Thành phố nổi trên biển lâu đời nhất thế giới: Được hình thành từ gần 2.000 giếng dầu, 320 cơ sở sản xuất và kết nối bằng hơn 160km cầu cùng 97km đường ống dẫn dầu khí
Trong thời kỳ hoàng kim, thành phố này sở hữu đầy đủ tiện nghi như khu chung cư 8 tầng, rạp chiếu phim, bãi đáp trực thăng, sân bóng, công viên cây xanh,...
Thành phố Neft Daşları tọa lạc trên biển Caspi, cách thủ đô Baku của Azerbaijan khoảng 96,5km và mất khoảng 6 giờ đi thuyền từ đất liền. Neft Daşları được xây dựng vào năm 1949 bởi Liên Xô, sau khi các kỹ sư phát hiện “vàng đen” nằm sâu hàng nghìn mét dưới đáy biển Caspi – hồ lớn nhất thế giới. Neft Daşları là giàn khoan dầu ngoài khơi lâu đời nhất thế giới theo ghi nhận của Sách Kỷ lục Guinness. Ở thời kỳ hoàng kim, thành phố này từng là nơi sinh sống của hơn 5.000 người, theo CNN.
Tuy nhiên, trong vài thập kỷ qua, dân số Neft Daşları dần suy giảm, nhiều khu vực trở nên hoang phế và chìm xuống biển. Dù vậy, thành phố này vẫn duy trì hoạt động như một biểu tượng của lịch sử khai thác dầu lâu đời ở Azerbaijan tại Caspi, vùng hồ chứa nhiên liệu hóa thạch đang dần thu hẹp do tác động của biến đổi khí hậu.
Lịch sử của Neft Daşları bắt nguồn từ thời kỳ Liên Xô. Vào cuối thập niên 1940, các công nhân dầu mỏ tập trung trên một hòn đảo nhỏ, xây dựng giàn khoan và dựng các ngôi nhà tạm để sinh sống. Giếng thăm dò đầu tiên được khoan vào năm 1949 và phát hiện mỏ dầu. Đến năm 1951, tàu chở dầu đầu tiên cập bờ và quá trình xây dựng thành phố chính thức bắt đầu. Thành phố Neft Daşları dần mở rộng, với những cọc sắt cắm xuống biển và những công trình cao hơn mực nước vài mét, trông như đang nổi trên mặt biển. Thành phố này được hình thành từ gần 2.000 giếng dầu và khoảng 320 cơ sở sản xuất, kết nối với nhau bằng hơn 160km cầu và gần 97km đường ống dẫn dầu khí.
Bảy con tàu đã ngừng hoạt động được kéo đến khu vực và nhấn chìm để tạo nên một vịnh nhân tạo, giúp che chắn thành phố khỏi gió và sóng mạnh, dù vậy Neft Daşları vẫn bị ảnh hưởng bởi bão và biển động. "Một số xác tàu có thể nhìn thấy từ mặt nước nơi chúng bị nhấn chìm", Mirvari Gahramanli, giám đốc Tổ chức Bảo vệ Quyền lợi Công nhân Dầu mỏ Azerbaijan, cho biết.
Trong những thập kỷ tiếp theo, Neft Daşları sở hữu đầy đủ tiện nghi của một thành phố hiện đại như khu chung cư 8 tầng, rạp chiếu phim 300 chỗ, bãi đáp trực thăng, nhà tắm công cộng, sân bóng, tiệm bánh, thư viện, quán giải khát, tiệm giặt là, và thậm chí còn có công viên cây xanh được trồng trên đất được vận chuyển từ đất liền ra biển.
Một số người Azerbaijan gọi nơi đây là "kỳ quan thứ 8 của thế giới" hay "hòn đảo của 7 con tàu". Neft Daşları từng là trung tâm sản xuất dầu ở biển Caspi và đã khai thác gần 180 triệu tấn dầu trong 75 năm hoạt động, theo công ty dầu khí SOCAR của Azerbaijan – đơn vị sở hữu và quản lý thành phố. Năm 1967, thời kỳ đỉnh cao, Neft Daşları đạt kỷ lục sản xuất 7,6 triệu tấn dầu.
Tuy nhiên, tầm quan trọng của Neft Daşları đã giảm dần khi các mỏ dầu lớn hơn được khai thác và giá dầu biến động. Hiện nay, sản lượng chỉ còn chưa đầy 3.000 tấn/ngày (khoảng 1 triệu tấn/năm), theo số liệu tháng 1 từ SOCAR. Neft Daşları giờ chỉ đóng góp một phần nhỏ vào sản lượng dầu của Azerbaijan, chủ yếu phục vụ thị trường nội địa. Dân số thành phố cũng giảm xuống còn khoảng 3.000 người, với công nhân làm việc theo ca 15 ngày trên biển và 15 ngày ở đất liền. Do tác động của thời tiết khắc nghiệt trên biển Caspi, nhiều công trình trong thành phố đang xuống cấp nghiêm trọng, thậm chí một số đoạn cầu lớn đã bị sập.
Nhà chức trách cũng đã nhận được nhiều báo cáo về tình trạng tràn dầu gây ô nhiễm ở Neft Daşları, cùng với nước thải chưa qua xử lý đổ ra biển Caspi. Tương lai của thành phố khổng lồ trên mặt nước này khi nguồn dầu cạn kiệt vẫn là một câu hỏi tồn tại lâu nay. Một số người cho rằng Neft Daşları có thể được phát triển thành điểm du lịch hoặc bảo tàng, bởi thành phố là cái nôi của ngành thăm dò dầu khí ngoài khơi và là một phần quan trọng trong di sản của Azerbaijan.
Theo CNN
