, SSI Research cho rằng, bối cảnh hiện tại đã có nhiều sự khác biệt.

Theo đó, khác biệt đầu tiên đến từ cơ chế đấu thầu. Phát hành tín phiếu trong năm ngoái là đấu thầu theo khối lượng (và sau đó mới chuyển thành đấu thầu lãi suất), trong khi đó đấu thầu lãi suất được sử dụng trong 5 ngày vừa qua. Lãi suất phát hành tín phiếu NHNN năm nay gần như tương đương giai đoạn bắt đầu phát hành vào năm ngoái (với kỳ hạn dài hơn), tuy nhiên bản chất lại tương đối khác nhau nếu xem xét chi tiết.

Cụ thể, thanh khoản tại các ngân hàng đều dồi dào, nguyên nhân của vấn đề này trong năm nay lại khác nhiều so với năm trước. Trong năm 2022, nguyên nhân chủ yếu đến từ tăng trưởng tín dụng chạm mức trần hạn mức từ giữa năm thì năm 2023 vấn đề tín dụng tăng chậm là do kinh tế tăng trưởng chậm lại (tăng trưởng tín dụng tại ngày 15/09/2023 chỉ ở mức 5,5% so với đầu năm (cuối tháng 8: 5,3%).

Một điểm khác biệt quan trọng so với năm ngoái là trong khi mục tiêu chung là nhằm giảm áp lực lên tiền Đồng, NHNN lựa chọn phát hành tín phiếu làm phương án bắt đầu trong năm 2023 (thay vì bán dự trữ ngoại hối như năm 2022), nhằm hạn chế ảnh hưởng dài hạn đến thanh khoản hệ thống ngân hàng.

Về tỷ giá, khác với năm ngoái, mức độ biến động tỷ giá trên thị trường ngân hàng và chợ đen cho thấy chênh lệch cung-cầu đang nghiêng nhiều trên thị trường ngân hàng – nhiều khả năng là do hoạt động đầu cơ chênh lệch tỷ giá từ các NHTM.

“Vị thế ngoại tệ trên hệ thống vẫn chưa gặp quá nhiều áp lực nhờ nguồn cung ngoại tệ dồi dào. Một điểm tích cực khác là vị thế của NHNN tương đối khác so với thời điểm cùng kỳ năm ngoái (nhờ lượng dự trữ ngoại hối đã được bổ sung trong giai đoạn 6 tháng đầu năm)” – Chuyên gia của SSI Reseacho cho hay.

130.000 tỷ đồng tín phiếu?

Với câu hỏi việc hút tín phiếu sẽ kéo dài trong bao lâu, SSI Research cho rằng con số 70.000 tỷ đồng vẫn còn thấp, vẫn có thể có dư địa để phát hành thêm khoảng 130.000 tỷ đồng, tương đương vào khoảng 6-7 phiên giao dịch nữa.

Thứ hai, Ngân hàng Nhà nước đã phát hành tín phiếu với lãi suất khá thấp và mặt bằng lãi suất liên ngân hàng chưa có sự thay đổi đáng kể nào có thể chứng minh được quan điểm là thanh khoản trên thị trường 2 đang rất dồi dào. Việc đánh giá được khối lượng dư thừa của thanh khoản hệ thống ngân hàng cũng có thể giúp cơ quan quản lý có cái nhìn tổng quan hơn.

Trong nửa đầu năm, Ngân hàng Nhà nước đã mua vào 6 tỷ USD bổ sung vào nguồn ngoại hối, tương đương 130.000 tỷ đồng bơm vào thanh khoản hệ thống. Do đó, nhóm phân tích cho rằng việc phát hành tín phiếu lúc này có thể là bước đi ban đầu nhằm kiểm tra thanh khoản và có những đánh giá cho mức lãi suất phù hợp trên thị trường 2 để hạn chế tối đa ảnh hưởng lên mặt bằng lãi suất thị trường 1.

100.000 tỷ đồng tín phiếu - kịch bản này liệu có thành hiện thực?