Đây là lần đầu tiên Trung Quốc vượt qua Đức và Nhật Bản, 2 quốc gia top đầu trong ngành công nghiệp ô tô thế giới để giành vị trí đầu bảng.
 |
| Ảnh: Nikkei Asia |
Trong thập niên 1980, Trung Quốc ghi nhận cả nước chỉ xuất khẩu được vài nghìn xe ô tô. Thế nhưng, giờ đây, khi nhiều nhà sản xuất ô tô nội địa mở rộng sản xuất và phân phối ra các thị trường nước ngoài, Trung Quốc đã chính thức vượt qua Nhật Bản trở thành nước xuất khẩu ô tô lớn nhất thế giới.
Cụ thể, dữ liệu từ Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc cho thấy, trong quý 1/2023, xuất khẩu ô tô của Trung Quốc tăng 58% lên 1,07 triệu chiếc so với cùng kỳ năm trước. Trong khi đó, Nhật Bản xuất khẩu 950.000 xe trong 3 tháng đầu năm, tăng 6% so với cùng kỳ năm trước - theo dữ liệu từ Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản.
Tổng giá trị xuất khẩu ôtô của Trung Quốc trong quý 1/2023 đạt 7,67 nghìn tỉ nhân dân tệ, tăng 10,6% so với cùng kì năm trước. Hiện xuất khẩu ô tô của quốc gia này vẫn đang giữ vững đà tăng và được dự báo tăng 30% trong cả năm nay lên 4 triệu xe.
Nguyên nhân của thành công này chủ yếu xuất phát từ nhu cầu xe điện và đơn hàng vận chuyển sang Nga tăng lên.
Đơn hàng vận chuyển sang Nga tăng lên
Theo Reuters, thành tựu của Trung Quốc một phần đến từ việc nước này đang gần như độc quyền xuất khẩu và phân phối ôtô sang Nga. Cụ thể, Bắc Kinh đã xuất khẩu sang thị trường này 140.000 chiếc trong quý 1/2023, tăng gấp hơn 3 lần so với cùng kỳ năm trước.
Nhiều hãng xe đã rút khỏi thị trường này kể từ khi cuộc chiến giữa Nga và Ukraine nổ ra, bao gồm Toyota Motor, Volkswagen và nhiều hãng xe toàn cầu khác, để lại chỗ trống cho các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc nhảy vào.
Trong đó phải kể đến hai hãng xe Trung Quốc là Chery Automobile và Great Wall Motor đã đẩy mạnh bán hàng tại Nga. Cả hai đều được đầu tư bởi các thực thể liên quan tới chính quyền các địa phương của Trung Quốc.
Trong trường hợp tình hình hiện tại vẫn tiếp diễn, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc sẽ chiếm tới 35% thị phần bán ô tô ở Nga vào cuối năm nay.
Sau Nga, các thị trường xuất khẩu hàng đầu của ô tô Trung Quốc là Mexico, Bỉ và Saudi Arabia.
Nhu cầu xe điện ngày càng lớn
Bên cạnh đó, sự dịch chuyển sang lĩnh vực xe điện đã giúp Trung Quốc nổi lên như một cường quốc về xuất khẩu ô tô. Trong 3 tháng đầu năm, xuất khẩu dòng xe sử dụng năng lượng mới của nước này, bao gồm xe điện, đã tăng 93% so với cùng kỳ năm trước lên 380.000 chiếc, chiếm gần 40% tổng lượng xuất khẩu ô tô của Trung Quốc.
Xét theo công ty, chi nhánh tại Trung Quốc của hãng xe điện Mỹ Tesla là nhà xuất khẩu xe năng lượng mới hàng đầu với 90.000 chiếc. Theo sau đó là SAIC Motor với 50.000 chiếc và BYD với 30.000 chiếc.
Xét theo thị trường, Bỉ, Australia và Thái Lan là các nước xuất khẩu hàng đầu của xe năng lượng mới sản xuất tại Trung Quốc. Vị trí thứ ba của Thái Lan cho thấy các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đang tận dụng xe điện để tăng thị phần tại Đông Nam Á - nơi các hãng xe Nhật từ lâu đã chiếm lĩnh thị trường.
Trước đó, số lượng xe điện bán ra hàng năm tại Trung Quốc đã tăng từ 1,3 triệu xe lên 6,8 triệu xe trong 2 năm qua, một con số khổng lồ khiến năm 2022 trở thành năm thứ 8 liên tiếp quốc gia này là thị trường xe điện lớn nhất thế giới.
Đây là thành quả từ sự hỗ trợ của Chính phủ trong việc thúc đẩy ngành công nghiệp xe điện nội địa, bao gồm các ưu đãi về thuế cũng như đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng sạc điện để đưa xe điện vào sử dụng đại trà.
Hiện nay, các nhà sản xuất xe điện ở Trung Quốc cũng đang chiếm khoảng 40% thị trường xe điện thế giới, đồng thời đang ở vị trí thuận lợi để hưởng lợi từ sự tăng trưởng mạnh mẽ trong thời gian tới ở phần còn lại của thị trường châu Á, nhờ ký kết các hiệp định thương mại khu vực.
