Nóng: Ông Trump kêu gọi khẩn cấp sơ tán khỏi Tehran và tức tốc rời hội nghị G7, chuyện gì xảy ra?
Căng thẳng Trung Đông tiếp tục làm rung chuyển bàn cờ địa chính trị toàn cầu, trong khi các động thái bất ngờ từ Washington khiến giới phân tích vừa lo ngại về nguy cơ leo thang, vừa thận trọng với các tín hiệu tái định hình chiến lược khu vực.
Tổng thống Donald Trump dự kiến sẽ rời khỏi hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo G7 tại Canada chỉ vài giờ sau khi ông đăng bài trên mạng xã hội kêu gọi sơ tán thủ đô Tehran của Iran.
Việc thay đổi kế hoạch của ông Trump được công bố khoảng một giờ sau khi ông kêu gọi lãnh đạo Iran ký một thỏa thuận nhằm hạn chế chương trình hạt nhân của nước này, đồng thời Israel phát tín hiệu sẽ tiếp tục các cuộc tấn công.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết Trump rời Canada để quay lại Washington “nhằm giải quyết nhiều vấn đề quan trọng”. Sau đó, bà đăng bài trên X nói rằng việc rút sớm khỏi hội nghị là do “diễn biến tại Trung Đông”.
Hiện chưa rõ liệu ông Trump có được báo trước về làn sóng tấn công mới mà Israel có thể đang lên kế hoạch nhắm vào Tehran – thành phố hơn 9 triệu dân – hay không, cũng như bước đi tiếp theo của Mỹ khi Tổng thống trở về Washington. Dù thông báo đột ngột, ông Trump vẫn dự kiến tham dự bữa tối trước khi rời hội nghị vào tối thứ Hai.
Trước đó, Israel đã cảnh báo người dân tại một khu dân cư ở Tehran sơ tán, và video ghi lại cảnh tắc nghẽn nghiêm trọng khi người dân cố gắng rời khỏi thành phố. Ngay sau bài đăng của Trump, hãng tin Fars của Iran đưa tin có nhiều vụ nổ xảy ra ở phía đông Tehran.
“Iran lẽ ra đã phải ký 'thỏa thuận' mà tôi từng yêu cầu họ ký”, Trump viết trên mạng xã hội. “Thật đáng tiếc và lãng phí mạng sống. Nói đơn giản: IRAN KHÔNG ĐƯỢC SỞ HỮU VŨ KHÍ HẠT NHÂN. Tôi đã nói điều này nhiều lần! Mọi người nên lập tức sơ tán khỏi Tehran!”.
Trong một loạt bài viết khác trên Truth Social, Trump phản bác các ý kiến chỉ trích từ nội bộ Đảng Cộng hòa – những người cảnh báo về nguy cơ Mỹ bị cuốn vào chiến dịch tấn công của Israel. “AMERICA FIRST (Nước Mỹ trên hết) có nhiều ý nghĩa to lớn, bao gồm cả việc IRAN KHÔNG ĐƯỢC SỞ HỮU VŨ KHÍ HẠT NHÂN”, ông viết.
Những phát ngôn của Tổng thống Mỹ đã gây chấn động thị trường: hợp đồng tương lai chỉ số chứng khoán Mỹ giảm nhẹ và giá dầu thô xóa sạch đà giảm trước đó.
Trước đó trong ngày, Trump cho biết Iran muốn đàm phán và “ngay sau khi tôi rời khỏi đây, chúng tôi sẽ hành động”. Tuy nhiên, ông không cung cấp thêm chi tiết.
Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho rằng việc Trump rời hội nghị G7 sớm có thể là tín hiệu tích cực trong tiến trình giải quyết xung đột giữa Iran và Israel. “Nếu Mỹ có thể đạt được một thỏa thuận ngừng bắn, đó sẽ là điều tích cực”, ông nói với phóng viên tại Alberta.
Người phát ngôn Nhà Trắng Alex Pfeiffer bác bỏ các thông tin lan truyền trên mạng xã hội rằng Mỹ sẽ tham gia vào chiến dịch tấn công quân sự của Israel nhằm vào Iran. “Lực lượng Mỹ vẫn duy trì thế phòng thủ và điều này chưa thay đổi,” ông viết trên X.
