Trục Trái Đất đang bị nghiêng dần do khai thác nước ngầm
Theo đó, các hoạt động khai thác nước ngầm của con người trong vòng 20 năm đã khiến trục Trái Đất dần nghiêng về phía Đông gần 80cm.
Cực quay của Trái Đất (Earth's rotational pole) là điểm mà trục quay của Trái Đất cắt qua bề mặt hành tinh, hay chính là vị trí tưởng tượng của Bắc Cực và Nam Cực địa lý trên bề mặt Trái Đất. Cực quay của Trái Đất không cố định. Nó di chuyển trong một quá trình được gọi là chuyển động cực, khi vị trí của cực quay thay đổi so với lớp vỏ Trái Đất. Quá trình này có thể được hình dung như cách một con quay thay đổi chuyển động khi trọng lượng phân bố trên nó thay đổi. Tương tự, sự phân bố nước trên hành tinh cũng tác động đến chuyển động quay của Trái Đất. Theo IFL Science ngày 28/11, khi nước dịch chuyển làm thay đổi cách Trái Đất xoay quanh trục của mình.
"Cực quay của Trái Đất thực sự thay đổi rất nhiều", TS Ki-Weon Seo, nhà địa vật lý tại Đại học Quốc gia Seoul đã giải thích trong một tuyên bố liên quan đến nghiên cứu năm 2023 được công bố trên Geophysical Research Letters. Ông nhấn mạnh: "Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy, trong số các nguyên nhân liên quan đến khí hậu, việc phân phối lại nước ngầm thực sự có tác động lớn nhất đến sự trôi dạt của cực quay".
Nước ngầm khác biệt so với nước trên sông và hồ. Đây là nước nằm ẩn sâu dưới lòng đất, tích tụ từ các nguồn mưa hoặc các dạng kết tủa khác. Sau khi nước thấm vào đất, nó dần dần di chuyển xuống các tầng chứa nước tự nhiên – những bể nước ngầm khổng lồ. Loại nước này đóng vai trò quan trọng trong vòng tuần hoàn nước, vì nó cung cấp nước ngay cả trong những giai đoạn khan hiếm mưa.
Hiện nay, khoảng 50% dân số thế giới phụ thuộc vào nước ngầm để lấy nước uống, và 1/3 lượng nước tưới tiêu toàn cầu cũng đến từ nguồn nước này. Theo truyền thống, con người khai thác nước ngầm thông qua các giếng và lỗ khoan. Tuy nhiên, kể từ thế kỷ 20, các xã hội hiện đại đã mở rộng quy mô khai thác nước ngầm lên mức độ lớn chưa từng có.
Nghiên cứu cho thấy, trong giai đoạn từ năm 1993 đến 2010, con người đã bơm lên khoảng 2.150 tỷ tấn nước ngầm. Lượng nước khổng lồ này không chỉ ảnh hưởng đến tài nguyên nước mà còn tác động trực tiếp đến chuyển động của Trái Đất, góp phần làm nghiêng trục quay.
Năm 2016, các nhà khoa học đã cảnh báo rằng sự phân bố của nước có thể ảnh hưởng đến vòng quay của Trái Đất. Tuy nhiên, tại thời điểm đó, vẫn chưa có đủ chi tiết về mối liên hệ giữa việc sử dụng nước ngầm và hiện tượng này.
Sau đó, nhóm nghiên cứu của TS Ki-Weon Seo đã mô hình hóa những thay đổi quan sát được trong sự trôi dạt của cực quay Trái Đất và sự chuyển động của nước. Họ đã chạy nhiều kịch bản khác nhau và xác định phương án duy nhất phù hợp với mức trôi dạt 4,3 cm mỗi năm. Kết quả này tương ứng với 2.150 tỷ tấn nước ngầm được phân phối lại, như đã được tính toán trước đó.
Nghiên cứu này đã định lượng một cách hiệu quả vai trò của việc bơm nước ngầm đối với sự chuyển động cực và biến đổi khí hậu. Mặc dù sự dịch chuyển cực do khai thác nước ngầm có thể không trực tiếp thay đổi cách các khu vực trải qua các mùa, nhưng nó vẫn có khả năng tác động đến khí hậu.
>> Phát hiện 'đường hầm vũ trụ' bí ẩn nối đế vùng không gian Trái Đất và hệ Mặt Trời ‘trú ngụ’
