Quảng Nam đề xuất gần 2.800 tỷ đồng nâng cấp Quốc lộ 14D

Vấn đề khó khăn trong triển khai dự án mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 14D được nêu rõ tại văn bản do ông Lê Trí Thanh – Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam ký gửi Bộ Giao thông vận tại mới đây. Dẫn lại ý kiến của Bộ Giao thông vận tải tại Công văn số 10410/BGTVT-KHĐT ngày 07/10/2022, phương án đầu tư tuyến đường hoàn toàn mới không khả thi và đề xuất UBND tỉnh Quảng Nam nghiên cứu phương án mở rộng tuyến hiện trạng theo hình thức doanh nghiệp đầu tư không hoàn lại.

“Theo đề xuất này, UBND tỉnh Quảng Nam đã làm việc, xúc tiến mời gọi đầu tư nhưng hiện nay không có doanh nghiệp tài trợ nguồn vốn để đầu tư theo hình thức trên”, văn bản ông Thanh ký thể hiện.

Đối với phương án đầu tư theo hình thức BOT trên tuyến đường hiện có, Công ty Cổ phần Tập đoàn Trường Hải đề xuất 02 phương án đầu tư. Trong đó, phương án 1 sẽ đầu tư mở rộng toàn tuyến theo quy hoạch với tổng mức đầu tư khoảng 2.640,5 tỷ đồng. Cơ cấu nguồn vốn gồm ngân sách hỗ trợ 1.914 tỷ đồng, tương đương 72,5% tổng mức đầu tư (nếu chỉ thu phí xe thông quan qua Cửa khẩu Nam Giang thì tăng lên 2.186 tỷ đồng, tương đương 82,8% tổng mức đầu tư) và phần còn lại nhà đầu tư thu phí hoàn vốn trong khoảng 20 năm.

Đối với phương án 2 sẽ đầu tư mở rộng các đoạn hiện có tiêu chuẩn kỹ thuật thấp và nâng cấp một số đoạn xuống cấp, với tổng mức đầu tư khoảng 730,3 tỷ đồng. Cơ cấu nguồn vốn gồm ngân sách hỗ trợ 310,4 tỷ đồng, tương đương 42,5% tổng mức đầu tư và phần còn lại nhà đầu tư thu phí hoàn vốn với xe tải thông quan qua Cửa khẩu Nam Giang trong khoảng 20 năm.

Tuy nhiên, tỉnh Quảng Nam cũng thông tin các phương án do Công ty Cổ phần Tập đoàn Trường Hải đề xuất đều vướng mắc về pháp lý, theo Điều 45 của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư thì hình thức Hợp đồng BOT chỉ áp dụng đối với công trình xây dựng, kinh doanh, vận hành. Đồng thời, Nghị quyết số 437/NQ-UBTVQH14 ngày 21/10/2017 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội là “chỉ áp dụng đối với các tuyến đường mới để bảo đảm quyền lựa chọn cho người dân, không đầu tư các dự án cải tạo, nâng cấp các tuyến đường độc đạo hiện hữu”.

Ngoài ra, địa phương này cũng cho rằng đối với phương án 1 nêu trên, tỷ lệ vốn Nhà nước tham gia tương đương 72,5% tổng mức đầu tư, không phù hợp với quy định tại Điều 69 của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (tỷ lệ vốn Nhà nước tham gia dự án PPP không quá 50% tổng mức đầu tư). Ngoài vướng mắc các quy định của pháp luật, phương án tài chính chưa đảm bảo.

Trong trường hợp đầu tư với phương án 2 nêu trên thì tổng mức đầu tư thấp (730 tỷ đồng), công trình chỉ được cải tạo cục bộ, vốn nhà nước phải tham gia 42,5% nhưng thời gian nhà đầu tư thu phí kéo dài 20 năm, sẽ không hiệu quả. Do vậy, UBND tỉnh Quảng Nam kiến nghị không thực hiện phương án đầu tư theo hình thức Hợp đồng BOT.

Tỉnh Quảng Nam nêu vấn đề: Hiện nay, lưu lượng hàng hóa thông quan qua cửa khẩu Quốc tế Nam Giang ngày càng tăng (trong 6 tháng đầu năm 2023 xuất khẩu tăng 37,25%, nhập khẩu tăng 79%, quá cảnh tăng 40% so với cùng kỳ năm 2023). Do đó, việc đầu tư mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 14D là rất cần thiết và cấp bách, các hình thức đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) đều không thể thực hiện trong giai đoạn hiện nay.

Vì vậy, UBND tỉnh Quảng Nam đề nghị Bộ Giao thông vận tải báo cáo Thủ tướng Chính phủ có chủ trương dừng nghiên cứu đầu tư dự án mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 14D theo hình thức PPP (BOT) để chuyển sang hình thức đầu tư công. Đồng thời, địa phương này cũng đề xuất Chính phủ bố trí nguồn vốn đầu tư công giai đoạn 2020-2025 và 2026-2030 để mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 14D nhằm giải quyết nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh tại địa phương.

Cụ thể, tỉnh Quảng Nam cũng đề xuất triển khai dự án theo 2 giai đoạn. Trong đó, giai đoạn I, từ nay đến năm 2025 sẽ đầu tư mở rộng các đoạn hiện có tiêu chuẩn kỹ thuật thấp và nâng cấp một số đoạn xuống cấp, với tổng mức đầu tư khoảng 730,3 tỷ đồng.  Đối với giai đoạn II (2026-2030) sẽ đầu tư mở rộng toàn tuyến theo quy hoạch được duyệt và tiêu chuẩn hiện hành, đảm bảo xe container vận tải đi lại thuận lợi, an toàn với tổng mức đầu tư khoảng 2.000 tỷ đồng.

Trước đó, vào năm 2022 tỉnh Quảng Nam đã có công văn đề nghị Văn phòng Chính phủ báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất chủ trương đầu tư Mở rộng, nâng cấp Quốc lộ 14D theo hình thức BOT trên tuyến đường hiện trạng. Khi được triển khai theo phương án BOT, địa phương sẽ nghiên cứu phương án thu phí và vị trí đặt trạm thu phí hợp lý.

Trong đó, dự kiến chỉ thu phí đối với các xe vận chuyển hàng hóa qua lại Cửa khẩu quốc tế Nam Giang, vị trí đặt trạm thu phí tại Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Nam Giang để không ảnh hưởng đến quyền lợi của nhân dân đi lại trên tuyến đường này, không thuộc đối tượng vận chuyển hàng hóa qua cửa khẩu.