Sẽ có hơn 1.000 ao tích nước, chống hạn tại Tây Nguyên và duyên hải Nam Trung Bộ

Trong khuôn khổ dự án "Tăng cường khả năng chống chịu của sản xuất nông nghiệp quy mô nhỏ trước tình trạng mất an ninh nguồn nước do biến đổi khí hậu ở khu vực Tây Nguyên và Duyên hải Nam Trung Bộ" do Quỹ Khí hậu xanh (GCF) tài trợ, tổng cộng 121 ao chống chịu khí hậu đã và đang được thi công để nhằm cải thiện an ninh nguồn nước và bảo vệ sinh kế của các nông hộ nhỏ trong khu vực.

Đến năm 2026, dự kiến sẽ có 1.159 ao chống chịu khí hậu được xây dựng, bàn giao và vận hành đưa vào sử dụng.

Trong số đó, cho đến nay 106 ao đã được hoàn thành và đưa vào sử dụng. 15 ao hiện đang được thi công và dự kiến cũng sẽ sớm được hoàn thành để kịp tích nước trong mùa mưa.

Mỗi ao được thiết kế để có thể tích trữ hiệu quả nguồn nước mưa và nước mặt, đồng thời cung cấp nguồn nước bền vững cho nông dân trong mùa khô hạn hàng năm tại địa phương, góp phần giảm đáng kể khả năng bị thiếu nước do hạn hán và tác động biến đổi khí hậu đang diễn ra thường xuyên trong vùng.

Đối với những ao chống chịu khí hậu này, các chuyên gia thủy lợi đã sử dụng mô hình mưa để tính toán cân bằng nước, xem xét nhiều yếu tố, như sử dụng tối đa nguồn nước sẵn có, phù hợp với điều kiện địa lý và rủi ro khí hậu cũng như kinh nghiệm truyền thống của địa phương. Phương pháp này đảm bảo rằng ao được xây dựng có thể chống chịu tốt với các kịch bản khí hậu khác nhau, đảm bảo cung cấp nước và sử dụng tốt trong thời gian dài.

Ngoài ra, thiết kế của ao đã tính đến các tính năng để giảm thiểu thất thoát nước và tránh bồi lắng, thúc đẩy các hoạt động quản lý nguồn nước bền vững. Ví dụ, một số kỹ thuật sinh học và các giải pháp dựa vào tự nhiên (như trồng các loại thực vật phù hợp ở xung quanh bờ ao, sẽ tăng cường khả năng chống chịu và tính hiệu quả chi phí) cũng được kết hợp với kiến thức truyền thống.

Một trong những khía cạnh quan trọng của dự án này là cách tiếp cận lấy cộng đồng làm trung tâm. Thông qua "các nhóm quản lý sử dụng ao", nông dân, đặc biệt là phụ nữ và người dân tộc thiểu số đóng vai trò chính, tích cực tham gia giám sát xây dựng, vận hành và bảo trì. Sau khi tham gia các buổi tập huấn, nâng cao năng lực, các nhóm do nông dân sẽ phụ trách để ao được sử dụng một cách tối ưu và kịp thời giải quyết các thách thức kỹ thuật, lan tỏa các tác động tích cực đến cộng đồng địa phương.

Dự án do Chương trình Phát triển của Liên Hợp Quốc (UNDP), Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và UBND các tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông, Khánh Hòa, Ninh Thuận và Bình Thuận triển khai, có sự tham gia của cộng đồng. Dự án này là một ví dụ điển hình về việc chia sẻ lợi ích, sử dụng và quản lý nguồn nước bền vững trong bối cảnh biến đổi khí hậu và hiện tượng El Nino cực đoan.