Chiến sự vẫn chưa hạ nhiệt
Các quan chức Israel cho biết lực lượng nước này đã kiểm soát phần lớn không phận Iran và phá hủy đáng kể các cơ sở hạ tầng trọng yếu phục vụ chương trình tên lửa và hạt nhân kể từ khi mở màn chiến dịch vào thứ Sáu tuần trước – làm dấy lên lo ngại xung đột khu vực sẽ lan rộng.
“Họ muốn tiếp tục sản xuất vũ khí chết chóc - bao gồm vũ khí hạt nhân đe dọa sự tồn tại của chúng tôi lẫn tên lửa đạn đạo - nhưng chúng tôi cam kết xóa bỏ hai mối đe dọa này,” Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu phát biểu trong họp báo ngày thứ Hai, trước khi Trump lên tiếng. “Nếu có cách nào khác để đạt được điều đó, xin mời, nhưng chúng tôi đã cho họ cơ hội trong 60 ngày”, ông nói thêm, ám chỉ thời hạn kết thúc bằng đợt không kích hôm thứ Sáu.
Tờ Wall Street Journal cho biết vào thứ Hai rằng Tehran đã phát tín hiệu muốn giảm căng thẳng với Israel và sẵn sàng nối lại đàm phán hạt nhân với Mỹ, miễn là Washington không tham gia chiến dịch quân sự của Israel. Báo trích lời các quan chức Trung Đông và châu Âu giấu tên. Reuters cũng đưa tin tương tự, cho biết Iran đã truyền đạt thông điệp qua Qatar, Ả Rập Xê Út và Oman.
Thông tin từ WSJ khiến giá dầu giảm mạnh – hợp đồng dầu Brent sụt khoảng 4% sau khi tăng hơn 10% hôm thứ Sáu. Trái phiếu chính phủ Mỹ thu hẹp đà giảm trước đó, trong khi trái phiếu châu Âu tăng giá khi nhà đầu tư bớt lo ngại về lạm phát.
Israel tấn công dồn dập vào thủ đô Iran bằng hàng chục cuộc không kích
Kể từ thứ Sáu, chính phủ Iran xác nhận 224 người thiệt mạng, chủ yếu là dân thường. Theo Văn phòng báo chí chính phủ Israel, các cuộc tấn công của Iran đã khiến 24 người chết và 592 người bị thương tại Israel.
Chiến dịch quân sự của Israel đang “vượt tiến độ”, Bộ trưởng Các vấn đề chiến lược Ron Dermer cho biết trong một cuộc phỏng vấn hôm thứ Hai, nhưng từ chối nói rõ sẽ kéo dài bao lâu.
“Chúng tôi sẽ tiếp tục chiến dịch để loại bỏ hai mối đe dọa này”, ông nói, đề cập đến chương trình tên lửa và hạt nhân của Iran. “Việc Iran có chọn gặp Mỹ và chấp nhận điều khoản lẽ ra họ nên đồng ý từ một tháng trước, hay hai tháng trước, là tùy thuộc vào họ”.
Netanyahu nói với ABC News hôm thứ Hai rằng quân đội của ông đang tìm cách chấm dứt điều mà ông gọi là “nửa thế kỷ xung đột”, và không loại trừ khả năng tấn công lãnh tụ tối cao Iran – Ayatollah Ali Khamenei – để đạt được mục tiêu. Ông cũng cho rằng việc Mỹ ủng hộ chiến dịch của Israel nhằm chấm dứt chương trình hạt nhân Iran là vì lợi ích chiến lược của Washington.
Việc hai nước liên tục phóng tên lửa qua lại là bước leo thang nghiêm trọng nhất sau nhiều năm "chiến tranh trong bóng tối". Giới phân tích lo ngại điều này có thể đẩy Trung Đông vào một cuộc xung đột khu vực rộng lớn hơn, gây thương vong lớn và gián đoạn nghiêm trọng các dòng chảy năng lượng cũng như tuyến thương mại quan trọng.
Mỹ bất ngờ hủy cuộc đàm phán song phương với Nga
OpenAI ký hợp đồng 200 triệu USD với Bộ Quốc phòng Mỹ, ChatGPT sắp ‘nhập ngũ’?
