Sắp có phần mềm truy xuất nguồn gốc hàng hóa, giúp người dân phát hiện hàng giả

Chiều 23/6, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết công tác 6 tháng đầu năm 2025 và tổng kết đợt cao điểm đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả và xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Long cho biết, một trong những nhiệm vụ Thủ tướng giao cho Bộ này trong khuôn khổ Đề án 06 là phối hợp xây dựng nền tảng dữ liệu về xuất xứ hàng hóa.

“Bộ Công an đang phối hợp với Bộ Công Thương và VNPT triển khai xây dựng hệ thống dữ liệu về xuất xứ hàng hóa. Dự kiến cuối năm nay, hệ thống sẽ được vận hành thử nghiệm", ông Long nói.

Thứ trưởng Công an Nguyễn Văn Long phát biểu tại hội nghị, ngày 23/6. Ảnh: VGP.

>>>Thứ trưởng Bộ Công an ‘điểm mặt’ hai doanh nghiệp bán gần 11.000 tỷ đồng hàng giả

Theo ông Long, trước mắt hệ thống sẽ áp dụng với một số nhóm hàng hóa cụ thể. Khi đi vào hoạt động chính thức, nền tảng này không chỉ giúp người dân truy xuất nguồn gốc sản phẩm mà còn hỗ trợ phát hiện hàng giả, hàng kém chất lượng, hàng nhập lậu đang len lỏi trong nhiều lĩnh vực từ tiêu dùng đến dược phẩm, thực phẩm chức năng.

“Đây cũng sẽ là một nguồn dữ liệu quan trọng để hỗ trợ cho việc hoạch định chính sách và tăng cường năng lực quản lý nhà nước trong lĩnh vực lưu thông hàng hóa”, Thứ trưởng Công an nhấn mạnh.

Thực trạng buôn lậu và hàng giả tiếp tục diễn biến phức tạp. Trong đợt cao điểm kiểm tra từ ngày 15/5 đến 15/6, lực lượng quản lý thị trường đã kiểm tra gần 3.900 vụ, xử lý hơn 3.100 vụ vi phạm. Tổng số tiền phạt vi phạm hành chính vượt 32 tỷ đồng, hàng hóa bị tịch thu trị giá gần 31 tỷ đồng, 26 vụ có dấu hiệu hình sự đã được chuyển cơ quan điều tra – tăng 50% so với cùng kỳ năm ngoái.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, riêng trong 6 tháng đầu năm, các lực lượng chức năng bình quân mỗi ngày xử lý vài trăm vụ vi phạm.

“Những con số này phản ánh mức độ quyết liệt của công tác chống hàng giả, nhưng đồng thời cũng cho thấy tình trạng vi phạm đang ở mức rất nghiêm trọng”, ông Diên cảnh báo.

Lý giải nguyên nhân, Bộ trưởng cho rằng hoạt động buôn lậu và gian lận thương mại mang lại lợi nhuận lớn, lại tận dụng được lợi thế từ các nền tảng thương mại điện tử. Trong khi đó, việc quản lý còn nhiều bất cập: lực lượng quản lý thị trường mới được giao về địa phương từ tháng 2/2025 nhưng sự chỉ đạo tại chỗ chưa thực sự quyết liệt; một số cơ quan chưa làm tốt chức trách, thậm chí có cán bộ tiếp tay cho sai phạm.

Theo Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Nguyễn Hồng Thái, hàng giả, hàng kém chất lượng hiện không chỉ đến từ hoạt động nhập lậu mà còn được sản xuất ngay trong nội địa, nhất là với các mặt hàng như thực phẩm, thực phẩm chức năng.

“Không ít doanh nghiệp làm ăn trắng trợn, sản xuất hàng nhái, hàng giả đội lốt hàng đạt chuẩn, đe dọa trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng”, ông Thái nói.

Thống kê từ Bộ Quốc phòng cho thấy, trong nửa đầu năm, các lực lượng của Bộ đã xử lý hơn 1.400 vụ, trong đó gần 300 vụ liên quan ma túy, gần 640 vụ vận chuyển hàng trái phép.

Cùng lúc, Bộ Y tế cũng vào cuộc mạnh mẽ. Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên cho biết, ngành y đã kiểm tra hơn 170.000 cơ sở, phát hiện hơn 9.000 cơ sở vi phạm an toàn thực phẩm. Đồng thời, đã lấy trên 16.000 mẫu thuốc, mỹ phẩm, thực phẩm để kiểm nghiệm, trong đó phát hiện 2 cơ sở bán thuốc tại Hà Nội không rõ xuất xứ, không đảm bảo chất lượng.

Thông tin đáng chú ý từ Bộ Công an cho biết: trong 6 tháng đầu năm, cơ quan điều tra đã khởi tố 124 vụ với 297 bị can, riêng Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố 7 vụ với hơn 100 bị can, thu giữ số lượng hàng giả trị giá hơn 12.000 tỷ đồng.

Hai hệ sinh thái doanh nghiệp bị nêu tên là Z Holding và Big Holding – lần lượt bán ra thị trường gần 7.000 tỷ đồng và khoảng 4.000 tỷ đồng hàng giả. Các doanh nghiệp này đã sử dụng chiêu thức tinh vi như làm giả phiếu kết quả kiểm nghiệm, thông đồng với đơn vị kiểm nghiệm để hợp thức hóa giấy tờ, thậm chí có dấu hiệu cấu kết với cơ quan chức năng để được cấp chứng nhận chuẩn GMP cho các nhà máy sản xuất.

Để đấu tranh hiệu quả hơn với nạn hàng giả, hàng lậu, Thứ trưởng Nguyễn Văn Long đề nghị các bộ, ngành cần nâng cao năng lực quản lý, rà soát và hoàn thiện cơ chế, chính sách, không để lọt khe hở pháp lý. “Tạo điều kiện cho sản xuất – kinh doanh là cần thiết, nhưng không đồng nghĩa với buông lỏng quản lý”, ông nói.

Bộ Quốc phòng và Bộ Y tế cùng quan điểm: việc sửa đổi văn bản pháp luật cần diễn ra thường xuyên để phù hợp thực tiễn; đồng thời cần tăng chế tài xử phạt, nhất là với hành vi vi phạm an toàn thực phẩm và quảng cáo sai lệch.

Đại diện Bộ Y tế khẳng định, sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch, Bộ Công Thương để kiểm soát hoạt động quảng cáo trên môi trường số. Cơ quan này cũng kiến nghị xử lý cả đơn vị quảng cáo lẫn cá nhân thuê quảng cáo sản phẩm vi phạm, đồng thời kêu gọi văn nghệ sĩ, người nổi tiếng, cán bộ nhà nước không tham gia tiếp tay cho các sản phẩm trôi nổi.

Ngoài ra, Bộ Y tế đề xuất xem xét nâng mức xử phạt hành chính trong lĩnh vực dược phẩm và thực phẩm tương tự như Nghị định 168 trong lĩnh vực giao thông, nhằm tăng tính răn đe.

>>>Tạm giữ hơn 23.000 hũ yến chưng của một thương hiệu nổi tiếng là hàng giả