Số liệu kinh tế từ Trung Quốc gây chấn động thị trường

Hoạt động kinh tế của Trung Quốc ghi nhận những dấu hiệu chậm lại rõ rệt hơn dự báo trong giai đoạn đầu quý IV, với đầu tư tài sản cố định sụt giảm lần đầu tiên trong lịch sử và sản lượng công nghiệp tăng trưởng chậm lại, trong bối cảnh tiêu dùng nội địa tiếp tục trì trệ.

Theo số liệu Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc công bố ngày 15/11, đầu tư tài sản cố định giảm 1,7% trong 10 tháng đầu năm, đánh dấu mức giảm đầu tiên trong cùng kỳ kể từ khi có số liệu thống kê. Đầu tư trong tháng 10 riêng lẻ đã sụt giảm tới 12%, kéo dài đà giảm sang tháng thứ năm liên tiếp.

Sản xuất công nghiệp tháng 10 tăng 4,9% so với cùng kỳ năm ngoái, mức tăng thấp nhất kể từ đầu năm nay và thấp hơn mức dự báo trung bình 5,5%.

Nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới bước vào quý cuối năm với đà tăng trưởng yếu dần, sau khi đã ghi nhận sự chậm lại trong nửa đầu năm 2025. Trung Quốc đang đối mặt với nhiều thách thức hơn sau đà giảm bất ngờ của kim ngạch xuất khẩu - động lực tăng trưởng quan trọng trong bối cảnh nhu cầu nội địa suy yếu.

"Đà tăng trưởng đã rõ ràng mất đi trong tháng 10", ông Raymond Yeung, Giám đốc Kinh tế khu vực Trung Quốc tại ANZ, nhận định. Theo ông, những nỗ lực của Chính phủ nhằm giải quyết tình trạng dư thừa công suất và cạnh tranh không lành mạnh đã "ảnh hưởng tiêu cực đến dòng vốn đầu tư".

Thị trường phản ứng thận trọng trước bộ số liệu kém khả quan, với tỷ giá nhân dân tệ và thị trường trái phiếu chính phủ biến động nhẹ. Chỉ số CSI 300 giảm 0,7%, sau phiên tăng 1,2% ngày 13/11.

Đầu tư vào cơ sở hạ tầng hầu như đình trệ và tốc độ tăng chi tiêu sản xuất chậm lại, trong khi đầu tư bất động sản tiếp tục đà giảm.

Doanh thu bán lẻ tăng 2,9%, chậm lại tháng thứ năm liên tiếp - đà giảm tốc kéo dài nhất kể từ năm 2021. Tỷ lệ thất nghiệp khu vực thành thị giảm nhẹ xuống 5,1%.

Trong thông cáo đi kèm số liệu, Cục Thống kê Quốc gia Trung Quốc nhận định: "Nền kinh tế đang đối mặt không ít thách thức do nhiều yếu tố bất ổn và bất định từ môi trường bên ngoài, cùng áp lực không nhỏ trong việc tái cơ cấu kinh tế nội địa".

Cơ quan này cho biết thêm, các nhà chức trách sẽ "chủ động tạo thuận lợi cho việc triển khai" các chính sách hiện hành - một tín hiệu cho thấy Bắc Kinh chưa vội vàng tung thêm gói hỗ trợ kinh tế.

Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung đã gia tăng trong tháng trước, trước khi Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình đạt được thỏa thuận vào cuối tháng 10 tại vòng đàm phán ở Hàn Quốc. Việc cắt giảm thuế quan mở ra triển vọng thúc đẩy hoạt động thương mại giữa hai cường quốc trong những tháng tới.

Nhu cầu nội địa đang suy giảm trên nhiều mặt, với đầu tư co hẹp làm trầm trọng thêm tác động từ tâm lý tiêu dùng yếu kém. Điều này khiến Trung Quốc gặp khó khăn hơn trong việc giải tỏa lo ngại của các đối tác thương mại về việc hàng hóa xuất khẩu giá rẻ tràn vào gây sức ép lên sản xuất nội địa.

Dưới áp lực từ tâm lý bi quan của người tiêu dùng và doanh nghiệp, nhu cầu vay vốn không có dấu hiệu cải thiện, với dư nợ tín dụng mới và tăng trưởng tín dụng đều thấp hơn dự báo trong tháng 10. Ngay cả việc triển khai công cụ tài chính chính sách trị giá 500 tỷ nhân dân tệ của Trung Quốc dường như cũng chưa tạo được động lực đáng kể cho hoạt động đầu tư.

"Các biện pháp kích thích kinh tế của Chính phủ đang tác động chậm đến nền kinh tế", bà Michelle Lam, chuyên gia kinh tế khu vực Trung Quốc tại Societe Generale, nhận xét về tình trạng tín dụng yếu kém. Với khoản tài trợ 500 tỷ đô la đã được phân bổ, "tôi cho rằng chúng ta sẽ chứng kiến đà phục hồi tích cực hơn trong những tháng tới".

Mặc dù nền so sánh cao và số ngày làm việc ít hơn một phần giải thích cho sự chậm lại trong tháng 10, nhưng đà giảm kéo dài của doanh thu bán lẻ nhấn mạnh sự cần thiết phải tăng cường hỗ trợ hộ gia đình.

Một số chuyên gia kinh tế dự báo Chính phủ sẽ mở rộng chương trình trợ giá hàng tiêu dùng để bao gồm cả một số dịch vụ. Tuy nhiên, các giải pháp bền vững hơn như cải cách dài hạn hệ thống tái phân phối thu nhập và an sinh xã hội là điều cần thiết, khi Trung Quốc chuẩn bị triển khai kế hoạch phát triển 5 năm tiếp theo vào năm 2026. Trong bối cảnh thiếu các sáng kiến rộng lớn hơn để kích cầu tiêu dùng, chính quyền đã hành động nhanh chóng nhằm ngăn chặn đà sụt giảm đầu tư.

Tổng cộng 1.000 tỷ nhân dân tệ gói kích thích đã được phê duyệt từ cuối tháng 9 để thúc đẩy chi tiêu đầu tư và bổ sung ngân sách địa phương, với tác động được kỳ vọng sẽ rõ nét hơn trong những tuần tới.

Tuy nhiên, triển vọng nới lỏng tiền tệ thêm đã mờ nhạt hơn sau khi Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) tuần này cho biết không lo ngại về tốc độ tăng trưởng tín dụng chậm lại.

Quan trọng hơn, mục tiêu tăng trưởng khoảng 5% của Bắc Kinh cho năm 2025 vẫn có khả năng đạt được, đặc biệt nếu triển vọng xuất khẩu được cải thiện sau thỏa thuận đình chiến thương mại với Mỹ. Dự báo đồng thuận hiện tại của các nhà phân tích ước tính mức tăng trưởng 4,9% cho năm nay.

"Có vẻ như mục tiêu tăng trưởng năm 2025 có thể đạt được mà không cần nhiều can thiệp," ông Lynn Song, Giám đốc Kinh tế khu vực Trung Quốc tại ING Bank, nhận định. Do đó, Bắc Kinh "có thể sẽ dành lại các biện pháp hỗ trợ cho năm sau".

Tham khảo South China Morning Post (SCMP), CNBC